सोलर इंस्टॉलेशन
प्रस्तावना:-
सौरऊर्जा ही स्वच्छ, शाश्वत व पर्यावरणपूरक ऊर्जेचा महत्त्वाचा स्रोत आहे. सूर्यापासून मिळणारी ऊर्जा सोलर पॅनलद्वारे विद्युत ऊर्जेमध्ये रूपांतरित केली जाते. या ऊर्जेमुळे इंधनांवरील अवलंबित्व कमी होते आणि दीर्घकाळ आर्थिक बचत साध्य होते. त्यामुळे सोलर इन्स्टॉलेशन हा प्रकल्प पर्यावरण संरक्षण व ऊर्जा स्वावलंबनासाठी उपयुक्त ठरतो.
उद्धेश
आम्हाला आश्रम मध्ये लाईट बचत करण्या साठी आम्ही हा प्रोजेक्ट निवडला होता.

सोलर इंस्टॉलेशन
कृती
पहिल्यादा आम्ही ती जागा पाहून त्या ठिकाणी प्रकाश पडतो का ते पहिले . त्या ठिकाणी झाड खूप वाढले होते त्या मुले सोलर पेनल वर प्रकाश कमी पडत होता , आम्ही त्या झाडाच्या फांद्या कट करून घेतल्या .
साहित्य
ड्रील मशिन वेडिंग मशिन कटर पान्हे मल्टी मीटर crudriver पक्कड tester.
आम्ही सोलर ची माहिती घेतली .
आलेल्या आडचणी –
आम्हाला आडचणी तर खूप आल्या त्या मध्ये आम्हाला झाडे कट करावी लागली , आम्हला सोलर क्लीन करावी लागली इत्यादी …
सोलर म्हणजे
सोलर म्हणजे सूर्यापासून मिळणारी ऊर्जा. ही ऊर्जा “सौर पॅनेल”द्वारे वीजेत रूपांतरित केली जाते. सौर ऊर्जा निसर्गातून मिळते, मोफत असते आणि प्रदूषणमुक्त असते.
सोलर सिस्टमचे मुख्य भाग
1. सोलर पॅनेल (Solar Panel)
सूर्यप्रकाश गोळा करून त्याचे DC विजेमध्ये रूपांतर करते.
2. चार्ज कंट्रोलर (Solar Charge Controller)
बॅटरीला योग्य प्रमाणात चार्ज मिळेल याची काळजी घेतो.
3. बॅटरी (Solar Battery)
रात्रभर किंवा वीज नसताना वापरण्यासाठी ऊर्जा साठवून ठेवते.
4. इन्व्हर्टर (Solar Inverter)
DC वीज AC विजेमध्ये बदलतो – घरात वापरण्यासाठी आवश्यक.
5. वायरिंग व कनेक्शन
पॅनेल, इन्व्हर्टर, चार्ज कंट्रोलर आणि बॅटरी जोडण्यासाठी आवश्यक वायर.
सोलर सिस्टमचे प्रकार
1. ऑन-ग्रिड सोलर सिस्टम
- वीज थेट लाईनमध्ये देते
- बॅटरी नसते
- बिल कमी होते
2. ऑफ-ग्रिड सोलर सिस्टम
- बॅटरीसह प्रणाली
- वीज नसताना देखील चालते
- गाव, शेतीसाठी उपयुक्त
3. हायब्रिड सोलर सिस्टम
- ऑन-ग्रिड + ऑफ-ग्रिड
- बॅटरी देखील आणि लाईनमध्ये वीज देण्याची क्षमता
सोलरचे फायदे
- वीज बिलात मोठी बचत
- पर्यावरणपूरक आणि प्रदूषणमुक्त
- वर्षानुवर्षे मोफत ऊर्जा
- कमी देखभाल खर्च
- वीज नसताना वापरता येते (ऑफ-ग्रिड)
- सरकारी अनुदान उपलब्ध (बहुतांश राज्यांमध्ये)
सोलरचे तोटे / मर्यादा
- सुरुवातीचा खर्च जास्त
- सूर्यप्रकाश कमी असल्यास उत्पादन कमी
- पॅनेल नियमित साफसफाई आवश्यक
- जागेची आवश्यकता
सोलर सिस्टमची स्थापना प्रक्रिया
- जागेचे सर्व्हे व दिशानिर्देश (दक्षिण दिशेकडे पॅनेल बसवणे योग्य)
- योग्य क्षमता ठरवणे (1kW, 2kW, 5kW इ.)
- पॅनेल आणि स्ट्रक्चर बसवणे
- वायरिंग व कनेक्शन्स
- इन्व्हर्टर- बॅटरी बसवणे
- टेस्टिंग व चालू करणे
सोलर किती वीज निर्माण करतो?
- 1 kW सोलर सिस्टम → अंदाजे 4 ते 5 युनिट/दिवस
- 3 kW → 12–15 युनिट/दिवस
- 5 kW → 20–25 युनिट/दिवस
हे प्रमाण सूर्यप्रकाशावर अवलंबून बदलते.
निष्कर्ष
सोलर ऊर्जा ही भविष्यातील सुरक्षित आणि किफायतशीर ऊर्जा प्रणाली आहे. वीजबिल कमी करणे, वीज नसताना ऊर्जा मिळवणे आणि निसर्गाचे रक्षण करणे—या सर्वांसाठी सोलर सिस्टम उत्तम पर्याय आहे.


मोटार रिवायडिंग
मोटर रीवाइंडिंग: संपूर्ण माहिती – कारण, प्रक्रिया आणि काळजी
मोटर आजच्या यंत्रयुगातील सर्वात महत्त्वाचा घटक आहे. घरगुती उपकरणे, शेती, उद्योग, कारखाने – सर्वत्र इलेक्ट्रिक मोटर मोठ्या प्रमाणावर वापरल्या जातात. मोटरमध्ये बिघाड झाल्यास अनेक वेळा नवीन मोटर घेण्याऐवजी रीवाइंडिंग हा किफायतशीर आणि प्रभावी पर्याय ठरतो. या ब्लॉगमध्ये आपण मोटर रीवाइंडिंग म्हणजे काय, ती का केली जाते आणि तिची प्रक्रिया कशी असते याबद्दल जाणून घेऊ.
मोटर रीवाइंडिंग म्हणजे काय?
मोटर रीवाइंडिंग म्हणजे मोटरच्या स्टेटर किंवा रोटरवरील खराब झालेली कॉपर वाईंडिंग काढून टाकून नवीन वाईंडिंग बसवणे.
