पाव

साहित्य

मैदा

कोमट पाणी

साखर

यीस्ट

मीठ

तेल

कृती

1. पाव बनवण्यासाठी आवश्यक साहित्य (मैदा, यीस्ट, साखर, मीठ, पाणी) गोळा केले.
2. यीस्ट सक्रिय करून मैद्यामध्ये मिसळून पावाचे पीठ तयार केले.
3. पिठाला ठराविक वेळ फुलू दिले जेणेकरून पाव मऊ बनेल.
4. फुललेल्या पिठाचे गोळे करून साचा तयार केला.
5. तयार साचे ओव्हनमध्ये ठेवून पाव भाजला.
6. भाजल्यानंतर पाव थंड करून स्वच्छतेने पॅक केला.
7. तयार पावाची मऊपणा, सुगंध आणि चव तपासली.

त्यातून काय शिकलो

1. साहित्य मोजण्याची अचूकता महत्त्वाची असते – यीस्ट, मैदा, साखर, मीठ यांचे योग्य प्रमाण पाव फुगण्यासाठी आवश्यक आहे.
2. यीस्ट सक्रिय करणे कसे करायचे – कोमट पाण्यात यीस्ट, साखर मिसळून ते फुलते का हे पाहणे शिकलो.
3. पीठ मळण्याची योग्य पद्धत – जास्त वेळ मळल्यास पीठ मऊ व लवचिक होते हे समजले.
4. फरमेंटेशनची (फुगण्याची) प्रक्रिया – पीठ ठेवले की ते दुप्पट का व कसे फुगते हे समजले.
5. बेकिंग तापमानाचे महत्त्व – योग्य तापमान व वेळ नसेल तर पाव नीट सोनेरी रंगाचा होत नाही हे शिकता आले.
6. स्वच्छता आणि स्वयंपाकघरातील शिस्त – स्वयंपाक करताना स्वच्छता राखणे आवश्यक आहे.
7. धैर्य आणि प्रक्रिया पाळणे शिकले – पाव बनवण्यास वेळ लागतो, पण योग्य टप्पे पाळले तर परिणाम उत्तम मिळतो.
8. टीमवर्क (जर गटात बनवला असेल तर) – काम विभागून घेणे, सर्वांनी मिळून कृती करणं शिकायला मिळालं.
9. तयार पाव कसा ओळखायचा – बाहेरून तांबूस सोनेरी रंग, हलका स्पंजी टेक्स्चर हे योग्य पावाचे गुण आहेत.
10. घरचा पाव बाजारातील पावापेक्षा अधिक पौष्टिक व सुरक्षित असतो – हेही जाणून आले.

निष्कर्ष

पाव बनवण्याच्या प्रक्रियेतून समजले की योग्य प्रमाणातील साहित्य, नीट मळलेले पीठ, यीस्टचे योग्य फुलणे आणि अचूक बेकिंग तापमान यामुळेच उत्तम, मऊ आणि स्पंजी पाव तयार होतो. या प्रकल्पातून स्वच्छता, संयम, वेळेचे नियोजन आणि कृतीचे टप्पे पाळण्याचे महत्त्वही स्पष्ट झाले.

कस्टिंग

मटेरियल	वजन	दर /kg	किमत
मैदा	7 kg	40/kg	280
इस्ट	150 gm	160/kg	2400
साखर	150 gm	41/kg	6.15
मिठ	120 gm	15/kg	1.8
ब्रेड इमपू अर	14 gm	130/50 gm	3.64
ओव्हन चार्जेस	1 unit	14 rs /umit	14.00
तेल	100 gm	130/kg	13.00
मजुदरी =३५ %			342.50 119.90 ________ 465.4965

आवळा प्रकल्प

साहित्य

आवळा

लोणच मासला

तेल

मीठ

कलोणजी

कृती

1. ताजे आवळे निवडून स्वच्छ धुतले.
2. आवळे उकडून/वाफवून मऊ केले (हलके).
3. तुकडे करून मीठ, हळद, लाल तिखट, मेथी, राय यांचे मसाले तयार केले.
4. तेल गरम करून थंड झाल्यावर मसाल्यात मिक्स केले.
5. मसाला आणि आवळे नीट मिसळून काचेच्या बरणीत भरले.

त्यातून काय शिकलो

1. आवळ्याचे पौष्टिक मूल्य आणि त्याचे आरोग्यदायी गुणधर्म समजले.
2. आवळा स्वच्छ करणे, कापणे आणि प्रक्रिया करण्याच्या पद्धती शिकल्या.
3. आवळ्यापासून लोणचे/कँडी/चटणी अशी विविध उत्पादने तयार करता येतात हे कळले.
4. स्वच्छता, मोजमाप आणि साठवणूक यांचे महत्त्व समजले.
5. प्रकल्प नोंद, निरीक्षण आणि निष्कर्ष लिहिण्याचे कौशल्य विकसित झाले.

निष्कर्ष

आवळा हा अत्यंत पौष्टिक, व्हिटॅमिन C ने समृद्ध आणि अनेक प्रकारचे उत्पादने तयार करण्यास योग्य असा फल आहे. प्रकल्पातून आवळ्याची प्रक्रिया, साठवणूक व त्यापासून विविध पदार्थ तयार करण्याचे कौशल्य शिकता आले. तसेच आवळ्याचे आरोग्यदायी महत्त्व आणि त्याची बाजारातील उपयोगिता समजली.

कॉस्टिंग

मटेरियल	वजन	दर / kg	किमत
आवळा	8 kg	60 rs / kg	480.00
लोणच मसाला	7	50 rs / kg	350.00
तेल	1.5kg	130 rs /kg	195.00
लोणच बॉटल	40	10 rs /	400.00
लेबल	40	2 rs /	80.00
गॅस चार्जेस	30	870 rs /kg	1.860
फोईल पेपर	40	1 rs /	10.00
मीठ	700	15 rs /gm	10.50
कलोणजी	70	40 rs /gm	28.00
मजुरी			2106.40

जांभूळ

प्रस्तावना

जांभूळ हे पौष्टिक, औषधी गुणधर्मांनी समृद्ध फळ आहे. यापासून रस, जॅम, चटणी, लोणचे अशा अनेक पदार्थांची निर्मिती करता येते. जांभूळ प्रकल्पाद्वारे विद्यार्थ्यांना फळांचे प्रक्रिया तंत्र, स्वच्छता, मापन, साठवणूक आणि उत्पादनाची गुणवत्ता याबद्दल माहिती मिळते. या प्रकल्पातून स्थानिक फळांचा उपयोग, आरोग्यदायी पदार्थांची निर्मिती आणि लघुउद्योग संकल्पना समजून घेण्याची संधी मिळते.

उद्देश

1. जांभूळ फळाचे पोषणमूल्य व उपयोग जाणून घेणे.
2. जांभुळापासून तयार होणारे पदार्थ (ज्यूस, जॅम इ.) बनवण्याची प्रक्रिया शिकणे.
3. स्वच्छता, मापन व साठवणूक याबद्दल प्रत्यक्ष अनुभव मिळवणे.
4. स्थानिक फळांचा उपयोग वाढवणे व त्याचे मूल्यवर्धन समजून घेणे.
5. लघुउद्योग संकल्पना आणि उद्योजकतेची माहिती मिळवणे.

