१. पत्रा काम
आज मी तुम्हाला आम्ही केलेल्या पत्रा कामा बद्दल माहिती देणार आहे. यामध्ये आम्ही पत्र्या पासून सुपली बनवली आहे.
सर्वात पहिल्यांदा GI च पत्रा घ्यायचा. या पत्राच्या आत MS पत्रा असतो त्यावर GI पत्र्याचा थर असतो. ह्या पत्र्यावर सुपलीसठी लागणारे मोजमाप करायचे. मग पत्रा लागेल तेवढा कापायचा. नंतर पत्रा कापताना जर वाकडा झाला असेल तर त्याला grinding माशीनच्या मदतीने किंवा हातोडीच्या मदतीनं सरळ करायचा मग त्याच्या वरचे दोन टोक हे एका बाजूने कापायचे. नंतर पत्रा bending मशिनने मोजमाप केलेल्या रेषेवर पत्रा bend करून घ्यायचा. आता हान्डेल बनवण्यासाठी मोजमाप करून पत्रा कापून त्याला bend करून घ्यायचे व दोघांना रेबिटच्या मदतीने जोडायचे ज्याच्याने तुमची सुपली तयार होईल.
आम्ही केलेल्या सुप्लीचा फोटो :-
२. मापन उपकरणे
आज मी तुम्हला मापन पद्धती व मापनाच्या प्रकर बद्दल माहिती देणार आहे.
मापनासाठी आपण पट्टी, मेजरिंग टेप, वजन काटा इ. उपकरणांचा वापर करतो.
मापनाच्या एकूण दोन पद्धती आहेत १) ब्रिटीश पद्धत २) मॅट्रिक पद्धत
१] ब्रिटीश पद्धत :- आधीच्या काळात जेव्हा ब्रिटिशांनी आपल्यावर राज केलेले तेव्हा ते काही मापनाच्या पद्धती वापरायचे म्हणून या पद्धतीचे नाव ब्रिटीश पद्धत पडले.
उदा.) फूट, इंच, मन, खंडी, नग, आणे, शेर इ.
2] मॅट्रिक पद्धत :- जेव्हा भारत स्वतंत्र झाला त्यानंतर मॅट्रिक पद्धत आली.
उदा.) cm,meter,km, इ.
सूत्र :-
. 1 feet = 12 inch. 1 खंडी = 20 वस्तू
. 1 inch = 2.5 cm. 1 मीटर = 100cm
. 1cm = 10mm. 1 km = 1000m
. 1 मण = 40kg 1 एकर = 40 गुंठ
3. वेल्डिंग ( Arc welding)
. आज मी तुम्हाला Arc वेल्डिंग बद्दल माहिती देणार आहे. यामध्ये आपण त्याचा वापर, त्याचे फायदे यांबद्दल माहिती घेणार आहे.
. Arc वेल्डिंग करण्यासाठी आपल्याला तिची एक स्टिक लागते. ही स्टिक लावली की आपल्याला वेल्डिंग करता येते. या स्टिक वर एका विशिष्ट पदार्थाचा थर असतो. या पदार्थाचे नाव फ्लक्स असे आहे. जेव्हा आपण वेल्डिंग करतो तेव्हा लोखंड व स्टिक हे गरम होऊन चिकटायला पाहिजे पण तिथे ऑक्सिजन असल्यामुळे वेल्डिंग नित होत नाही. लोखंडे, स्टिक व ऑक्सिजनची अभिक्रिया न होण्यासाठी फ्ल्क्स च वापर केला जातो. या वेल्डिंग च उपयोग आपण छोट्या जागेत वेल्डिंग करण्यासाठी करू शकतो व या मशीनला नेहणे सोपे असल्याने आपण कुठेही वेल्डिंग करण्यासाठी Arc वेल्डिंग चा वापर करू शकतो. जेव्हा आपली वेल्डिंग करून होईल तेव्हा वेल्डिंग केलेल्या जागेवर फ्लक्स राहतो तो आपल्याला काढावा लागतो.
माझा अनुभव :-मला सुरुवातीला नीट वेल्डिंग करता येत नवती व वेल्डिंग सारखी सारखी चीत्कात होती पण जेव्हा एक एक स्पॉट दिला तेव्हा वेल्डिंग नीट जमली.
मी केलेली वेल्डिंग :-
4. अवजारे व उपकरणांची ओळख
आज मी तुम्हाला अभियांत्रिकी विभागात लागणाऱ्या यंत्रांची व अवजारांची माहिती देणार आहे. यामध्ये मी आमच्या सर्व यंत्र व अवजारांची माहिती न देता, जी उपकरणे आम्ही सर्वात जास्त वापरतो त्या उपकरणांची माहिती देणार आहे.