वाईंडिंग जळणे, शॉर्ट-सर्किट होणे किंवा इन्सुलेशन खराब होणे यामुळे मोटर बिघडते. अशा वेळी रीवाइंडिंग करून मोटर पुन्हा नवीनसारखी कार्यक्षम बनवता येते.
मोटर रीवाइंडिंगची गरज का भासते?
- ओव्हरलोड (जास्त भार)
- सतत गरम होणे (Overheating)
- इन्सुलेशन ब्रेकडाउन
- व्होल्टेज फ्लक्चुएशन
- जुनी मोटर / वापरामुळे घासणे
रीवाइंडिंग केल्याने मोटरचे आयुष्य वाढते आणि नवीन मोटर खरेदीचा खर्च वाचतो.
मोटर रीवाइंडिंगची प्रमुख पावले
1. मोटर डिस्मॅन्टलिंग (मोटर उघडणे)
मोटर सुरक्षितपणे उघडून स्टेटर वेगळा केला जातो. जळालेली वाईंडिंग तपासून घेतली जाते.
2. जुनी वाईंडिंग काढणे
जुने कॉपर कॉइल्स, इन्सुलेशन पेपर, स्लॉट वेजेस काढून टाकले जातात.
3. कोअरची साफसफाई
स्टेटर कोअर स्वच्छ करून, स्लॉट नीट साफ केले जातात जेणेकरून नवीन वाईंडिंग व्यवस्थित बसेल.
4. वाईंडिंग डेटा मोजणे
स्पेसिफिकेशन – टर्न्स, वायर गेज, स्लॉट्स – आधीच्या मोटरप्रमाणे मोजले जातात.
5. नवीन वाईंडिंग करणे
गुणवत्तापूर्ण कॉपर वायर वापरून मोटरच्या स्लॉटमध्ये नवे कॉइल्स वळले जातात.
6. इन्सुलेशन आणि स्लॉटिंग
इन्सुलेशन पेपर, वर्निश आणि स्लॉट वेजेस वापरून वाईंडिंग सुरक्षित केली जाते.
7. बेकिंग व असेंबलिंग
मोटर वर्निश करून ओव्हनमध्ये बेक केली जाते. नंतर सर्व पार्ट्स एकत्र करून मोटर तयार केली जाते.
8. टेस्टिंग
मेगर टेस्ट, रन टेस्ट आणि लोड टेस्ट घेऊन मोटर योग्य प्रकारे सुरू होते का ते तपासले जाते.
रीवाइंडिंग करताना कोणत्या गोष्टींची काळजी घ्यावी?
- योग्य कॉपर वायर गेज वापरणे
- दर्जेदार इन्सुलेशन मटेरियल
- स्लॉट्समध्ये योग्य टाइटनेस
- स्टेटर कोअरचे ओव्हरहीटिंग टाळणे
- योग्य वाईंडिंग डेटा फॉलो करणे
- मोटर टेस्टिंग अनिवार्य करणे

रीवाइंडिंगचे फायदे
- नवीन मोटरपेक्षा कमी खर्च
- मोटरचे आयुष्य वाढते
- कार्यक्षमता जवळपास पूर्वीसारखी होते
- उद्योग आणि शेतकऱ्यांसाठी किफायतशीर उपाय
निष्कर्ष
मोटर रीवाइंडिंग हा एक अत्यंत महत्त्वाचा इलेक्ट्रिकल मेंटेनन्स प्रोसेस आहे. योग्य तंत्रज्ञान, योग्य मटेरियल आणि अनुभवी टेक्निशियन यामुळे मोटर पुन्हा उत्कृष्ट कार्यक्षमतेने चालू शकते. उद्योग, शेती आणि घरगुती क्षेत्रातही रीवाइंडिंगची मागणी वाढत आहे कारण ती किफायतशीर आणि परिणामकारक उपाय आहे.

लाईट फिटिंग
Light Fitting म्हणजे काय?
लाईट फिटिंग म्हणजे घर, ऑफिस, दुकान, फॅक्टरी इथे विविध प्रकारच्या लाईट्स सुरक्षितपणे आणि व्यवस्थित पद्धतीने बसवण्याची प्रक्रिया. यात वायरिंग, स्विच कनेक्शन, होल्डर बसवणे, बल्ब/ट्यूबलाइट/LED फिटिंग लावणे, चाचणी करणे यांचा समावेश असतो.
Light Fitting ची मुख्य पावले
1. जागेची निवड (Location Selection)
- कुठे लाईट बसवायचा आहे ते ठरवणे
- प्रकाशाचे प्रमाण त्या जागेनुसार मोजणे
2. इलेक्ट्रिकल वायरिंग तपासणी
- विद्यमान वायरिंग योग्य आहे का ते पाहणे
- अर्थिंग आहे का ते तपासणे
- वायरचे गेज योग्य असणे
3. फिटिंगसाठी साहित्य तयार करणे
- LED बल्ब / ट्यूबलाइट / पॅनेल लाईट
- होल्डर, क्लॅम्प, स्क्रू
- इंसुलेटेड वायर, टेप, स्क्रूड्रायव्हर
4. होल्डर किंवा फिक्स्चर बसवणे
- भिंत किंवा छतावर ड्रिल करून फिटिंग बसवणे
- नट-बोल्ट किंवा स्क्रूनी घट्ट करणे
5. वायर कनेक्शन करणे
- फेज आणि न्यूट्रल वायर योग्यरित्या जोडणे
- जॉइंट्स इन्सुलेशन टेपने सुरक्षित करणे
- अर्थ कनेक्शन असल्यास तेही जोडणे
6. बल्ब किंवा LED लावणे
- होल्डरमध्ये बल्ब फिरवून लावणे
- LED पॅनेलमध्ये कनेक्टर जोडणे
7. चाचणी (Testing)
- स्विच चालू करून लाईट व्यवस्थित चालू होते का ते पाहणे
- फ्लिकरिंग, ढिलाई किंवा स्पार्किंग तपासणे
Light Fitting करताना आवश्यक काळजी
- मेन स्विच बंद करूनच काम करावे
- टेस्टिंग करताना इंसुलेटेड टूल्स वापरावेत
- वायरचे जॉइंट ढिले राहू देऊ नका
- अर्थिंग योग्य आहे याची खात्री करा
- ओव्हरलोडिंग टाळा
लाईट फिटिंगचे प्रकार
- LED बल्ब फिटिंग
- ट्यूबलाइट फिटिंग
- LED पॅनेल लाईट
- स्पॉट लाईट
- स्ट्रीट लाईट
- सीलिंग लाइट / झुंबर
- डाउनलाइट / COB लाईट
निष्कर्ष
लाईट फिटिंग ही एक सोपी पण सुरक्षितपणे करावी लागणारी इलेक्ट्रिकल प्रक्रिया आहे. योग्य टूल्स, दर्जेदार वायर आणि काळजी घेतल्यास लाईट फिटिंग सहज आणि सुरक्षितपणे करता येते.