सर्वे

1. जांभूळ फळाची उपलब्धता
   बाजारात, शेतात किंवा स्थानिक भागात जांभुळाची उपलब्धता कशी आहे?
   हंगामानुसार किंमतीत काय बदल होतात?
2. ग्राहकांची मागणी
   लोक कोणत्या प्रकारचे जांभूळ उत्पादने जास्त पसंत करतात?
   ज्यूस, जॅम, चटणी, सिरप यापैकी कोणती मागणी जास्त आढळली?
3. चव व गुणवत्ता पसंती
   ग्राहकांना कोणती चव किंवा टेक्स्चर आवडते? (गोड, तुरट, पातळ, घट्ट इ.)
   घरगुती बनवलेले पदार्थ की बाजारातील, यापैकी कोणाला जास्त प्राधान्य?
4. किंमत सर्वेक्षण
   बाजारात जांभूळ आणि त्याचे पदार्थ कोणत्या किमतीला उपलब्ध आहेत?
   ग्राहक परवडणारी किंमत किती मानतात?
5. वापराचे प्रमाण
   घरांमध्ये जांभूळ फळ किंवा त्याचे पदार्थ किती प्रमाणात वापरले जातात?
   याचे नियमित सेवन करण्याची प्रवृत्ती आहे का?
6. आरोग्याविषयी माहिती
   लोकांना जांभूळाचे आरोग्यदायी फायदे माहिती आहेत का?
   जास्तीत जास्त लोक ते कोणत्या कारणासाठी सेवन करतात? (चव, आरोग्य, परंपरा).

सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे

1. बहुतेक लोकांना जांभूळाची चव आवडते आणि ते हंगामात जांभूळ खरेदी करतात.
2. जांभुळापासून बनवलेले पदार्थ—विशेषतः ज्यूस आणि जॅम—यांना जास्त मागणी आहे.
3. ग्राहकांना घरगुती बनवलेले पदार्थ बाजारातील पदार्थांपेक्षा जास्त पसंत आहेत.
4. जांभूळाचे आरोग्यदायी फायदे बऱ्याच लोकांना माहिती आहेत.
5. परवडणारी व योग्य किंमत असल्यास लोक जांभूळ उत्पादने नियमितपणे वापरण्यास तयार आहेत.
6. स्वच्छता, चव आणि साठवणूक हे ग्राहकांच्या निवडीचे मुख्य घटक आढळले.

साहित्य

1. पिकलेल्या जांभुळ्या
2. साखर
3. पाणी
4. लिंबाचा रस
5. मीठ

कृती

1. जांभुळ्या स्वच्छ पाण्यात धुऊन घेऊन बिया काढल्या.
2. जांभूळ गर मिक्सरमध्ये घालून पाणी टाकून नीट वाटला.
3. हा मिश्रण गाळणीने गाळून स्वच्छ रस वेगळा केला.
4. त्यात साखर आणि थोडा लिंबाचा रस घालून नीट हलवले.
5. ज्यूस थंड करून सर्व्ह केला.

त्यातून काय शिकलो

1. जांभूळ फळाचे पोषणमूल्य आणि गुणधर्म समजले.
2. जांभुळापासून ज्यूस व जॅम तयार करण्याची प्रक्रिया शिकली.
3. स्वच्छता, मापन, वेळ व्यवस्थापन यांचे प्रात्यक्षिक कौशल्य मिळाले.
4. उत्पादन बनवताना गुणवत्ता कशी राखायची हे कळले.
5. सर्वेक्षणातून लोकांची आवड–निवड आणि ग्राहकांची गरज समजली.
6. खर्च, किंमत आणि नफा पाहून लघुउद्योग व उद्योजकता यांची ओळख झाली.
7. गटात काम करताना टीमवर्क आणि संवाद कौशल्य विकसित झाले.

निष्कर्ष

1. जांभूळ हे पौष्टिक, आरोग्यदायी आणि बहुउपयोगी फळ आहे.
2. जांभुळापासून ज्यूस, जॅम यांसारखी मूल्यवर्धित उत्पादने सोप्या पद्धतीने तयार करता येतात.
3. सर्वेक्षणातून जांभूळ उत्पादने बाजारात चांगली मागणी असल्याचे दिसून आले.
4. स्वच्छता, मापन आणि प्रक्रिया तंत्रामुळे अन्नप्रक्रियेची मूलभूत कौशल्ये विकसित झाली.
5. खर्च, किंमत आणि नफा यांचे अंदाज घेऊन लघुउद्योगाची समज वाढली.
6. एकूण प्रकल्पातून विद्यार्थ्यांना व्यवहारज्ञान, टीमवर्क आणि उद्योजकतेची ओळख मिळाली.

कस्टिंग

मोरिंगा

प्रस्तावना

मोरिंगा म्हणजेच शेवगा पान, फुले व बिया यांच्या पोषणमूल्यांमुळे ओळखला जाणारा एक अत्यंत आरोग्यदायी घटक आहे. मोरिंगाच्या बियांपासून तयार होणारी चिक्की ही पारंपारिक शेंगदाणा किंवा तीळ चिक्कीचा पौष्टिक पर्याय ठरते. या प्रकल्पातून मोरिंगाचे आरोग्यदायी फायदे, अन्नप्रक्रिया तंत्र, स्वच्छता आणि मूल्यवर्धित उत्पादनांची माहिती मिळते. मोरिंगा चिक्की बनवणे सोपे, चविष्ट आणि पोषक असल्यामुळे विद्यार्थ्यांना अन्नसंवर्धनाची उत्तम ओळख होते.

उद्देश

1. मोरिंगाच्या बियांचे पोषणमूल्य जाणून घेणे.
2. मोरिंगा वापरून चिक्की बनवण्याची प्रक्रिया शिकणे.
3. स्वच्छता, मापन आणि अन्नप्रक्रियेतील मूलभूत कौशल्ये विकसित करणे.
4. पारंपारिक चिक्कीला आरोग्यदायी पर्याय तयार करणे.
5. स्थानिक पदार्थांचे मूल्यवर्धन आणि उद्योजकतेची ओळख मिळवणे.

सर्वे

1. मोरिंगा उत्पादनांची जागरूकता
   लोकांना मोरिंगा (शेवगा) बिया व त्याचे पोषणमूल्य माहिती आहे का?
2. चिक्कीची आवडीनिवड
   लोक पारंपारिक शेंगदाणा/तीळ चिक्की जास्त पसंत करतात की आरोग्यदायी मोरिंगा चिक्की?
3. चव व गुणवत्ता अपेक्षा
   ग्राहकांना गोडपणा, कुरकुरीतपणा, टेक्स्चर यापैकी कोणती वैशिष्ट्ये आवडतात?
4. किंमत जाणून घेणे
   लोकांना मोरिंगा चिक्की कोणत्या किंमतीत परवडेल?
5. आरोग्यासंबंधी दृष्टीकोन
   लोक आरोग्यदायी पर्याय म्हणून मोरिंगा चिक्की निवडण्यास कितपत तयार आहेत?
6. वापराची वारंवारता
   ग्राहक चिक्की किंवा हेल्दी स्नॅक्स किती वेळा वापरतात?
7. बाजारातील मागणी
   मोरिंगा चिक्कीला भविष्यात किती मागणी असू शकते?

सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे

1. बहुतेक लोकांना मोरिंगाचे आरोग्यदायी फायदे माहिती आहेत किंवा ऐकलेले आहेत.
2. ग्राहकांना आरोग्यदायी स्नॅक्समध्ये रस असल्यामुळे मोरिंगा चिक्कीची मागणी वाढण्याची शक्यता आहे.
3. शेंगदाणा/तीळ चिक्कीच्या तुलनेत मोरिंगा चिक्कीची चव वेगळी पण स्वीकारार्ह आहे असे अनेकांचे मत.
4. मध्यम किंमत असेल तर लोक हे उत्पादन खरेदी करण्यास तयार आहेत.
5. कुरकुरीत टेक्स्चर, योग्य गोडपणा आणि स्वच्छता हे ग्राहकांचे मुख्य अपेक्षित गुण आढळले.
6. मोरिंगावर आधारित उत्पादने बाजारात कमी असल्यामुळे नवीन उत्पादन म्हणून याकडे चांगला प्रतिसाद मिळू शकतो.

साहित्य

शेंगदाणा
तीळ
जवस
गुळ

कृती

1. मोरिंगा बिया स्वच्छ करून हलक्या भाजून घेतल्या.
2. कढईत गूळ थोड्या पाण्यासोबत वितळवून पाक तयार केला.
3. पाक योग्य झाल्यावर त्यात मोरिंगा बिया आणि वेलची पूड घालून नीट मिसळले.
4. मिश्रण तुप लावलेल्या ताटात पातळ थरात पसरवले.
5. थंड झाल्यावर तुकडे करून चिक्की तयार केली.

त्यातून काय शिकलो

1. मोरिंगा (शेवगा) बियांचे पोषणमूल्य आणि फायदे समजले.
2. गूळ पाक, मिक्सिंग आणि सेटिंग यांसारखी अन्नप्रक्रियेची तांत्रिक पावले शिकली.
3. स्वच्छता, मापन आणि योग्य तापमान राखणे यांचे प्रत्यक्ष कौशल्य विकसित झाले.
4. आरोग्यदायी स्नॅक्स तयार करण्याच्या नवीन कल्पना समजल्या.
5. सर्वेक्षणातून ग्राहकांची चव, पसंती आणि अपेक्षा जाणून घेता आली.
6. खर्च, किंमत ठरवणे आणि विक्रीची शक्यता पाहून उद्योजकतेची ओळख झाली.
7. गटात काम करताना टीमवर्क आणि संवाद कौशल्य वाढले.

निष्कर्ष

1. मोरिंगा बिया आरोग्यदायी आणि पौष्टिक असल्याने चिक्कीसाठी योग्य आहे.
2. मोरिंगा चिक्की स्वादिष्ट, पौष्टिक आणि सहज तयार करता येणारे उत्पादन आहे.
3. सर्वेक्षणातून दिसले की ग्राहक आरोग्यदायी स्नॅक्समध्ये रस घेतात आणि मोरिंगा चिक्कीला चांगला प्रतिसाद मिळू शकतो.
4. स्वच्छता, मापन आणि प्रक्रियेत दक्षता ठेवणे उत्पादनाची गुणवत्ता सुनिश्चित करते.
5. खर्च, किंमत व विक्रीचा अंदाज घेऊन लघुउद्योग किंवा उद्योजकतेसाठी मोरिंगा चिक्की उपयुक्त ठरते.
6. प्रकल्पातून विद्यार्थ्यांना अन्नप्रक्रिया, टीमवर्क, उद्योजकता आणि व्यवहार कौशल्ये शिकण्याची संधी मिळाली.

कस्टिंग

मटेरियल	वजन	दर / kg	किमत
शेंगदाणा	200 gm	130 RS	26
तीळ	120gm	200 RS	24
जवस	80gm	120 RS	9.6
तूप	40gm	600 RS	12
गूळ	400gm	45 RS	18
पॅकिंग चार्जेस	2	5	10
स्टिकर	2	1.5	3
मिक्सर चार्जेस	1/2unit	10RS/ 1 unit	5
मोरिंगा पावडर	20gm	600 RS	12
गॅस चार्जेस	120 gm	870 RS/ I unit	7.45
मजुरी =35%			139 .05 487.71 ———– 187.71

पिझ्झा

प्रस्तावना

पिझ्झा हा इटलीतील नेपल्स शहरातून उदयास आलेला एक लोकप्रिय व स्वादिष्ट खाद्यपदार्थ आहे. पातळ किंवा जाड पीठावर टोमॅटो सॉस, चीज आणि विविध भाज्या-टॉपिंग्स लावून तो ओव्हनमध्ये भाजला जातो. आज पिझ्झा जगभरात सर्व वयोगटांमध्ये आवडीने खाल्ला जातो आणि फास्ट फूडमधील एक महत्त्वाचा पदार्थ बनला आहे.

उद्देश

पिझ्झा बनवण्याची पद्धत समजून घेणे

आवश्यक साहित्य व त्यांचे प्रमाण ओळखणे

स्वच्छता, वेळ व्यवस्थापन आणि पाककौशल्य विकसित करणे

घरच्या घरी स्वादिष्ट आणि पौष्टिक पिझ्झा बनवता येणे

पिझ्झाबाबत लोकांची आवड जाणून घेण्यासाठी सर्वेक्षण करणे

सर्वे

बहुतेक लोकांना पिझ्झा खूप आवडतो.

जास्तीत जास्त लोक चीज बर्स्ट किंवा साधा चीज पिझ्झा पसंत करतात.

पिझ्झामध्ये भाज्यांचे (capsicum, corn, onion) टॉपिंग लोकप्रिय आहे.

बहुतांश लोक पिझ्झा फास्ट फूड म्हणून किंवा खास प्रसंगी खातात.

पिझ्झा घरच्या घरी बनवण्यापेक्षा बाजारातून खरेदी करणे लोकांना सोईचे वाटते.

सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे

पिझ्झा हा तरुणांमध्ये सर्वात आवडीचा फास्ट फूड आहे.

चीज आणि भाज्यांचे टॉपिंग सर्वाधिक पसंत केले जाते.

बहुतेक लोकांना स्पायसी किंवा चीज बर्स्ट पिझ्झा आवडतो.

पिझ्झा प्रामुख्याने मित्रमैत्रिणींसोबत किंवा कुटुंबासोबत खाल्ला जातो.

बाजारातील पिझ्झा जलद, सोयीचा व चवीला चांगला असल्याने जास्त लोकप्रिय आहे.

साहित्य

बेस पीठ

टोमॅटो सॉस

मोझरेला चीज

कांदा, टोमॅटो, कॅप्सिकम

स्वीट कॉर्न

ओरिगेनो, चिली फ्लेक्स

तेल , बटर

कृती

सर्व साहित्य तयार करून घेणे (बेस, सॉस, भाज्या, चीज).

पिझ्झा बेसवर टोमॅटो/पिझ्झा सॉस लावणे.

त्यावर चिरलेल्या भाज्या आणि चीज पसरवणे.

वरून ओरिगेनो आणि चिली फ्लेक्स भुरभुरवणे.

पिझ्झा ओव्हन/तव्यावर शिजवणे.

