१ .शेंगदणा चिक्की
साहित्य :
शेंगदणा ,साखर ,गूळ ,ताट ,कढई ,चमचा, पक्कड ,उलाथण ,गॅस,रोलर ,चिक्की ट्रे,कटर,प्याकिंग बॉक्स ,लेबल
कृती :
1) चिक्कीसाठी लागणाऱ्या घटकांबद्दल माहिती द्या.
2) ज्या ठिकाणी चिक्की तयार करणार असाल त्या
ठिकाणी सर्व साहित्य काढून ठेवणे.
3) शेंगादाणे व्यवस्थित भाजले आहेत का हे पाहणे
4) कंढईत साखरेचा पाक तयार केला
5) शेंगदाण्याचा कूट व साखरेचा पाक एकत्र केला
6) गोळा लाटतांना तो एक समान लाटलाआणि
चिक्कीच्या वड्या तयार केल्या .
Costing
| क्र | मटेरियल | वजन | दर \kg | किंमत |
| 1 | शेंगदणा | 350 | 120 | 42 |
| 2 | साखर | 350 | 40 | 14 |
| 3 | तेल | 5 | 110 | 0.55 |
| 4 | गॅस | 309(20m) | 906 | 1.91 |
| 5 | प्याकिंग बॉक्स | 1 | 6 | 6 |
| 6 | लेबल | 1 | 4rs\6l | 0.6 |
| मजुरी =35% | 65.12 +22.792 | |||
| 87.91 |
580 gm =शेंगदाणा -आम्हाला चिकी बनवण्यासाठी ऐवढा खर्च=87.91आला
2 .पाव
साहित्य:
मैदा ,यीस्ट ,साखर ,मीठ ,ब्रेड इम्प्रूअर,तेल ,ओव्हन, ट्रे, पानी ,पातील
कृती:
1) सर्व प्रथम एका पातील्यात मैदा घेतला
2) नंतर एका वाटीत यीस्ट,ब्रेड इम्प्रूर आणि साखर घेऊन त्यात
पानी टाकून त्याचे मिश्रण तयार केले.
3) घेतलेल्या मैदयात ते मिश्रण टाकून पीठ मळून घेतले
4)त्या नंतर एक तास FERMANTATION ला ठेवले
5)ट्रे घेऊन तेल तेल लाऊन घेतले नंतर त्यात पिठाचे गोळे करून ठेवले
6)त्या नंतर ट्रे ओव्हन मध्ये ठेवले व टाइम सेट केला
7)20 मिंटात पाव तयार झाले .
Costing
| क्र | मटेरियल | वजन | दर /kg | किंमत |
| 1 | मैदा | 7kg | 34\ rs | 238 |
| 2 | यीस्ट | 140gm | 40\rs | 70 |
| 3 | साखर | 140gm | 500\rs | 5.6 |
| 4 | मीठ | 12gm | 20\rs | 2.8 |
| 5 | ब्रेड इम्प्रूवर | 100gm | 600\rs | 7.2 |
| 6 | तेल् | 100gm | 110\rs | 11 |
| 7 | ओव्हन | 1 unit | 10\unit | 10 |
| मजुरी 35 % | + 344.6 120.61 | |||
| 465.21 |
एका पवाची किंमत 2.21 rs आहे
3 .नान कटाई
साहित्य :
मैदा ,पिठी साखर ,डालडा ,फेवर ,प्लेट ,ओव्हन
कृती:
1)सर्व प्रथम मैदा, चाळून घेतले . नंतर एका बाऊलमध्ये तूप घेऊन ते चांगलं मिश्रण केले.
2) त्यामधे चाळलेला मैदा, पिठी साखर, हे मिश्रण चांगलं मळले
3)त्या नंतर आम्ही त्यात फेवर आणि कलर टाकला
5) त्याचे छोटे- छोटे गोळे करून घेतले . नानकटाई बेक झाल्यावर
फुगत असल्यानं दोन गोळ्यांमध्ये व्यवस्थित अंतर ठेवला
6) ओव्हन मध्ये ठेवला .