ELECTRIC
Nov 5, 2025 | Uncategorized
बोर्ड भरणे
माझा इलेक्ट्रिक बोर्ड तयार करण्याचा अनुभव
मी विज्ञान आश्रममध्ये शिकताना अनेक प्रकारचे इलेक्ट्रिक बोर्ड तयार करायला आणि दुरुस्त करायला शिकलो. या प्रशिक्षणातून मला खूप काही शिकायला मिळालं. खाली मी माझा अनुभव ५ महत्त्वाच्या मुद्द्यांमध्ये मांडलेला आहे:
- इलेक्ट्रिक बोर्ड बनवण्याचं कौशल्य:
विज्ञान आश्रममध्ये विविध प्रकारचे बोर्ड – जसे की घरगुती वापरासाठी, अभ्यासिकेकरता आणि कामगारांसाठी असलेले बोर्ड – बनवायला शिकलो. हे करताना वायरिंग, सॉकेट्स, स्विचेस यांची योग्य जुळवणी कशी करायची हे समजलं. - कॉस्टिंग आणि प्लॅनिंग:
एखादा बोर्ड तयार करताना लागणाऱ्या साहित्याचा खर्च कसा मोजायचा, बजेट कसं बनवायचं आणि किफायतशीर पर्याय कसे निवडायचे हे शिकण्याचा मला खूप फायदा झाला. - वायरचा प्रकार आणि वापर:
वेगवेगळ्या प्रकारच्या वायर – जसे की सिंगल कोर, मल्टी कोर, फ्लेक्सिबल वायर – यांचा उपयोग कधी आणि कसा करायचा हे समजलं. वायरच्या गेजचं महत्त्व आणि सुरक्षित वायरिंगसुद्धा शिकलो. - फॉल्ट डिटेक्शन आणि रिपेअर:
विज्ञान आश्रममध्ये अनेक खराब झालेल्या बोर्ड्सवर काम करताना मी फॉल्ट कसा शोधायचा आणि तो कसा दुरुस्त करायचा हे शिकलो. यामुळे माझा प्रॅक्टिकल अनुभव खूपच वाढला. - हस्तकौशल्य आणि आत्मविश्वास:
ही सर्व कौशल्यं शिकल्यावर मला माझ्या कामात आत्मविश्वास वाटू लागला. मी आता इतरांच्या घरी लहानसहान इलेक्ट्रिक कामं करत आहे आणि याचं कौशल्य पुढे व्यवसायात वापरण्याचा विचार करतो आहे.
इलेक्ट्रिक टूल्स किट – लागणारे साहित्य
या किटमध्ये खालील वस्तू असतील:
- टेस्टर (Tester):
विद्युत प्रवाह आहे की नाही हे तपासण्यासाठी आवश्यक. - स्क्रू ड्रायव्हर (Screw Driver):
विविध इलेक्ट्रिक उपकरणं उघडण्यासाठी आणि जोडण्यासाठी. - कट्टर (Cutter):
वायर कापण्यासाठी वापरला जातो. एक चांगल्या क्वालिटीचा साइड कट्टर निवड. - वायर (Wire):
1 मीटरच्या लांबीची मल्टीस्ट्रँड वायर (लाल, काळी – पॉझिटिव्ह/नेगेटिव्ह दोन्ही) – घरगुती छोट्या रिपेअरसाठी उपयोगी. - (Optional – पण उपयोगी):
- प्लास (Pliers)
- मल्टीमीटर (जर बजेट असेल तर)
- मिनी स्क्रू ड्रायव्हर सेट (Small electronics साठी)
- इलेक्ट्रिक टेप (Insulation Tape):
वायर जोडणीनंतर सुरक्षिततेसाठी.
ही भेट का खास आहे?
- चटण्या व पेस्ट तयार करणे
- फळांचे ज्यूस व मिल्कशेक बनवणे
- भाजीपाला बारीक करणे
- डोसा/इडली पीठ तयार करणे
- घरात कुठल्याही वेळेस लागणारी.
- घरगुती इलेक्ट्रिक कामासाठी उपयोगी.
- उपयोगी, हटके आणि लक्षात राहणारी भेट.
- स्वकष्टाची आठवण देणारी – “तयार मी, भेट खास!”
. 2 स्विच = 40रू.
. 2. 2 प्लग = 60रू.
. 3. बोर्ड = 40रू.
. 4. तीनही वायर ची किंमत = 30रू.
. एकूण बोर्ड ची किंमत.

home applinces
मिक्सर ग्राइंडर
प्रस्तावना
आजच्या धावपळीच्या जीवनात स्वयंपाकघरातील कामे सोपी आणि जलद होणे गरजेचे आहे. या गरजेसाठी मिक्सर ग्राइंडर हे एक अत्यंत उपयुक्त आणि आवश्यक घरगुती उपकरण बनले आहे. मसाले दळणे, चटण्या तयार करणे, फळांचे ज्यूस बनवणे अशा अनेक कामांसाठी मिक्सर ग्राइंडरचा मोठ्या प्रमाणात वापर केला जातो.
मिक्सर ग्राइंडर म्हणजे काय?
मिक्सर ग्राइंडर हे विद्युत उपकरण असून त्याचा वापर पदार्थ मिसळणे (Mixing) आणि दळणे (Grinding) यासाठी केला जातो. वेगवेगळ्या क्षमतेच्या जार्स आणि शक्तिशाली मोटरमुळे हे उपकरण बहुउपयोगी ठरते.
मिक्सर ग्राइंडरचे उपयोग
डोसा/इडली पीठ तयार करणे
ओले व सुके मसाले दळणे
चटण्या व पेस्ट तयार करणे
फळांचे ज्यूस व मिल्कशेक बनवणे
भाजीपाला बारीक करणे
मिक्सर ग्राइंडरचे फायदे
वेळेची मोठी बचत
श्रम कमी होतात
वीजेचा कार्यक्षम वापर
स्वच्छता आणि सुरक्षितता
चवदार आणि ताजे पदार्थ तयार होतात.