चीज वितळल्यावर पिझ्झा कापून सर्व्ह करणे.

त्यातून काय शिकलो

पिझ्झा बनवण्याची पद्धत आणि योग्य साहित्याचे प्रमाण समजले.

स्वच्छता, वेळेचे नियोजन आणि कार्यसंघात काम करण्याचे कौशल्य वाढले.

घरच्या घरीही स्वादिष्ट पिझ्झा बनवता येतो यावर आत्मविश्वास वाढला.

भाज्या, सॉस आणि टॉपिंगचे संयोजन चवीवर कसे परिणाम करते हे शिकता आले.

आपल्या सर्वेक्षणानुसार लोकांच्या आवडी ओळखून त्यानुसार रेसिपी बदलता येते हे समजले.

निष्कर्ष

पिझ्झा हा सर्वांना आवडणारा व सहज बनणारा खाद्यपदार्थ आहे.

योग्य साहित्य, प्रमाण आणि पद्धत वापरल्यास घरचा पिझ्झा बाजारातील पिझ्झाइतका स्वादिष्ट होऊ शकतो.

सर्वेक्षणातून लोकांच्या चवीच्या आवडी जाणून घेता आल्या आणि त्यानुसार टॉपिंग निवडणे सोपे झाले.

या प्रकल्पामुळे पाककौशल्य, सर्जनशीलता आणि वेळ व्यवस्थापन यांसारखी कौशल्ये विकसित झाली.

कस्टिंग

मटेरियल	वजन	दर / kg	किंमत
मैदा	1 gm	34	34.00
इस्ट	20 gm	104	2.80
साखर	20gm	42	0.84
मीठ	20gm	20	0.40
तेल	5 gm	130	0.65
बटर	50gm	220	11.00
चीज	200gm	650	130.00
टॉमतो	25gm	10	2.50
शिमला मिरची	250gmg	10	2.50
कांदा	250 gm	10	2.50
मसाला ओव्हन चार्जेस	1 unit	14/rs	10.00 14.00 211.19 73.91 ——— 285.10

गर्लिक ब्रेड

प्रस्तावना

गार्लिक ब्रेड हा इटलीतील लोकप्रिय स्नॅक असून तो ब्रेडवर लसूण, बटर आणि मसाल्यांचे मिश्रण लावून भाजून तयार केला जातो. याचा सुगंध, कुरकुरीतपणा आणि खास लसूण चव यामुळे तो जगभरात आवडीने खाल्ला जातो. पिझ्झासोबत किंवा स्टार्टर म्हणून हा पदार्थ अत्यंत लोकप्रिय आहे.

उद्देश

गार्लिक ब्रेड बनवण्याची सोपी पद्धत शिकणे

साहित्याचे योग्य प्रमाण आणि मिश्रण कसे करावे हे समजून घेणे

स्वयंपाकात लसूण, बटर आणि मसाले यांचा वापर कसा करायचा हे जाणून घेणे

घरच्या घरी स्वादिष्ट स्नॅक तयार करण्याचे कौशल्य विकसित करणे

सर्वेक्षणातून लोकांच्या आवडी जाणून घेऊन पदार्थात सुधारणा करणे

सर्वे

बहुतेक लोकांना गार्लिक ब्रेड खूप आवडतो.

चीज गार्लिक ब्रेड साध्या गार्लिक ब्रेडपेक्षा जास्त लोकप्रिय आहे.

लसूणाचा सुगंध आणि कुरकुरीत टेक्स्चर लोकांना आकर्षक वाटते.

पिझ्झासोबत किंवा स्नॅक म्हणून गार्लिक ब्रेड खाल्ला जातो.

बाजारात मिळणाऱ्या ग

सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे

लसूणाची चव आणि सुगंधामुळे गार्लिक ब्रेड खूप लोकप्रिय आहे.

चीज गार्लिक ब्रेडची मागणी साध्या गार्लिक ब्रेडपेक्षा जास्त आहे.

कुरकुरीत व बटरयुक्त ब्रेड लोकांना अधिक आवडतो.

गार्लिक ब्रेड प्रामुख्याने पिझ्झासोबत किंवा स्नॅक म्हणून खाल्ला जातो.

घरचा गार्लिक ब्रेड स्वच्छ, ताजा आणि कमी खर्चिक वाटतो असे काहींनी सांगितले.

साहित्य

बन्स

बटर

लसूण

चीज

ओरेगानो, चिली फ्लेक्स

मीठ

कृती

सर्व साहित्य तयार करून घेणे (ब्रेड, बटर, लसूण, मसाले).

बटरमध्ये लसूण, ओरेगानो आणि चिली फ्लेक्स मिसळणे.

हे मिश्रण ब्रेडच्या स्लाइसवर समान लावणे.

वरून इच्छेनुसार चीज पसरवणे.

तवा/ओव्हनमध्ये ब्रेड कुरकुरीत व सोनेरी होईपर्यंत भाजणे.

गरम गरम सर्व्ह करणे

त्यातून काय शिकलो

गार्लिक ब्रेड बनवण्याची सोपी आणि योग्य पद्धत समजली.

लसूण, बटर व मसाल्यांचे प्रमाण चवीवर कसा परिणाम करते हे शिकता आले.

स्वच्छता, वेळ नियोजन आणि स्वयंपाकातील नीटनेटकेपणा वाढला.

घरच्या घरी स्वादिष्ट व कुरकुरीत स्नॅक तयार करता येतो याचा आत्मविश्वास वाढला.

सर्वेक्षणातून लोकांची आवड ओळखून त्यानुसार रेसिपीत बदल करता येतात हे समजले.

निष्कर्ष

गार्लिक ब्रेड हा सोपा, स्वादिष्ट आणि सर्वांना आवडणारा स्नॅक आहे.

योग्य साहित्य वापरून घरच्या घरीही बाजारासारखा गार्लिक ब्रेड बनवता येतो.

सर्वेक्षणातून लोकांच्या चवी व आवडी समजल्या आणि रेसिपीत सुधारणा करता आल्या.

या प्रकल्पामुळे स्वयंपाक कौशल्य, वेळ व्यवस्थापन व सर्जनशीलता वाढली.

कस्टिंग

मटेरियल	वजन	दर / kg	किंमत
मैदा	150 gm	40rs	6.00
इस्ट	3 gm	180rs	0.54
साखर	3gm	42rs	0.12
मीठ	3gm	30rs	0.09
ब्रेड इमपुअर	–	—	–
लसूण	50gm	50rs	2.50
कोथिंबीर	20gm	10rs	1.00
बटर	50gm	260rs	13.00
चीज	3gm	210rs	63.00
ओव्हन चार्जेस	1 यूनिट	14 rs	14.00 100.25 35.08 ———— 135.3

सेडविच

प्रस्तावना

सँडविच ही जगभर लोकप्रिय असलेली एक सोपी, पौष्टिक आणि चविष्ट खाद्यवस्तू आहे. दोन ब्रेडच्या स्लाइसच्या मध्ये विविध भाजीपाला, सॉस, चीज, बटर किंवा इतर आवडीनुसार पदार्थ ठेवून सँडविच तयार केले जाते. हे बनवायला कमी वेळ लागतो आणि कोणत्याही ठिकाणी सहज खाता येते. त्यामुळे विद्यार्थ्यांपासून मोठ्यांपर्यंत सर्वांनाच सँडविच आवडते. आरोग्यपूर्ण नाश्त्यासाठी किंवा हलका खाऊ म्हणून सँडविच हा उत्तम पर्याय मानला जातो.

