Nov 3, 2025 | Uncategorized
वीज बोर्ड भरणे (Electric Board Wiring)
प्रस्तावना (Introduction)
वीज बोर्ड भरणे म्हणजे विविध इलेक्ट्रिकल घटक (Switch, Holder, Socket, Fuse, Indicator, इ.)
एका बोर्डवर योग्य रचनेत बसवणे आणि त्यांना वायरिंगद्वारे जोडणे होय.
ही पद्धत घर, शाळा, कार्यालये, उद्योग अशा ठिकाणी वापरली जाते.
वीज बोर्ड तयार करताना सुरक्षितता
योग्य वायरिंग पद्धत आणि रंगसंकेत (color code) यांचे पालन करणे अत्यंत आवश्यक असते.
उद्देश (Objective)
वीज बोर्ड भरण्याचे उद्देश पुढीलप्रमाणे आहेत :
- वीज सर्किटची रचना आणि जोडणी समजणे.
- स्विच, सॉकेट, होल्डर इत्यादी घटकांचा वापर शिकणे.
- वायरिंग करताना सुरक्षित पद्धतींचा वापर करणे.
- योग्य साधने व साहित्य वापरून एक कार्यक्षम बोर्ड तयार करणे.
- वीज सर्किटचे कार्य प्रत्यक्ष दाखविणे.
कृती (Procedure)
(१) आवश्यक साहित्य :
- प्लायवुड बोर्ड किंवा फलक
- स्विच, सॉकेट, होल्डर, फ्यूज, इंडिकेटर
- फ्लेक्सिबल वायर (लाल, काळा, हिरवा रंग)
- स्क्रू, स्क्रू ड्रायव्हर, वायर स्ट्रिपर
- टेस्टर, प्लायर, कटिंग प्लायर
कृतीची पावले :
- बोर्डावर घटकांची मांडणी ठरवा.
- स्विच, सॉकेट, होल्डर इत्यादी घटक ठरलेल्या जागी बसवा.
- वायरचे आवश्यक लांबीचे तुकडे कापा आणि टोक स्ट्रिप करा.
- Live (लाल), Neutral (काळा) आणि Earth (हिरवा) वायर रंगसंकेतांप्रमाणे जोडा.
- स्क्रू नीट घट्ट करा आणि कनेक्शन तपासा.
- सर्किट पूर्ण झाल्यावर टेस्टरने चाचणी घ्या.
- शेवटी वीजपुरवठा जोडून बोर्ड कार्यरत असल्याची खात्री करा.
४. निरीक्षण (Observation)
- वीजपुरवठा दिल्यावर बल्ब/इंडिकेटर योग्यरित्या पेटला.
- स्विच चालू-बंद केल्यावर कार्य नीट होते.
- सॉकेटमध्ये प्लग लावल्यानंतर वीज प्रवाह मिळतो.
- कोणत्याही ठिकाणी शॉर्ट सर्किट किंवा स्पार्किंग होत नाही.
- वायरिंग नीटनेटकी, सुरक्षित व कार्यक्षम दिसते.
बदल / निष्कर्ष (Result / Conclusion)
- बोर्ड नीट भरल्यास सर्व घटक योग्यरित्या कार्य करतात.
- वीज पुरवठा नियंत्रित व सुरक्षितपणे मिळतो.
- सर्किट समजण्यास व प्रत्यक्ष वापरास सोपे होते.
- योग्य वायरिंगमुळे अपघात, शॉर्ट सर्किट आणि वाया जाणारी ऊर्जा टाळता येते.
- वीज बोर्ड भरणे हे व्यावसायिक शिक्षणातील अत्यंत उपयुक्त व मूलभूत प्रयोग आहे.