मिक्सर ग्राइंडर खरेदी करताना लक्षात घ्यायच्या गोष्टी
मोटरची क्षमता
जारची संख्या व क्षमता
ब्लेडची गुणवत्ता
ओव्हरलोड प्रोटेक्शन
वॉरंटी आणि सर्व्हिस सुविधा
भारतातील लोकप्रिय मिक्सर ग्राइंडर ब्रँड्स
Bajaj
Philips
Prestige
Sujata
Butterfly
Bosch
मिक्सर ग्राइंडरची देखभाल
वापरल्यानंतर जार स्वच्छ धुणे
ओले पदार्थ जास्त वेळ ठेवू नयेत
सतत जास्त वेळ चालू ठेवू नये
योग्य व्होल्टेज वापरणे
निष्कर्ष
मिक्सर ग्राइंडर हे प्रत्येक घरासाठी आवश्यक उपकरण आहे. योग्य क्षमतेचा, टिकाऊ आणि सुरक्षित मिक्सर ग्राइंडर निवडल्यास स्वयंपाक अधिक सोपा आणि आनंददायी होतो.
इस्त्री
प्रस्तावना
आजच्या आधुनिक जीवनात नीटनेटके आणि स्वच्छ कपडे परिधान करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. कपड्यांवरील सुरकुत्या काढून त्यांना आकर्षक बनवण्यासाठी इस्त्री या विद्युत उपकरणाचा मोठ्या प्रमाणात वापर केला जातो. घरगुती वापरापासून ते कार्यालयीन आणि व्यावसायिक क्षेत्रात इस्त्रीचे महत्त्व वाढत आहे. त्यामुळे इस्त्री हे प्रत्येक घरातील आवश्यक साधन बनले आहे.
उद्देश
या ब्लॉगचा उद्देश इस्त्री या घरगुती विद्युत उपकरणाबद्दल सविस्तर माहिती देणे हा आहे. इस्त्रीचे महत्त्व, उपयोग, प्रकार आणि योग्य वापर याबद्दल वाचकांना मार्गदर्शन करणे हा या लेखाचा मुख्य हेतू आहे. तसेच इस्त्री वापरताना घ्यावयाची काळजी व योग्य इस्त्री निवडण्याचे महत्त्व समजावून सांगणे हा देखील या ब्लॉगचा उद्देश आहे.
कृती
सर्वप्रथम इस्त्री सपाट आणि सुरक्षित ठिकाणी ठेवा.
कपड्याच्या प्रकारानुसार इस्त्रीचे तापमान सेट करा.
इस्त्रीचा प्लग वीजपुरवठ्याला जोडा आणि गरम होऊ द्या.
कपडा इस्त्री बोर्डावर नीट पसरून ठेवा.
कपड्यावर हलक्या हाताने पुढे-मागे इस्त्री फिरवा.
जाड कपड्यांसाठी जास्त उष्णता आणि पातळ कपड्यांसाठी कमी उष्णता वापरा.
इस्त्री पूर्ण झाल्यानंतर प्लग काढा आणि इस्त्री थंड होऊ द्या.
निरीक्षण
इस्त्री वापरल्यास कपड्यांवरील सुरकुत्या पटकन निघतात आणि कपडे सरळ, स्वच्छ दिसतात. वेगवेगळ्या कपड्यांसाठी वेगवेगळ्या तापमानाची आवश्यकता असते. हलक्या कपड्यांवर कमी तापमान आणि जाड कपड्यांवर जास्त तापमान वापरल्यास इस्त्रीची कामगिरी उत्तम होते. नियमित इस्त्री केल्याने कपड्यांचे आयुष्य वाढते आणि घरातील स्वच्छता राखली जाते.
निष्कर्ष
इस्त्री हे घरगुती जीवनातील महत्त्वाचे उपकरण आहे. कपड्यांवरील सुरकुत्या दूर करून ते स्वच्छ, नीटनेटके आणि आकर्षक बनवण्याचे काम इस्त्री करते. योग्य इस्त्री निवडल्यास वेळ, श्रम आणि वीज वाचते, आणि कपडे दीर्घकाळ टिकतात. त्यामुळे घरातील प्रत्येक व्यक्तीसाठी इस्त्री वापरणे आवश्यक आहे.
साहित्य
इस्त्री (Electric Iron)
इस्त्री बोर्ड
कपडे (कुठलेही वापरलेले किंवा स्वच्छ कपडे)
पाण्याची बाटली (स्टीम इस्त्रीसाठी)
कपड्याची दाबणी (जर आवश्यक असेल)
प्लग व विजेचा स्त्रोत
कूलर दुरूस्त करणे
प्रस्तावना
उन्हाळ्यात घरातील वातावरण थंड ठेवणे आणि शरीराला आराम देणे अत्यंत आवश्यक असते. यासाठी कूलर (Cooler) हे घरगुती उपकरण महत्त्वाचे आहे. कूलर कमी वीज वापरून थंड हवा पुरवतो आणि घर, ऑफिस किंवा दुकानातील उष्णतेपासून बचाव करतो. या ब्लॉगमध्ये आपण कूलरची कार्यपद्धती, प्रकार, उपयोग आणि फायदे याबद्दल सविस्तर माहिती घेणार आहोत.
उद्देश
या ब्लॉगचा उद्देश वाचकांना कूलर या घरगुती उपकरणाबद्दल सविस्तर माहिती देणे आहे. कूलरचे प्रकार, उपयोग, फायदे, आणि योग्य वापर याबद्दल मार्गदर्शन करणे हा या लेखाचा मुख्य हेतू आहे. तसेच, घरगुती वातावरण थंड ठेवण्यासाठी आणि उन्हाळ्यात आराम मिळवण्यासाठी कूलर किती उपयुक्त आहे हे समजावून सांगणे हा देखील उद्देश आहे.
कृती
कूलर सपाट आणि सुरक्षित ठिकाणी ठेवा.
टँकमध्ये पाणी भरा (गरज असल्यास थोडे बर्फ देखील घाला).
पंखा आणि पंप चालू करा.
तापमान आणि हवा फिरवण्याची दिशा आवश्यकतेनुसार सेट करा.