क्र | मटेरीअल | वजन | दर /kg | किमत |
| 1 | मैदा | 300 | 34 | 10.2 |
| 2 | पिठी साखर | 200 | 45 | 9 |
| 3 | डालडा | 200 | 110 | 22 |
| 4 | ओव्हन | 1/2unit | 10 | 5 |
| 5 | पॅकिंग बॉक्स | 3 | 6 | 18 |
| 6 | लेबल | 3 | 4 | 2 |
| 7 | फेवर | 0.5 | 200 | 5 |
| 8 | 72.5 | |||
| मजुरी 35% | 25.25 | |||
| 97.53 |
4.रक्त गट तपासणी करणे
साहित्य –
रक्ताचा एखादा नमुना, कापूस , ग्लास , स्लाईड, हॅ‌‍ड ग्लोज .
साधने –
लॅन्सेट.
केमिकल –
स्पिरीट ब्लड ग्रुप कीट ( anti- A, B, D.reagent)
प्रात्यक्षिक कृती –
प्रत्येक अवयवा मध्ये द्रवरूप घटक पोचविण्याचे काम जे करते त्याला रक्त म्हणतात.
काही रक्त पेशी –
R.B.C.S- लाल रक्तपेशी – male – ५,milian ,female : ४ milian
W.B.C.S- पांढऱ्या रक्तपेशी ,PLASMA: पिवळसर रक्तपेशी
कृती –
1) प्रथम हात स्वच धुहून घ्या .
2) त्यांनतर कापूस स्पिरीट मध्ये बुडून बोटाला लावावे,व लॅणसेलणे हळूच टोचावे .
3) नंतर काचेवर तीन ठिकाणी रक्ताचे थेंब घायावेत .
4) बोटाला कापूस लावून पकडून ठेवावे .
5) तीन थेंबांना A,B,D अशी नावे द्यावीत.
6) त्यामध्ये ANTI मधील अनुक्रमे A-B-D अशे ड्रोपराच्या सहायाने थेंब सोडावेत
7) ल्यानसेटने तीन थेंब चांगल्या पद्धतीने मिक्स करून थोडावेळ थांबावे
8) त्यांनर त्यात दह्या प्रमाणे गुठळ्या तयार होतील.त्यात बदल जाणवेल.
5,मोरिंगा चिक्की
मोरिंगा पाने वाळवून केलेली पावडर म्हणजे मोरिंगा पावडर . मोरिंगा पावडर पासून पौष्टिक चिक्की बनवणे .
मोरिंगा चिक्कीसाठी साहित्य :
- मोरिंगा पावडर
- शेंगदाणे
- गुळ
- जवस
- तिळ
- तूप
साधने :
- मिक्सर
- कढई
- चिक्की ट्रे
- कटर
- चमचा
- ताट
- पक्कड
- लाटणे .
मोरिंगा चिक्कीचे फायदे :
- उच्च रक्तदाब कमी करतात
- लहान मुलांसाठी फायदेशीर
- वजन कमी करण्यासाठी
- त्वचेसाठी फायदेशीर
- पचनासाठी फायदेशीर.
मोरिंगा चिक्कीसाठी लागणार खर्च (costing ):
| क्र . | मटेरियल | वजन | दर/kg | किंमत |
| १ | शेंगदाणे | ३०० ग्रॅम | १२० /kg | ३६ |
| २ | मोरिंगा पावडर | २० ग्रॅम | ६०० /kg | १२ |
| ३ | गुळ | २५० ग्रॅम | ४५ /kg | ११.२५ |
| ४ | जवस | ८० ग्रॅम | १०० /kg | ८ |
| ५ | तिळ | १२० ग्रॅम | १२० /kg | १४.४ |
| ६ | तूप | २० ग्रॅम | ५०० /kg | १० |
| ७ | गॅस | ६० ग्रॅम | १११० रु /१४२०० ग्रॅम | ४.६९ |
| ८ | पॅकिंग बॉक्स | २ बॉक्स | ६ रु /१ बॉक्स | १२ |
| ९ | स्टीकर | २ स्टीकर | ४ रु /६ स्टीकर | १.३३ |
| खर्च | १०९.६७ | |||
| मजुरी ३५ % | ३८.३८ | |||
| एकुण खर्च | १४८.०५ |
व्याख्या :- फळे, बाजा यांचे मीठ, तेल ,विनेगर किंवा सर्व एकत्र वापरून फळे, भाज्या यांचे प्रीझर्वेशन करणे याला लोणचे करणे असे म्हणतात
6) प्रॅक्टिकल :- प्रथमोपचार
प्रथमोपचार म्हणजे काय ?
:- डॉक्टरांकडे जाण्यापूर्वी केला जाणार उपचार म्हणजे प्रथमोपचार होय .
उद्देश :- 1) पीडित व्यक्तीचा जीव वाचवणे .