उदेश

1. साध्या खाद्यपदार्थाच्या तयारीत आवश्यक साहित्य ओळखणे.
2. अन्नपदार्थ बनवण्याची पद्धत समजून घेणे आणि प्रत्यक्ष कृती करणे.
3. स्वच्छता, सुरक्षितता आणि योग्य पद्धतीचे महत्त्व जाणून घेणे.
4. घटकांचे प्रमाण, चव आणि पोषणमहत्त्व यांचा विचार करणे.
5. गटामध्ये काम करण्याची सवय, नियोजन आणि जबाबदारीची जाणीव वाढवणे.
6. अन्नपदार्थातून मिळणाऱ्या आरोग्यदायी गुणधर्मांची माहिती मिळवणे.

तुला हवे असल्यास मी हे अजून थोडक्यात किंवा शालेय प्रकल्पाच्या स्वरूपातही लिहून देऊ शकतो.

सर्वे

सँडविचचा सर्वे (थोडक्यात)

1. बहुतेक लोकांना सँडविच हा झटपट व सोपा नाश्ता/भोजन म्हणून आवडतो.
2. भाजी सँडविच आणि चीज सँडविच यांना जास्त पसंती आढळली.
3. शाळा-कॉलेजच्या विद्यार्थ्यांमध्ये सँडविचची लोकप्रियता जास्त आहे.
4. कमी वेळात तयार होतो म्हणून सँडविचची मागणी जास्त दिसून आली.
5. चव, स्वच्छता आणि किमतीला लोक जास्त महत्त्व देतात.
6. घरगुती सँडविच अधिक आरोग्यदायी असल्याचे मत अनेकांनी व्यक्त केले.

सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे

सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे

सँडविच सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे (थोडक्यात)

1. सँडविच हा झटपट आणि सोपा नाश्ता म्हणून लोकांना आवडतो.
2. भाजी, चीज आणि ग्रिल्ड सँडविचला जास्त पसंती आहे.
3. विद्यार्थी व तरुण वर्गात सँडविचची मागणी जास्त आहे.
4. कमी वेळात तयार होतो ही त्याची मोठी जमेची बाजू आहे.
5. चव, स्वच्छता आणि किफायतशीर किंमत याकडे लोकांचे लक्ष असते.
6. घरगुती सँडविच आरोग्यदायी असल्याचे मत बहुतेकांनी दिले आहे.

साहित्य

सँडविचसाठी वापरलेले साहित्य (थोडक्यात)

1. ब्रेड स्लाइस
2. बटर
3. हिरवी चटणी
4. उकडलेली बटाटे
5. कांदा
6. टोमॅटो
7. काकडी
8. मीठ
9. मिरपूड / चाट मसाला
10. चीज (ऐच्छिक)

कृती

सँडविचची कृती (थोडक्यात)

1. ब्रेडच्या स्लाइसवर बटर लावा.
2. त्यावर हिरवी चटणी लावा.
3. उकडलेले बटाटे, कांदा, टोमॅटो, काकडी पसरवा.
4. मीठ, चाट मसाला किंवा मिरपूड शिंपडा.
5. वरून दुसरी ब्रेड स्लाइस ठेवा.
6. सँडविच कापून सर्व्ह करा.

त्यातून काय शिकलो

सँडविच करताना तुम्ही काय शिकलात (थोडक्यात)

1. स्वच्छतेचे महत्त्व समजले.
2. साहित्य योग्य प्रमाणात वापरणे शिकलो.
3. वेळेचे नियोजन कसे करायचे ते समजले.
4. भाजी कापण्याचे नीटपण शिकलो.
5. चव संतुलित ठेवण्याचे महत्त्व कळले.
6. सोप्या पद्धतीने झटपट पदार्थ तयार करता येतो हे शिकायला मिळाले.

निष्कर्ष

सँडविचचा निष्कर्ष (थोडक्यात)

सँडविच हा सोपा, झटपट आणि चविष्ट पदार्थ आहे. कमी वेळात तयार होतो व पोषणमूल्येही मिळतात. योग्य स्वच्छता व साहित्य वापरल्यास सँडविच आरोग्यदायी ठरतो आणि सर्व वयोगटांना आवडणारा नाश्ता/भोजन बनतो.

कस्टिंग

पेरू आइस्क्रीम

प्रस्तावना

पेरू हा भारतातील सर्वाधिक आवडला जाणारा, पौष्टिक आणि रसाळ फळांपैकी एक आहे. पेरूमध्ये व्हिटॅमिन C मोठ्या प्रमाणात असल्यामुळे ते आरोग्यास अत्यंत फायदेशीर मानले जाते. या पेरूपासून विविध पदार्थ तयार करता येतात, त्यापैकी पेरू आइस्क्रीम हा एक आकर्षक व चविष्ट पदार्थ आहे.

`उद्देश

1. पेरू या फळाचे गुणधर्म, चव आणि पोषणमूल्य जाणून घेणे.
2. पेरूपासून नैसर्गिक व आरोग्यदायी आइस्क्रीम तयार करण्याची प्रक्रिया समजून घेणे.
3. आइस्क्रीम बनवताना लागणारी साहित्य, साधने आणि पद्धत यांचा अभ्यास करणे.
4. तयार उत्पादनाचे निरीक्षण करून त्याची चव, रंग, सुगंध व रचना यांचे मूल्यांकन करणे.
5. घरगुती आणि बाजारातील आइस्क्रीमची तुलना करून नैसर्गिक आइस्क्रीमचे फायदे जाणून घेणे.
6. विद्यार्थ्यांमध्ये स्वच्छता, प्रमाण नियंत्रण आणि खाद्यपदार्थ तयार करण्याचे कौशल्य विकसित करणे.
7. शास्त्रीय पद्धतीने प्रयोग करणे, नोंदी ठेवणे आणि निष्कर्ष काढणे याची सवय लावणे.

सर्वे

विद्यार्थ्यांना पेरू आइस्क्रीमची लोकप्रियता समजून घेणे

लोकांना कोणती चव व रचना आवडते हे जाणून घेणे

घरगुती पेरू आइस्क्रीम व बाजारातील आइस्क्रीम यांची तुलना करणे

सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे

1. बहुतेक लोकांना पेरूची आंबट-गोड चव आवडते.
2. पेरूपासून बनलेले आइस्क्रीम नैसर्गिक आणि आरोग्यदायी वाटते असे मत अनेकांनी व्यक्त केले.
3. घरगुती पेरू आइस्क्रीम बाजारातील आइस्क्रीमपेक्षा जास्त लोकप्रिय ठरले.
4. साखरेची मध्यम गोडी जास्तीत जास्त लोकांना पसंत आली.
5. आइस्क्रीममध्ये पेरूचा ताजा गर, दुध आणि हलका क्रीम टेक्स्चर सर्वाधिक आवडले.
6. सर्वेक्षणात सहभागी झालेल्यांपैकी काही लोकांनी पेरू आइस्क्रीम पहिल्यांदाच चाखले, आणि त्यांना ते नवीन व चविष्ट वाटले.
7. कृत्रिम रंगाऐवजी नैसर्गिक रंग वापरावा असा लोकांचा कल दिसून आला.
8. पेरू आइस्क्रीम किफायतशीर, चविष्ट आणि मुलांना आवडणारे असल्याचे लोकांनी सांगितले.
9. अनेकांनी सुचवले की थंड तापमानात योग्य सेटिंग असेल तर आइस्क्रीम अधिक मऊ आणि स्वादिष्ट होते.
10. पेरू आइस्क्रीमचा सुगंध आणि हलकी आंबट-गोड चव यामुळे ते इतर फ्लेवर्सपेक्षा वेगळे आणि आकर्षक वाटते.