खोलीमध्ये समतोल थंड हवा मिळण्यासाठी काही वेळाने फिरवा किंवा समायोजित करा.
कूलर वापरल्यानंतर प्लग काढा आणि पाणी रिकामी करा.
नियमित साफसफाई करा आणि फिल्टर स्वच्छ ठेवा.
निरीक्षण
कूलर वापरल्यानंतर खोलीतील तापमान लक्षणीयरीत्या कमी होते आणि हवेचा प्रवाह थंड आणि ताजेतवाना असतो. पाणी आणि बर्फाचा योग्य वापर केल्यास थंड हवा जास्त काळ टिकते. स्टीम आणि पंखा योग्य प्रकारे काम करत असल्यास उन्हाळ्यात शरीराला आराम मिळतो आणि थकवा कमी होतो. नियमित साफसफाई केल्याने कूलर दीर्घकाळ टिकतो आणि कार्यक्षम राहतो.
निष्कर्ष
कूलर हे घरगुती आणि व्यावसायिक दोन्ही ठिकाणी अत्यंत उपयुक्त उपकरण आहे. उन्हाळ्यात थंड हवा पुरवून शरीराला आराम मिळतो, उष्णतेपासून बचाव होतो आणि कमी वीज वापरल्यामुळे खर्चाची बचत होते. योग्य प्रकारचा कूलर निवडल्यास तो दीर्घकाळ टिकतो आणि घरातील वातावरण आरामदायी बनवतो.
साहित्य
कूलर
पाणी भरण्यासाठी टँक
पंखा आणि पंप (कूलरमध्ये असलेले)
विजेचा स्रोत (प्लग किंवा विद्युत)
स्वच्छता आणि देखभाल करण्यासाठी कापड/ब्रश
(ऐच्छिक) बर्फ किंवा थंड पाणी.
पाणी भरण्यासाठी टँक
वॉटर फिल्टर
प्रस्तावना
आजच्या जीवनात स्वच्छ आणि सुरक्षित पाणी मिळवणे अत्यंत आवश्यक आहे. दूषित पाणी पिण्यामुळे शरीराला गंभीर आजार होऊ शकतात. यासाठी वॉटर फिल्टर (Water Filter) हे घरगुती आणि व्यावसायिक दोन्ही ठिकाणी खूप महत्त्वाचे साधन आहे. हे उपकरण पाण्यातील घाण, रसायन, जिवाणू आणि विषारी घटक दूर करून पाणी शुद्ध आणि आरोग्यदायी बनवते.
उद्देश
या ब्लॉगचा उद्देश वाचकांना वॉटर फिल्टरच्या महत्त्वाबद्दल माहिती देणे हा आहे. पाणी शुद्ध करण्याची प्रक्रिया, फिल्टरचे प्रकार, उपयोग, फायदे आणि योग्य देखभाल कशी करावी याबद्दल मार्गदर्शन करणे हा या लेखाचा मुख्य हेतू आहे. यामुळे घरगुती वातावरणात सुरक्षित आणि आरोग्यदायी पाणी उपलब्ध होईल.उद्देश
या ब्लॉगचा उद्देश वाचकांना वॉटर फिल्टरच्या महत्त्वाबद्दल माहिती देणे हा आहे. पाणी शुद्ध करण्याची प्रक्रिया, फिल्टरचे प्रकार, उपयोग, फायदे आणि योग्य देखभाल कशी करावी याबद्दल मार्गदर्शन करणे हा या लेखाचा मुख्य हेतू आहे. यामुळे घरगुती वातावरणात सुरक्षित आणि आरोग्यदायी पाणी उपलब्ध होईल.
कृती
वॉटर फिल्टर योग्य ठिकाणी स्थिर ठेवा.
टँकमध्ये पाणी भरा.
फिल्टर चालू करा (इलेक्ट्रिक असल्यास प्लग जोडून).
पाणी फिल्टर होऊन शुद्ध टँकमध्ये साठवले जाईपर्यंत प्रतीक्षा करा.
शुद्ध पाणी बाटली किंवा ग्लासमध्ये वापरा.
वापरानंतर फिल्टर स्वच्छ करा आणि टँक रिकामी ठेवा, विशेषतः जर फिल्टर काही दिवस वापरला नसेल.
वेळोवेळी फिल्टर बदलण्याची नोंद ठेवा.
निरीक्षण
वॉटर फिल्टर वापरल्यानंतर पाणी स्वच्छ, रंगहीन आणि गंधमुक्त होते. घाण, धातूचे कण, जिवाणू व इतर घातक पदार्थ पाण्यातून काढले जातात. नियमित वापर केल्यास पाणी सुरक्षित राहते आणि आरोग्यदायी बनते. वेळोवेळी फिल्टर बदलल्यास पाणी दीर्घकाळ शुद्ध राहते आणि उपकरणाची कार्यक्षमता टिकून राहते.
निष्कर्ष
वॉटर फिल्टर हे घरगुती आणि व्यावसायिक दोन्ही ठिकाणी अत्यंत महत्त्वाचे उपकरण आहे. पाण्यातील घाण, जिवाणू आणि विषारी घटक दूर करून ते सुरक्षित आणि आरोग्यदायी बनवते. योग्य देखभाल आणि वेळोवेळी फिल्टर बदलल्यास पाणी दीर्घकाळ शुद्ध राहते आणि आरोग्य टिकते.
साहित्य
वॉटर फिल्टर (Water Filter)
पाणी साठवण्यासाठी टँक
फिल्टर कार्ट्रिज / मध्यम स्तराचे फिल्टर
विजेचा स्त्रोत (इलेक्ट्रिक फिल्टरसाठी)
स्वच्छता साधने (कापड, ब्रश)
बाटली / ग्लास (शुद्ध पाणी वापरण्यासाठी)
cctv
1) CCTV म्हणजे काय?
CCTV म्हणजे Closed Circuit Television. याचा उपयोग एखाद्या ठिकाणी सतत लक्ष ठेवण्यासाठी होतो. शाळा, कॉलेज, ऑफिस, सोसायटी, शेत किंवा सार्वजनिक ठिकाणी CCTV मुळे सुरक्षा वाढते.
CCTV म्हणजे Closed Circuit Television. याचा उपयोग एखाद्या ठिकाणी सतत लक्ष ठेवण्यासाठी होतो. शाळा, कॉलेज, ऑफिस, सोसायटी, शेत किंवा सार्वजनिक ठिकाणी CCTV मुळे सुरक्षा वाढते.