2) वेदना कमी होणे .
नियम :- 1) प्रथमोपचार पेटी सोबत असणे गरजेचे आहे .
2) जखमी व्यक्तीस शांत करणे
3) प्रथमोपचार पेटीचा वापर करणे
4) जखम जास्त मोठी असल्यास डॉक्टरांकडे घेऊन जाणे
7) अन्न टिकवण्याच्या पद्धती
अन्न टिकवण्याची उद्दिष्टे:
- अन्न दूषित होणे टाळण्यासाठी.
- रोगकारक जंतु मारण्यासाठी.
- अन्न खराब होणे आणि अन्न विषबाधा कमी करण्यासाठी.
अन्न टिकवण्याच्या पद्धती
- उन्हामध्ये
- वाळवणे
- भाजणे
- शिजवणे
- मुरवणे
- खारवणे
- गोडवणे
- उकळणे
- वाफवणे
- थंड करणे
- गोठवणे
- कॅनिंग
- हवाबंद पॅकिंग करणे
- रासायनिक पदार्थांचा वापर करून अंबावणे
अन्न खराब होण्याची कारणे
- पदार्थात असलेले पाणी
- हवेतील सूक्ष्मजीव
- जिवाणूंना वाढण्यासाठी लागणारे पोषक अन्न
- अयोग्य तापमान
8.रोग व आजार
रोग व आजार म्हणजे काय ?
शरीराची किंवा मनाची अस्वास्थ्यकर स्थिती आजारपण.
- आजारी पडण्याची कारण : –
- अस्वच्छता
- फास्टफूड
- मच्छर
- दूषित पाणी दूषित अन्न
- जास्त मोबाईल वापर
- अपुरी झोप
- वेळेवर न जेवणे
- व्यसन
- जास्त श्रम करणे इत्यादी
9.जलसंजीविणी
जलसंजीवणी म्हणजे मीठ पाणी व साखर यांचे मिश्रण .
29 जुलै ल जलसंजीवणी दिवस साजरा केला जातो.
जलसंजीवणी कधी दिली जाते ?
– अशक्तपणा , जुलाब , शरीरातल पाण्याची कमी झाली की , जास्त काम केल्यावर , ताप आल्यावर.
कृती :- 1) 1 लीटर पाणी घ्याव.
2) त्यामध्ये अर्धा चमचा मीठ टाकल.
3) 6 चमचे साखर घालून जलसंजीवणी तयार केली .
10.लेमन स्क्वॅश
उद्देश : लेमन स्क्वॅश तयार करने
साहित्य : लिंबू ,साखर ,पानी ,कढ़ई ,उलाथन ,गॅस ,सोडीअम benzoit ,पेक्टिन इ
प्रोजेक्त नाव : लेमन स्क्वॅश
कृती : 1) प्रथम लिंब धुवून घ्या .
2)एका पातेल्यामध्ये लिंबामधील सर्व रस काढून घ्या .
3)जेवढा रस असेल तेवढ पानी घ्या .
4)आणि जेवढा रस असेल त्याच्या दुप्पट साखर घ्या .
5) साखर व पाण्याचा पाक तयार करा .
6) पाक तयार झाल्यावर तो ठंड होऊ द्या मग त्यात लिंबाचा रस मिक्स करा .
7) त्यात सोडीअम benzoit आणि पेक्टिन टाका .
8) ते नीट मिक्स करून घ्या .
9) ब्रीक्स मिटरने ब्रीक्स चेक करा .
10) लेमन squash तयार .
कॉस्टिंग :
| अ . क्र. | मटेरियल | वजन | दर | किंमत |
| 1) | लिंबू | 13 kg | 38 रु / किलो | 494 रु |
| 2) | साखर | 13171 gm | 39 रु / किलो | 513.70 |
| 3) | पानी | ___ | __ | __ |
| 4) | सोडीअम benzoit | 26 gm | 100 रु / किलो | किलो 52 रु |
| 5) | गॅस चार्ज | 194 gm | 1110 रु/ 14200 gm | 15.16 रु |
| 6) | total | 1074.86 | ||
| 7) | मजूरी | 376.20 | ||
| 8) | एकूण खर्च | 1451.06 |
निरीक्षण :-
1 13 किलो लिंबापासून 700 ग्रॅम च्या 23 बॉटल्स तयार झाल्या.
2 1 बॉटल 200 रुपयाला विकली.
3 4600 रुपयाची विक्री