साहित्य

पेरू

क्रिम

कडेनसमिल्क

दूध

कलर

कृती

1. पेरू स्वच्छ धुऊन तुकडे करा.
2. एका भांड्यात पेरू, थोडे पाणी आणि साखर घालून 5–7 मिनिटे उकळा.
3. मिश्रण थंड होऊ द्या.
4. थंड झाल्यावर मिक्सरमध्ये बारीक वाटून घ्या.
5. हे मिश्रण चाळणीने गाळून गुळगुळीत पेरूचा गर मिळवा.

त्यातून काय शिकलो

1. पेरूचे पोषणमूल्य आणि त्याचे आरोग्यदायी गुणधर्म समजले.
2. पेरूपासून नैसर्गिक आइस्क्रीम कसे तयार करता येते याची संपूर्ण प्रक्रिया शिकता आली.
3. आइस्क्रीम बनवताना साहित्याचे योग्य प्रमाण आणि त्यांचे महत्त्व समजले.
4. स्वच्छता, नियंत्रित तापमान आणि सुरक्षित अन्नप्रक्रिया यांचे महत्त्व कळले.
5. मिक्सिंग, ब्लेंडिंग, गाळणे आणि गोठवणे या अन्नप्रक्रिया तंत्रांचा प्रत्यक्ष अनुभव मिळाला.
6. आइस्क्रीम मऊ आणि स्वादिष्ट होण्यासाठी दोन वेळा फेटण्याची प्रक्रिया का महत्वाची आहे हे शिकले.
7. घरगुती व बाजारातील आइस्क्रीम यांतील गुणदोषांची तुलना करता आली.
8. सर्वेक्षणातून लोकांना कोणती च

निष्कर्ष

पेरू हे पौष्टिक, चविष्ट आणि सहज उपलब्ध होणारे फळ असल्यामुळे त्यापासून तयार केलेले आइस्क्रीम हे आरोग्यदायी तसेच चविष्ट पर्याय ठरते. पेरू आइस्क्रीम तयार करण्याच्या प्रक्रियेतून साहित्याची निवड, प्रमाण नियंत्रण, स्वच्छता, मिश्रण फेटणे आणि गोठवणे यांसारख्या तंत्रांचा अभ्यास करता आला. सर्वेक्षणातून बहुतेक लोकांना पेरूची आंबट-गोड चव आणि नैसर्गिक फ्लेवर आवडतो हे स्पष्ट झाले.

कस्टिंग

मटेरियल	वजन	दर / kg	किमत
पेरू	750 GM	40 RS	30
क्रिम	450 GM	180 RS	81
कडेनसमिल्क	240 GM	70 RS	84
दूध	150 ML	50 RS	7.5
कलर	7 GM	300 RS	0.3
ELECTRICITY	1 UNIT	10 RS	10
box	—	10 RS /BOX	120
			303 35 ———- 338

सीताफळ आइस्क्रीम

प्रस्तावना

सीताफळ हे पौष्टिक, स्वादिष्ट व नैसर्गिक गोडवा असलेले फळ आहे. सीताफळापासून तयार केलेले आईस्क्रीम हे आरोग्यदायी तसेच चवीला अतिशय रुचकर असते. बाजारातील रासायनिक घटकयुक्त आईस्क्रीमपेक्षा घरगुती सीताफळ आईस्क्रीम अधिक सुरक्षित व पौष्टिक ठरते. उन्हाळ्यात थंडावा देणारे हे आईस्क्रीम लहानांपासून मोठ्यांपर्यंत सर्वांना आवडते. सीताफळातील जीवनसत्त्वे, खनिजे व नैसर्गिक साखर शरीराला ऊर्जा देण्यास मदत करतात. त्यामुळे सीताफळ आईस्क्रीम बनवणे हा एक उपयुक्त व आरोग्यदायी खाद्यपदार्थाचा प्रयोग आहे.

`उद्देश

1. सीताफळाचा उपयोग करून पौष्टिक व स्वादिष्ट आईस्क्रीम तयार करणे.
2. घरगुती पद्धतीने आरोग्यदायी आईस्क्रीम बनवण्याची माहिती मिळवणे.
3. सीताफळातील पोषक घटकांचे महत्त्व समजून घेणे.
4. बाजारातील रासायनिक घटकयुक्त आईस्क्रीमला पर्याय निर्माण करणे.
5. स्वच्छता व खाद्यपदार्थ तयार करण्याच्या योग्य पद्धती शिकणे.

सर्वे

सीताफळ आईस्क्रीम या विषयावर परिसरातील लोकांमध्ये एक छोटा सर्वे करण्यात आला. या सर्वेमध्ये वेगवेगळ्या वयोगटातील लोकांचा सहभाग होता. बहुतेक लोकांना सीताफळ हा फळाचा स्वाद आवडतो आणि त्यापासून तयार केलेले आईस्क्रीम चवीला रुचकर व नैसर्गिक असल्याचे मत त्यांनी व्यक्त केले. अनेकांनी बाजारातील आईस्क्रीमपेक्षा घरगुती सीताफळ आईस्क्रीम अधिक आरोग्यदायी असल्याचे सांगितले. काही लोकांनी कमी साखर व नैसर्गिक घटक असलेले आईस्क्रीम पसंत असल्याचे नमूद केले. या सर्वेक्षणातून असे दिसून आले की सीताफळ आईस्क्रीमला लोकांची चांगली पसंती आहे आणि त्याचा वापर वाढवण्याची मोठी संधी आहे.

सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे

1. बहुतेक लोकांना सीताफळाची चव आवडते.
2. सीताफळ आईस्क्रीम लहान मुले व तरुणांमध्ये अधिक लोकप्रिय आहे.
3. घरगुती सीताफळ आईस्क्रीम आरोग्यदायी असल्याचे मत बहुतेकांनी व्यक्त केले.
4. बाजारातील आईस्क्रीमपेक्षा नैसर्गिक व रसायनमुक्त आईस्क्रीमला जास्त पसंती आहे.
5. कमी साखर व नैसर्गिक गोडवा असलेले आईस्क्रीम लोकांना आवडते.
6. सीताफळ आईस्क्रीम उन्हाळ्यात जास्त प्रमाणात खाल्ले जाते.
7. स्वच्छता व गुणवत्तेवर लोकांचा विशेष भर असल्याचे दिसून आले.

