1. कृत्रिम शोषण शेफियर पद्धतीने शिकणे.

2. कृत्रिम श्वसन सिल्विस्टर पद्धतीने शिकणे

आवश्यक साहित्य:-

चटई,स्वयंसेवक

1.पहिल्यांदा व्यक्तीला लागलेल्या असलेल्या तिच्या पोटाच्या साह्याने झोपवणे नंतर हात डोक्या खाली ठेवावे व दुसरा हात समोर पसरवावा चेहरा एका बाजूने फिरवावा

2. जखम झालेल्या व्यक्तीच्या पाट जवळ बसावे आपला बोटाला असे पकडावे की त्याच्या कमरेच्या वरती दाब देता आला पाहिजे

3. हात सरळ ठेवून हळूहळू त्याच्या पाठीच्या वरती दाबून त्याचं नाव तोंड तुंन हवा येत नाही ते बघावे ते बघावे

4. त्यापूर्वी पीडित शरीराचे पूर्ण दाब हटवून त्याला पुन्हा श्वास घ्यायला दाब कमी करायचा

5. दोन सेकंदा नंतर परत कृती करावी आणि एका मिनिटात ही कृती 12 ते 13 वेळ अशी होती करावी

1.जखमी व्यक्तीला पाठीच्या साह्याने झोपवणें

त्याच्या खांद्या खाली उशी किंवा कांदा ठेवावा

3. जखमी व्यक्तीच्या डोक्या जवळ घटना वरती बसावे त्याच्या दोन्ही हाताला पकडावे खाली धरावे.

4. त्याच्या हाताला त्याच्या डोक्याला वरती घेऊन त्याची शेती स्थिती ना होता. दोन सेकंदा पूर्ती बनवून ठेवावि.

5. जखमी दोन्ही हातांना वर्ष च्या टोकावर ( ढोपर)पर घेऊन हातावर दाब द्यावा.

6.ही कृती तोपर्यंत करावी जोपर्यंत जखमी व्यक्ती श्वास घेत नाही.

1.शेफिअर पद्धतीने तात्काळ कृत्रिम श्वसन दिल्यास जीव वाचवता येतो.

2.सिल्विस्टर पद्धतीने हृदयाच्या अयशस्वीतेत आणि श्वास घेत नसलेल्या व्यक्तीला जीवनदान देण्यास मदत होते.