2) विज्ञान आश्रमामध्ये CCTV इंस्टॉलेशन
मी विज्ञान आश्रमामध्ये अनेक CCTV कॅमेरे बसवले आहेत. यातून मला कॅमेरा कसा बसवायचा, कनेक्शन कसे करायचे आणि DVR (Digital Video Recorder) शी कसे जोडायचे हे शिकायला मिळाले.
3) CCTV इंस्टॉलेशनसाठी लागणारे साहित्य
CCTV बसवण्यासाठी काही साहित्य आवश्यक असते :
Dome Camera – घरात किंवा ऑफिसमध्ये वापरला जातो.
Bullet Camera – बाहेरच्या जागेसाठी (Outdoor) वापरला जातो.
Wire / Cable (Coaxial Cable किंवा Cat6 LAN Cable) – कॅमेऱ्याला DVR शी जोडण्यासाठी.
DVR (Digital Video Recorder) – सर्व कॅमेऱ्यांचे रेकॉर्डिंग आणि कंट्रोल करण्यासाठी.
Adaptor / Power Supply – कॅमेऱ्याला वीज पुरवण्यासाठी.
Hard Disk – रेकॉर्डिंग साठवण्यासाठी.
4) Dome व Bullet कॅमेऱ्यात फरक
Dome Camera – गोलाकार, लहान, आकर्षक, इनडोअर वापरासाठी.
Bullet Camera – लांबट आकाराचा, जास्त अंतरापर्यंत दृश्य कॅप्चर करतो, आऊटडोअर वापरासाठी.
5) शिकलेले कौशल्य
CCTV इंस्टॉलेशन करताना मला वायर कनेक्शन करणे, कॅमेऱ्याचे अँगल सेट करणे, DVR ला नेटवर्कशी जोडणे आणि लाईव्ह व्हिडिओ मोबाईलवर पाहणे हे सगळे शिकायला मिळाले. हे कौशल्य भविष्यात सुरक्षा सिस्टीमच्या कामासाठी उपयोगी आहे.
आम्ही आश्रम मधील सर्व कॅमेरे ची मेंटेनेस पाहतो विज्ञाना आश्रम कॅमेऱ्याचे अंडर मध्ये आहे आणि आश्रम मध्ये सगळे कॅमेरे चालू आहेत
गेस्ट होस्टेल चे कॅमेरे विशाल सर व कैलास जाधव सरांच्या मोबाईल मध्ये दिसतात



BATTERY बॅटरी मेंटेनन्सचा अनुभव – आश्रमातील शिकण्याचा टप्पा
आश्रमात राहात असताना मला बॅटरी मेंटेनन्सचं काम शिकण्याची उत्तम संधी मिळाली. सुरुवातीला बॅटरीचं काम थोडं कठीण वाटलं, पण दिवसेंदिवस अनुभव घेतल्यावर त्यामागचं विज्ञान आणि काळजी समजली. मी बॅटरीमध्ये पाणी कसे भरायचे, कोणते पाणी वापरायचे, आणि त्याचे योग्य प्रमाण किती ठेवायचे हे शिकले. त्याचबरोबर बॅटरी चार्ज करताना कोणत्या सुरक्षा नियमांचं पालन करावं, आणि ओव्हरचार्जिंग टाळण्यासाठी काय काळजी घ्यावी, याचंही ज्ञान मिळालं.
आम्ही सगळ्या बॅटऱ्या स्वच्छ ठेवण्यावर, त्यांच्या कनेक्शनची तपासणी करण्यावर आणि नियमित पातळी तपासण्यावर भर दिला. हे काम करताना जबाबदारी, शिस्त आणि संयम या तीन गोष्टी शिकायला मिळाल्या. या अनुभवातून मला केवळ तांत्रिक ज्ञान नाही, तर टीमवर्क आणि प्रॅक्टिकल कामाचं महत्त्वही समजलं.
आजही जेव्हा बॅटरी मेंटेनन्सचं काम पाहतो, तेव्हा आश्रमात शिकलेला हा अनुभव मनात अभिमानाने जागा घेतो. तो माझ्या शिक्षणातील एक महत्त्वाचा आणि प्रेरणादायी टप्पा ठरला आहे
बॅटरीचा वॅट (Watt) कसा तपासायचा
बॅटरीचा वॅट म्हणजे ती बॅटरी एक वेळेस किती विद्युत शक्ती (Power) पुरवू शकते हे दर्शवते.
वॅट काढण्यासाठी खालील सोपा फॉर्म्युला वापरला जातो
Watt = Voltage × Current (Ampere)
1. बॅटरीचा व्होल्टेज (Voltage) तपासा
सर्वप्रथम बॅटरीवर लिहिलेलं व्होल्टेज (V) बघा.
उदा. — बॅटरीवर “12V” लिहिलं असेल, म्हणजे ती 12 व्होल्टची बॅटरी आहे
2. अँपिअर-ऑवर (Ah) तपासा
बॅटरीवर “12V 150Ah” असं काहीसं लिहिलेलं असतं.
यात “150Ah” म्हणजे ती बॅटरी १ तासात 150 अँपिअर करंट देऊ शकते.
3. वॅट-आवर (Watt-hour) काढा
जर बॅटरी 12V 150Ah असेल तर
12 × 150 = 1800 Wh (Watt-hour)
म्हणजेच ही बॅटरी 1.8 किलोवॅट-तास (kWh) ऊर्जा साठवू शकते.
4. मल्टीमीटरने तपासणी (प्रत्यक्ष मोजमाप)
जर तुला बॅटरीचा व्होल्टेज तपासायचा असेल तर डिजिटल मल्टीमीटर वापर.
- मल्टीमीटर DC मोडमध्ये ठेव.
- लाल वायर बॅटरीच्या + टर्मिनलला आणि काळी वायर – टर्मिनलला लाव.
- स्क्रीनवर दाखवलेलं व्होल्टेज वाच.
- जर 12V बॅटरीची वॅल्यू 12.6V असेल → पूर्ण चार्ज.
- 11.8V किंवा कमी असेल → बॅटरी डिस्चार्ज आहे.
5. लहान टीप
- नेहमी डिस्टिल्ड वॉटर वापर.
- तपासणी करताना सुरक्षित हातमोजे आणि चष्मा वापर.
- चार्जिंग करताना धातूच्या वस्तू जवळ ठेवू नकोस.