साहित्य

पिकलेली सीताफळे

दूध

साखर (आवश्यकतेनुसार)

फ्रेश क्रीम / मलई

व्हॅनिला एसेंस (ऐच्छिक)

वेलची पूड (ऐच्छिक)

ड्रायफ्रूट्स (काजू, बदाम, पिस्ता – सजावटीसाठी)

मिक्सर / ब्लेंडर

भांडे

फ्रीझर

कृती

1. प्रथम पिकलेली सीताफळे सोलून त्यातील बिया काढून घ्याव्यात.
2. सीताफळाचा गर मिक्सरमध्ये घालून गुळगुळीत पेस्ट तयार करावी.
3. एका भांड्यात दूध उकळून थंड होऊ द्यावे.
4. थंड झालेल्या दुधात साखर घालून नीट मिसळावी.
5. त्यात तयार केलेली सीताफळाची पेस्ट व फ्रेश क्रीम घालावी.
6. सर्व मिश्रण नीट एकजीव होईपर्यंत हलवावे.
7. आवडीनुसार व्हॅनिला एसेंस किंवा वेलची पूड घालावी.
8. तयार मिश्रण एअरटाइट भांड्यात ओतून फ्रीझरमध्ये ठेवावे.
9. २–३ तासांनी बाहेर काढून चमच्याने ढवळावे व पुन्हा फ्रीझरमध्ये ठेवावे.
10. पूर्णपणे घट्ट झाल्यावर सीताफळ आईस्क्रीम सर्व्ह करावे.

त्यातून काय शिकलो

1. सीताफळापासून घरगुती पद्धतीने आईस्क्रीम तयार करता येते हे शिकलो.
2. फळांतील नैसर्गिक गोडवा वापरून आरोग्यदायी पदार्थ बनवता येतात हे समजले.
3. खाद्यपदार्थ तयार करताना स्वच्छतेचे महत्त्व कळले.
4. योग्य प्रमाणात साहित्य वापरल्यास चव आणि गुणवत्ता चांगली राहते हे शिकलो.
5. बाजारातील रसायनयुक्त पदार्थांऐवजी घरगुती पदार्थांचा वापर फायदेशीर आहे हे उमगले.
6. नवीन पाककृती करून पाहण्याचा आत्मविश्वास वाढला.

निष्कर्ष

सीताफळ आईस्क्रीम हा एक सोपा, स्वादिष्ट व आरोग्यदायी पदार्थ आहे. घरगुती पद्धतीने तयार केल्यामुळे त्यात वापरलेले साहित्य स्वच्छ व नैसर्गिक असते. सीताफळातील पोषक घटकांमुळे हे आईस्क्रीम शरीराला ऊर्जा व थंडावा देते. सर्वेक्षण व प्रयोगातून असे दिसून आले की सीताफळ आईस्क्रीमला सर्व वयोगटातील लोकांची चांगली पसंती आहे. त्यामुळे बाजारातील रसायनयुक्त आईस्क्रीमला घरगुती सीताफळ आईस्क्रीम हा उत्तम पर्याय ठरतो.

कस्टिंग

शेग्दना चिककी

प्रस्तावना

शेंगदाणा चिक्की हे पौष्टिक, चविष्ट आणि ऊर्जा देणारे पारंपरिक भारतीय गोड पदार्थ आहे. शेंगदाणे व गूळ यापासून तयार होणारी ही चिक्की हिवाळ्यात विशेष लोकप्रिय असते. कमी साहित्य, सोपी कृती आणि उत्तम पौष्टिकमूल्ये यामुळे शेंगदाणा चिक्की सर्व वयोगटांमध्ये आवडीने खाल्ली जाते.

`उद्देश

शेंगदाणा चिक्की तयार करण्याचा मुख्य उद्देश म्हणजे कमी खर्चात पौष्टिक, ऊर्जा-युक्त आणि चविष्ट खाद्यपदार्थ तयार करणे. विद्यार्थ्यांना स्वयंपाक कौशल्य, गूळाची पाककला आणि आरोग्यदायी स्नॅक्स बनवण्याचे ज्ञान मिळणे हा देखील यामागचा उद्देश आहे.

सर्वेक्षणातून दिसून आलेले मुद्दे

शेंगदाणा चिक्कीबाबत घेतलेल्या सर्वेत असे दिसून आले की बहुतेक लोकांना तिची चव, कुरकुरीतपणा आणि पौष्टिक मूल्ये आवडतात. ती स्वस्त, सहज उपलब्ध आणि ऊर्जा देणारी असल्यामुळे लोक ती आवडीने खरेदी व सेवन करतात.

वापरलेले सहित

1. शेंगदाणे – ५०० ग्रॅम
2. गूळ – ५०० ग्रॅम
3. तूप – १ ते २ चमचे
4. वेलची पूड – अर्धा चमचा (ऐच्छिक)
5. पाणी – आवश्यकतेनुसार
6. ताट / पाट – चिक्की थापण्यासाठी
7. कढई
8. परात / वाटी
9. काठी / पळी
10. सुरी / चाकू (चिक्की कापण्यासाठी)

कृती

1. प्रथम शेंगदाणे मंद आचेवर भाजून घ्यावेत. भाजल्यानंतर त्यांची साल काढून दोन तुकडे करावेत.
2. कढईत गूळ व थोडे पाणी घालून मंद आचेवर वितळवावा.
3. गूळ व्यवस्थित वितळल्यानंतर त्यात एक थेंब पाण्यात टाकून गोळी होते का ते तपासावे.
4. गूळ योग्य पाकात आला की त्यात तूप व वेलची पूड घालावी.
5. आता त्यात भाजलेले शेंगदाणे घालून नीट मिसळावे.
6. हे मिश्रण तूप लावलेल्या ताटात ओतून पाटाने थापावे.
7. थोडे थंड झाल्यावर सुरीने हव्या त्या आकाराचे तुकडे कापावेत.
8. पूर्ण थंड झाल्यावर शेंगदाणा चिक्की खाण्यास तयार होते.

साहित्य गोळा करणे

( शेगदाणे, गोळ,तूप )

सुरुवात
↓
शेंगदाणे स्वच्छ करणे
↓
शेंगदाणे भाजणे
↓
साल काढणे व फोड करणे
↓
गूळ कढईत घालणे
↓
गूळ वितळवणे
↓
गूळ पाक तपासणे
↓
तूप व वेलची पूड घालणे
↓
भाजलेले शेंगदाणे घालणे
↓
सर्व मिश्रण नीट ढवळणे
↓
तूप लावलेल्या ताटात ओतणे
↓
चिक्की थापणे
↓
तुकडे कापणे
↓
चिक्की थंड होऊ देणे
↓
शेंगदाणा चिक्की तयार
↓
समाप्त

त्यातून काय

1. शेंगदाणा चिक्की बनवण्याची योग्य व सोपी पद्धत शिकलो.
2. शेंगदाणा व गूळ यांचे पोषणमूल्य आणि आरोग्यदायी फायदे समजले.
3. गूळ पाकाची योग्य अवस्था ओळखण्याचा अनुभव मिळाला.
4. स्वच्छता व सुरक्षिततेचे महत्त्व लक्षात आले.
5. कमी खर्चात पौष्टिक पदार्थ तयार करता येतो हे समजले.
6. घरगुती उद्योग व स्वयंरोजगाराची संधी कशी निर्माण होऊ शकते हे कळले.
7. पारंपरिक खाद्यपदार्थ जतन करणे किती महत्त्वाचे आहे हे जाणवले.

