१. प्रस्तावना (Introduction):
आजच्या आधुनिक युगात वीज ही मानवाच्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग बनली आहे. घर, शाळा, उद्योग, रुग्णालये अशा सर्व ठिकाणी वीज आवश्यक आहे. इलेक्ट्रिक बोर्ड हे विद्युत वितरणाचे एक महत्त्वाचे साधन आहे, ज्याद्वारे दिवे, पंखे, सॉकेट, स्विच इत्यादी नियंत्रित केले जातात. इलेक्ट्रिक बोर्ड भरणे म्हणजे विविध विद्युत घटक योग्य पद्धतीने बसवून, सुरक्षित आणि कार्यक्षम विद्युत सर्किट तयार करणे.
२. उद्देश (Objective):
- विद्युत सर्किटचे कार्य समजून घेणे.
- इलेक्ट्रिक बोर्डाचे विविध घटक ओळखणे आणि त्यांचा उपयोग शिकणे.
- योग्य पद्धतीने वायरिंग करून एक कार्यक्षम बोर्ड तयार करणे.
- सुरक्षा नियमांचे पालन करून सुरक्षित विद्युत जोडणी करणे.
३. सर्वेक्षण (Survey):
या प्रकल्पासाठी आम्ही विविध प्रकारचे इलेक्ट्रिक बोर्ड पाहिले —
- घरगुती वापरातील स्विच बोर्ड
- औद्योगिक नियंत्रण पॅनल
- शाळा आणि कार्यालयांतील वितरण फलक
तसेच इलेक्ट्रिशियनकडून प्रत्यक्ष कामाची माहिती घेतली. त्यांनी योग्य वायरिंग तंत्र, रंगकोड (Colour Code), आणि सर्किट टेस्टिंगविषयी मार्गदर्शन केले.
४. कृती (Procedure):
- आवश्यक साहित्य गोळा केले.
- बोर्डावर स्विच, सॉकेट, होल्डर आणि इंडिकेटरची जागा निश्चित केली.
- वायरचे मापन करून आवश्यक लांबीप्रमाणे कापले.
- वायरला स्विच व सॉकेटशी जोडले.
- कनेक्शन पूर्ण झाल्यावर मल्टीमीटरद्वारे तपासणी केली.
- शेवटी मुख्य सप्लाय जोडून सर्किट कार्यान्वित केले.
५. निरीक्षण (Observation):
- सर्व स्विच व्यवस्थित काम करत होते.
- सॉकेटमध्ये योग्य व्होल्टेज मिळाले.
- इंडिकेटर दिवा चालू झाल्यावर वीजपुरवठ्याची स्थिती दिसत होती.
- कोणतीही शॉर्ट सर्किटची समस्या उद्भवली नाही.
६. निष्कर्ष (Conclusion):
या प्रकल्पाद्वारे इलेक्ट्रिक बोर्ड कसे तयार करतात, घटक कसे जोडतात आणि सुरक्षा नियमांचे महत्त्व काय आहे हे समजले. हा अनुभव प्रत्यक्ष विद्युत कामासाठी उपयुक्त ठरेल आणि विद्युत क्षेत्रातील मूलभूत ज्ञान दृढ झाले.
७. साहित्य (Material Required):
- इलेक्ट्रिक बोर्ड (Wooden/Plastic)
- स्विचेस – २
- सॉकेट – १
- बल्ब होल्डर – १
- इंडिकेटर – १
- वायर (Red, Black, Green)
- स्क्रू ड्रायव्हर सेट
- वायर स्ट्रिपर
- टेस्ट लॅम्प / मल्टीमीटर
- स्क्रू व टेप
Search
Study