ELECTRIC
#SOLAR STREET LIGHT
आम्ही आमच्या गावात सौर ऊर्जेवर चालणाऱ्या रस्त्यांच्या लाईट्स बसवल्या.
एकूण १२ ते १५ लाईट्स इंस्टॉल केल्या, ज्यामुळे रात्रीचा अंधार दूर झाला.
हे काम करताना सोलर पॅनेलचा कोन, वायरिंग आणि बॅटरी कनेक्शन कसे करायचे हे शिकलो.
सूर्यप्रकाशाच्या दिशेनुसार पॅनेल लावल्याने बॅटरी चांगली चार्ज होते.
गावात पहिल्यांदाच पूर्ण सोलर लाईट प्रकल्प यशस्वीपणे पूर्ण केला.
कॉलेजमधील काही विद्यार्थ्यांनीही हे काम पाहून प्रेरणा घेतली.
आश्रम परिसरात आधीच सोलर लाईट चालू होत्या, त्यापासूनही शिकण्याची संधी मिळाली.
आता आमच्या रस्त्यांवर रात्री सुरक्षितपणे वावरता येतं.
या प्रकल्पातून मला वीज बचतीचं आणि पर्यावरण संवर्धनाचं महत्त्व समजलं.
सोलर प्रणालीमुळे विजेचा खर्च पूर्णपणे वाचतो.
वायरिंग आणि कनेक्शन करताना संयम, मोजमाप आणि टीमवर्कची गरज असते.
या कामातून मी प्रत्यक्ष तांत्रिक अनुभव मिळवला.
आता भविष्यात आणखी गावांमध्ये हे काम करायचं आहे.
लोकांना सौर ऊर्जेचं महत्त्व पटवून देणं हे आमचं पुढचं ध्येय आहे.
या प्रकल्पाने गावाचा चेहरामोहरा बदलला आहे.
सोलर लाईटमुळे आमचं गाव उजळलं आणि आमचं मनही
सोलर स्ट्रीट लाइट प्रकल्पाचे मुख्य मुद्दे
- गावात एकूण 12 ते 15 सोलर स्ट्रीट लाईट्स इंस्टॉल केल्या.
- संपूर्ण लाईट सिस्टम सौर ऊर्जेवर चालते, विजेची गरज नाही.
- पॅनेलची दिशा पूर्व-पश्चिम ठेवली, ज्यामुळे सूर्यप्रकाश जास्त मिळतो.
- बॅटरी पूर्ण चार्ज होते आणि रात्री पूर्ण वेळ लाईट चालू राहते.
- वायरिंग, कनेक्शन आणि इंस्टॉलेशनचे तांत्रिक ज्ञान मिळाले.
- कॉलेज व आश्रमातील प्रकल्प पाहून शिकण्याची संधी मिळाली.
- गावातील रात्रीचा अंधार दूर झाला, लोक सुरक्षितपणे फिरू शकतात.
- वीज बचत आणि पर्यावरण संरक्षण या दोन्ही दृष्टीने फायदेशीर प्रकल्प.
- काम करताना टीमवर्क, नियोजन आणि जबाबदारी शिकली.
- भविष्यात आणखी गावांमध्ये सोलर प्रकल्प राबवण्याचं ध्ये


GENERATOR.
१) प्रस्तावना
तराणे आश्रमामध्ये वीजपुरवठा खंडित झाल्यास आश्रमातील सर्व दैनंदिन कामे सुरळीत सुरू राहावीत यासाठी जनरेटरची सुविधा उपलब्ध आहे. जनरेटरच्या योग्य वापरासाठी त्याची रचना, कार्यप्रणाली, चालू–बंद प्रक्रिया आणि देखभाल यांची माहिती असणे आवश्यक आहे. या अनुषंगाने आश्रमातील जनरेटरची सविस्तर माहिती घेतली, चालू–बंद करण्याची प्रक्रिया पाहिली तसेच ऑइल चेंज कसा करायचा याचा प्रत्यक्ष अनुभव घेतला. आश्रमातील जनरेटर चालू–बंद करण्याचा कॉन्ट्रॅक्ट माझा आणि भगवान यांचा आहे, त्यामुळे या कामाची जबाबदारी नीट ओळखून घेणे महत्त्वाचे आहे.
२) उद्देश
- आश्रमातील जनरेटरची कार्यप्रणाली समजून घेणे.
- जनरेटर चालू–बंद करण्याच्या योग्य आणि सुरक्षित पद्धती शिकणे.
- जनरेटरची नियमित देखभाल आणि ऑइल चेंज प्रक्रिया जाणून घेणे.
- जनरेटर वापरताना पाळायच्या सुरक्षितता नियमांची ओळख करून घेणे.
- कॉन्ट्रॅक्टनुसार जबाबदारी नीट पार पाडण्यासाठी आवश्यक माहिती मिळवणे.
३) कृती
- जनरेटरचे मुख्य भाग (इंजिन, पॅनेल, फ्युएल टँक, अल्टरनेटर) यांची माहिती घेतली.
- जनरेटर सुरू करण्याची प्रत्यक्ष प्रक्रिया पाहिली:
- फ्युएल तपासणी
- ऑइल लेव्हल तपासणी
- मेन स्विच ऑफ ठेवून जनरेटर स्टार्ट करणे
- RPM स्थिर झाल्यानंतर लोड देणे
- जनरेटर बंद करण्याची प्रक्रिया पाहिली:
- लोड ऑफ करणे
- जनरेटर थंड होऊ देणे
- मुख्य स्विच ऑफ करून जनरेटर बंद करणे
- ऑइल चेंज प्रक्रिया निरीक्षण केली:
- जुने ऑइल काढणे
- फिल्टर तपासणे
- नवीन ऑइल भरणे
- सुरक्षितता नियमांचे पालन कसे करावे हे पाहिले (हातमोजे वापरणे, आग प्रतिबंधक नियम, योग्य वायुवीजन इ.)
४) निरीक्षक
- जनरेटर ऑपरेटर/तांत्रिक कर्मचारी यांच्या मार्गदर्शनाखाली सर्व प्रक्रिया पाहिली.
- त्यांनी जनरेटरची क्षमता, जास्त लोड टाळणे, देखभाल वेळापत्रक, आणि ऑइल चेंजची वेळ याबद्दल महत्त्वाची माहिती दिली.