अवजारे :-
१) मेजरिंग टेप :- वस्तूंचे मोजमाप करण्यासाठी वापरतात.
२)कोम्बीनेशन प्लायर :- खिळा काढण्यासाठी, वायर जोडण्यासाठी, तार कापण्यासाठी इ. याचा वापर केला जातो.
यंत्रे :-
१) ड्रील माशीन :- लाकडाच्या किंवा लोखंडाच्या वस्तूंना होल पढण्यासाठी वापरतात. याचे तीन प्रकार असतात. १) कमी कामाची मशिन २) मध्यम कामाची माशीन ३) जास्त कामाची माशीन. या मशिनची किंमत साधारण ६००००/- पर्यंत असते.
२) पाईप कटर :- यामध्ये आपण लोखंडी पाईप कापू शकतो व इतर लांब लोखंडाच्या वस्तू कपू शकतो. यामध्ये वेगवेगळे wheels असतात, ज्याने आपण लाकूड पण याच्या मदतीने कपू शकतो. या मशीनची किंमत १००००/- पर्यंत जाते.
३) वेल्डिंग माशीन = दोन लोखंडाच्या वस्तू जोडण्यासाठी वापरतात. या मशीनची किंमत ८०००/- पर्यंत जाते.
4) पत्रा bending माशीन = पत्रा bend करण्यासाठी याचा वापर केला जातो. या मशीनची किंमत साधारण ४००००/- पर्यंत जाते.
५) लेथ मशिन :- यामध्ये आपण लोखंडाचे किंवा लाकडाचे jobs बनवू शकतो. या मशीनची किंमत १०००००/- ते २०००००/- पर्यंत जाते.
5. रंगकाम
आज मी तुम्हाला रंगकाम बद्दल माहिती देणार आहे. यामध्ये आपण रंगकाम करण्याचे टप्पे बघणार आहोत, त्याची costing व आम्ही केलेले रंगकाम बघणार आहोत.
पहिल्यांदा जिथे रंगकाम करायचे आहे तिथली भिंते मोजून, क्षेत्रफळ काढायचे. आता लागणारे सामान व लागणारा रंग आणायचा. सामानामध्ये छोटे व मोठे ब्रश व रोलर, थापी, पुट्टी व रंग आणायचा. सर्वात पहिल्यांदा त्या जागेतील साहित्य दुसऱ्या ठिकाणी ठेवायचे किंवा बाजूला करून झाकून ठेवायचे. आता भिंतीला घासायचे घासून झाल्यावर भिंतीवर प्राईमर लावायचा, त्याला सुकून द्यायचे त्याला सुकायला ८ ते ९ तास लागतात. प्राईमर सुकल्यावर रंग लावायचा. जर रंग ठळक किंवा चांगला दिसत नसेल, तर दिलेल्या रंगावर अजून एक थर आपण चढवू शकतो.
costing :-
आम्ही केलेले रंगकाम :-
6. पावडर कोटिंग
आज मी तुम्हाला पावडर कोटिंग बद्दल माहिती देणार आहे. यामध्ये आपण पावडर कोटिंग कशी करतात ते व त्याचे फायदे काय आहेत याबद्दल आपण चर्चा करणार आहोत.
पहिल्यांदा ज्याच्यावर पावडर कोटिंग करायची आहे, त्या वस्तूला चांगले grind करून घ्यायच. नंतर त्यावर सोल्युशन लावायचे ज्याने राहिलेला गंज देखील निघून जाईल. सोल्युशन लावल्यावर दहा मिनिटे थांबायचे. आता वस्तूला अर्थिन द्यायची. मग पावडर कोटिंग गनच्या मदतीने वस्तूवर पावडर टाकायची, मग वस्तूला ओवन मध्ये ठेवत असताना त्या वस्तूला कुठेई धक्का लावायचा नाही. ओवनला एका ठराविक तापमानावर सेट करायचे (२७ ते १५० पर्यंत तापमान ठेवायचे .) नंतर दोन ते तीन तासात लोखंडाला रंग चांगला लागलेला असेल.
फायदे :-
१) दिसायला वस्तू आकर्षक दिसते.
२) लोखंडाचे आयुर्मान वाढते.
7. लेथ माशीन
आज मी तुम्हाला लेथ माशीन बद्दल माहिती देणार आहे. यामध्ये आपण लेथ माशीन कशी चालवायची व तिच्या पासून आपण कोणत्या वस्तू बनवू शकतो याबद्दल चर्चा करणार आहे.