- कॉन्ट्रॅक्टची जबाबदारी व्यवस्थित पार पाडण्यासाठी आवश्यक सूचना दिल्या.
५) निष्कर्ष
या प्रक्रियेतून जनरेटरची रचना, चालू–बंद करण्याची योग्य पद्धत, देखभाल, आणि ऑइल चेंज याबद्दल संपूर्ण माहिती मिळाली. नियमित तपासणी आणि योग्य पद्धतीने ऑपरेशन केल्यास जनरेटर दीर्घकाळ कार्यक्षम राहतो आणि आश्रमाचा वीजपुरवठा अखंड चालू ठेवण्यास मदत होते. आश्रमातील जनरेटर चालू–बंद करण्याचा कॉन्ट्रॅक्ट माझा आणि भगवान चा असल्यामुळे ही माहिती भविष्यातील कामासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरली.

हाड्रॉ मार्कर
computer
कॉम्प्युटर बेसिक आणि डिजिटल टूल्
१) प्रस्तावना
आजच्या डिजिटल युगात कॉम्प्युटर, इंटरनेट, AI टूल्स आणि ग्राफिक डिझाईन ही महत्त्वाची कौशल्ये आहेत. शिक्षण, नोकरी, व्यवसाय, प्रोजेक्ट मेकिंग किंवा दैनंदिन आयुष्यात यांचा वापर वाढत आहे. या प्रशिक्षणाद्वारे मी कॉम्प्युटरची मूलभूत माहिती, Windows ऑपरेशन्स, फाईल मॅनेजमेंट, MS Word, इंटरनेट, ईमेल, डिजिटल सेफ्टी तसेच Canva, PPT, ChatGPT, Ideogram, Leonardo आणि InVideo.AI सारखी प्रगत AI टूल्स वापरणे शिकलो.
२) उद्देश
या प्रशिक्षणाचे मुख्य उद्देश:
- कॉम्प्युटरचे बेसिक भाग समजून घेणे
- Windows 10/11 चे बेसिक ऑपरेशन शिकणे
- फाईल व फोल्डर मॅनेजमेंटची सवय विकसित करणे
- MS Word आणि WordPad मध्ये टायपिंग कौशल्य वाढवणे
- इंटरनेट आणि ईमेलचा सुरक्षित वापर शिकणे
- डिजिटल सेफ्टीचे नियम समजणे
- Canva मध्ये पोस्टर, डिझाईन तयार करणे
- PPT प्रेझेंटेशन तयार करणे
- ChatGPT वापरून माहिती, कंटेंट तयार करणे
- Ideogram, Leonardo आणि InVideo.AI सारख्या AI tools द्वारे लोगो, अॅनिमेशन व व्हिडीओ तयार करण्याची कौशल्ये शिकणे
३) कृती (मी काय काय शिकलो)
A) कॉम्प्युटर बेसिक कौशल्ये
- CPU, Monitor, Mouse, Keyboard, SMPS, RAM, HDD/SSD ओळखणे
- Windows On/Off, Restart, Sleep वापरणे
- फोल्डर तयार करणे, Rename, Copy–Paste, Delete
- Pen drive मध्ये फाईल कॉपी व सेव्ह करणे
B) MS Word / WordPad
- मराठी आणि इंग्रजी टायपिंग
- फॉन्ट, Bold, Italic, Underline वापरणे
- फाईल Save आणि Edit करणे
C) कीबोर्ड शॉर्टकट्स
- Ctrl+C, Ctrl+V, Ctrl+S, Alt+Tab, Ctrl+A, Ctrl+Z
D) इंटरनेट स्किल्स
- Browser वापरणे
- Google Search
- YouTube learning videos पाहणे
E) ईमेल स्किल्स
- Gmail account तयार करणे
- Email लिहिणे, Attach file, Send करणे
F) डिजिटल सेफ्टी
- Strong Password तयार करणे
- Safe Browsing
- Fake मेसेज कसे ओळखायचे
G) Canva Skill
- Canva वर पोस्टर तयार करणे
- Templates वापरणे
- Text, Icons, Images व Design arrangements
- पोस्टर PDF/PNG मध्ये डाउनलोड करणे
H) PPT तयार करणे
- PowerPoint मध्ये स्लाइड्स तयार करणे
- Titles, Photos, Shapes आणि Design Themes वापरणे
- Slide show आणि Presentation skills
I) ChatGPT वापरणे
- माहिती मिळवणे
- ब्लॉग, रिपोर्ट, PPT content बनवणे
- Poster ideas आणि prompts
- Study notes तयार करणे
J) AI Tools वापरणे
1. Ideogram.AI – Logo Design
- टेक्स्ट प्रॉम्प्ट वापरून लोगो तयार करणे
- वेगवेगळे स्टाइल, फॉन्ट आणि कलर कॉम्बिनेशन
2. Leonardo.AI – Animation / Image Creation
- क्रिएटिव्ह इमेजेस
- Animation शैलीचे सीन
- Character design
3. InVideo.AI – Video Making
- Script टाकून Auto Video तयार करणे
- Template वापरून व्हिडीओ एडिट करणे
- Background music आणि animations लावणे
४) निरीक्षण (Training मधून मला जाणवलेली गोष्टी)
- कॉम्प्युटर चालवणे जितके अवघड वाटते तितके नसते.
- Keyboard shortcuts वापरल्याने कामाची गती वाढते.
- Canva आणि AI tools मुळे डिझाईन करणे खूप सोपे होते.
- ईमेल आणि इंटरनेट वापरताना सुरक्षितता खूप महत्त्वाची आहे.
- ChatGPT वापरल्याने माहिती मिळवणे आणि कंटेंट तयार करणे खूप सोपे झाले.
- AI Tools भविष्यातील सर्वात मोठी गरज आहेत.
५) निष्कर्ष
या संपूर्ण प्रशिक्षणातून मला कॉम्प्युटरचे बेसिक ऑपरेशनपासून ते AI आधारित डिझाईन व कंटेंट क्रिएशनपर्यंत सर्व महत्त्वाची कौशल्ये मिळाली. ही कौशल्ये माझ्या शिक्षणात, प्रोजेक्ट कामात, ऑनलाईन शिकण्यात आणि भविष्यातील करिअरमध्ये खूप उपयुक्त ठरणार आहेत.
आता मी Computer Basic वापर, Internet Handling, Email, MS Word, Canva, PPT, ChatGPT आणि विविध AI Tools confidently वापरू शकतो.