आपण लेथ माशीनवर लोखंडाच्या किंवा लाकडाच्या वस्तू बनवू शकतो. यामध्ये आपण लाकडाच्या किंवा लोखंडाच्या वस्तूंना वेगवेगळे आकारही देऊ शकतो. लेथ माशीन मध्ये लाकडासाठी वेगळे टूल्स व लोखंडासाठी वेगळे टूल्स वापरले जातात. तर सर्वात पहिल्यांदा एक जाड व लांब लाकूड घ्यायचे त्याला लेथ माशीन वर नीट बसवायचे. आता लागणारा टूल बसवायचा आणि मशीनला चालू करायचे. मशीनची गती तुमच्या मनानुसार तुम्ही ठेवू शकतात. आता Y एक्सेस च्या मदतीने टूल लाकडाला हळूहळू चिटकवायचे. आणि X एक्सेस च्या मदतीने सर्व लाकडावर नीट तुमच्या मनाने कोरायचे. अशा प्रकारे तुम्ही वेगवेगळी नक्षी कामे लाकडावर करू शकतात .
माझा अनुभव :- मला व माझ्या मित्राला लेथ माशीन शिकण्यासाठी सरांनी आम्हाला गावातल्या त्यांच्या ओळखीच्या दुकानावर पाठवले होते तिथे मी एका दिवसात लेथ माशीन शिकलो तिथे मी ५ ते 6 लाकडाचे जॉब बनवले होते.
मी केलेले लेथ मशीन वरील जॉब :-
8. Co2 वेल्डिंग
आज मी तुम्हाला Co2 वेल्डिंग बद्दल माहिती देणार आहे. यामध्ये आपण या वेल्डींगचे फायदे पण बघणार आहोत.
Co2 वेल्डिंग ला आपण gas वेल्डिंग सुद्धा म्हणतो. यामध्ये तारेची अभिक्रिया ऑक्सिजन बरोबर न हो, यासाठी कार्बन-डायऑक्साईड च वापर करतो. हिमाशीन मोठी असल्याने, या मशीनला कुठेही नेहणे सोपे नसते. म्हणून ज्या ठिकाणी जास्त काम असते तिथेच हि माशीन वापरली जाते. सारखी सारखी तार बदलायची नसल्याने आपण जास्तवेळ काम करू शकतो. हि वेल्डिंग करताना तारेच्या आकाराचे नोझेल घ्यावे लागते नाही तर तार बाहेर येत नाही. वेल्डिंग मुले नोझेल बंद न हो, म्हणून नोझेल जेलचा वापर करावा. जर तुम्हाला Co2 वेल्डिंग माशीन घ्यायची असेल तर ती साधारण ४०,००० रुपयांन पर्यंत येईल.
माझा अनुभव :- मला ही वेल्डिंग Arc वेल्डिंग पेक्षा खूप सोपी वाटली. व ही वेल्डिंग खूप लवकर होत होती.
मी केलेली Co2 वेल्डिंग:-
9. TIG वेल्डिंग
आज मी तुम्हाला TIG वेल्डिंग बद्दल माहिती देणार आहे. यात आपण TIG वेल्डिंग चे फायदे व ति कशी करावी याबद्दल चर्चा करणार आहे.
TIG वेल्डिंग ही SST च्या लोखंडावर जास्त करून केली जाते. कारण SST चे लोखंडाच्या वस्तू या जाड असतात. म्हणून त्यावरच्या तोड्या लोखंडाला गरम करून वेल्द्दिंग करता येते, पण समजा वेल्ड करण्याचे अंतर जास्त असेल तर वेल्डिंग रॉड वापरतात. ही वेल्डिंग करताना वेल्ताडिंग गन चे तापमान खूप वाढते. त्यामुळे यात टंगस्टन धातूचा वापर केला जातो, जे तेवढे तापमान सहन करू शकते.
मी केलेली TIG वेल्डिंग :-
10. थ्रेडिंग आणि टॅपिंग
आज मी तुम्हाला थ्रेडिंग आणि टॅपिंग बद्दल माहिती देणार आहे. यात आपण थ्रेडिंग आणि टॅपिंग अ कशी करतात याबद्दल चर्चा करणार आहे.
१] थ्रेडिंग :- ज्या वस्तूवर आपण थ्रेडिंग करतो त्या वस्तूला स्क्रू असे म्हणतात. थ्रेडिंग करण्यासाठी डाय व डायरेंज वापरतात.
२] टॅपिंग :- ज्या वस्तूवर आपण टॅपिंग करतो त्या वस्तूला नट असे म्हणतात. टॅपिंग करणासाठी टॅप व टॅपरेंज वापरतात.
मी केलेली थ्रेडिंग आणि टॅपिंग :-