निष्कर्ष

शेंगदाणा चिक्की हा पौष्टिक, चविष्ट व ऊर्जा देणारा पारंपरिक पदार्थ आहे. गूळ आणि शेंगदाणे यांपासून कमी खर्चात व सोप्या पद्धतीने तयार होणारी ही चिक्की सर्व वयोगटांसाठी उपयुक्त ठरते. या प्रयोगातून स्वच्छता, योग्य प्रमाण, आणि पाकाची अचूक अवस्था यांचे महत्त्व समजले. घरगुती तसेच लघुउद्योगाच्या दृष्टीने शेंगदाणा चिक्की तयार करणे फायदेशीर असून पारंपरिक खाद्यसंस्कृती जपण्यासही मदत होते.

कस्टिंग

INSTANT  गाजर हलवा

प्रस्तावना

गाजर हलवा हा महाराष्ट्रात आणि भारतात अतिशय लोकप्रिय आणि पारंपारिक गोड पदार्थ आहे. हा खासकरून हिवाळ्यात बनवला जाणारा गोड पदार्थ असून काही लोक त्याला दुध, साखर, तूप व सुकामेव्याचा सुगंधीत आणि चविष्ट मिलाफ म्हणून ओळखतात. गाजर हलवा बनवण्यासाठी ताज्या आणि रसाळ गाजरांचा वापर केला जातो जे त्याला सुंदर रंग, गोड आणि मालईदार चव देतात. हा हलवा कुटुंबासोबत साजरा करायला, सण-समारंभात नैवेद्य म्हणून वा सादर करायला आदर्श असतो आणि त्याची सुगंधित व मऊ पोत खाणाऱ्याच्या मनाला आनंदी करतो. 

गाजर हलवा केवळ स्वादिष्ट नाही तर पोषकद्रव्यांनी परिपूर्ण आहे — गाजरमध्ये व्हिटॅमिन-ए, फायबर आणि इतर पोषक तत्त्वे असतात, तर दूध व तूप शरीराला उष्णता आणि ऊर्जा देतात. त्यामुळे हा हलवा सर्दीच्या दिवसांत लोकांचे आवडते खाद्यपदार्थ बनलेला आहे. 

उदेश

स्वादिष्ट आणि आनंददायी गोड पदार्थ
शरीराला पोषण आणि उर्जा देणे
पारंपरिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व
कौटुंबिक आणि उत्सवात्मक भावना वाढवणे

कृती

गाजर (स्वच्छ धुऊन किसलेली) — 500 ग्रॅम ते 1 किलो
दूध — 750 मिलि ते 1 लिटर (आवडीनुसार)
साखर — 1 कप (चवीनुसार)
तूप (घी) — 1–3 टेबल स्पून
ड्राय फ्रुट्स (बदाम, काजू, मनुका) — आवश्यकतेनुसार
वेलची पावडर — चिमूटभर (इच्छेनुसार)

निरीक्षण

१. साहित्य आणि तयारी:
कमी वेळात गाजर, दूध, साखर, तूप आणि ड्रायफ्रूट्स गोळा करून तयारी केली. गाजर स्वच्छ धुवून बारीक किसली.

२. रंग आणि सुवास:
शिजवताना गाजरांचा रंग गडद नारंगी दिसायला लागतो आणि तूपाची सुगंध व गुलाबी गाजराचा गोडवा स्पष्ट जाणवतो

३. पाक प्रक्रियेत बदल:
गाजर दूधात शिजवताना दूध हळूहळू घट्ट होत गेले, आणि मिश्रणात साखर घातल्यानंतर चव आणखी गोड आणि मालईदार झाली.

४. पदार्थाची पोत:
शेवटी हलवा घन, मऊ आणि चमकदार झाला. तो उष्ण असताना हलक्या चमच्याने वरून उचलल्यावर द्रव थोडा आला पण मोठ्या प्रमाणात चिकटला नाही.

५. ड्रायफ्रूट्सचे निरीक्षण:
बदाम आणि काजू थोडे कुरकुरीत आणि हलव्यामध्ये मिसळल्यावर टेक्स्चरमध्ये चांगला फरक जाणवला आणि दिसण्यालाही आकर्षक झाला.

६. चव आणि तापमान:
हलवा गरम गरम सर्व्ह केल्यावर त्याची चव अधिक खोलीची आणि सुखद वाटली, तर थोडा थंड झाल्यावरही तो गोड आणि समृद्ध स्वाद देणारा होता.

निष्कर्ष

गाजर हलवा हा एक पारंपारिक आणि सर्वत्र लोकप्रिय भारतीय गोड पदार्थ आहे, जो मुख्यतः हिवाळ्यात बनवला जातो. त्यात गाजर, दूध, साखर, घी आणि ड्रायफ्रूट्स यांसारखी साधी पण पोषक सामग्री वापरली जाते. तो स्वादिष्ट, सुगंधित आणि पौष्टिक पदार्थ आहे, ज्यामुळे तो सण, उत्सव आणि कौटुंबिक जेवणानंतर डेसर्ट म्हणून आवडीने खाल्ला जातो. गाजर हलवा बनवताना योग्य प्रमाणात साहित्य वापरल्यास तो घट्ट, मलईदार आणि संतुलित स्वादाचा तयार होतो, आणि यामुळे तो सर्व वयोगटातील लोकांना आवडतो. त्यात गाजरातील व्हिटॅमिन‑A, दूध‑ड्रायफ्रूट्समधील पोषक तत्त्वे शरीराला उर्जा देतात व आरोग्यास फायदेशीर ठरतात. सामान्यपणे म्हणता येईल की गाजर हलवा हा स्वाद आणि पोषण यांचा सुंदर संगम आहे व तो आपल्या पाककृती परंपरेतील एक महत्त्वाचा भाग आहे.

कस्टिंग

बीटचा हलवा

प्रस्तावन

बीटचा हलवा हा पौष्टिक आणि चविष्ट गोड पदार्थ आहे. बीटमध्ये लोह, फायबर, जीवनसत्त्वे व अँटिऑक्सिडंट्स भरपूर प्रमाणात असतात, जे आरोग्यास लाभदायक ठरतात. पारंपरिक हलव्याला पौष्टिकतेची जोड देणारा बीटचा हलवा रंगाने आकर्षक आणि चवीला स्वादिष्ट असतो. कमी साहित्यांत आणि सोप्या पद्धतीने तयार होणारा हा पदार्थ लहानांपासून मोठ्यांपर्यंत सर्वांना आवडतो. सण-समारंभात तसेच रोजच्या आहारात बीटचा हलवा एक आरोग्यदायी गोड पर्याय आहे.

उद्देश

बीट या पौष्टिक भाजीपासून चविष्ट व आरोग्यदायी हलवा तयार करणे आणि त्यातील पोषक घटकांची माहिती घेणे.

साहित्य

1. किसलेला बीट – 2 वाट्या
2. दूध – 1 वाटी
3. साखर – ½ वाटी (चवीनुसार)
4. तूप – 2 टेबलस्पून
5. वेलची पूड – ½ टीस्पून
6. काजू, बदाम, मनुका – थोडेसे

कृती

वेलची पूड व ड्रायफ्रूट्स घालून गॅस बंद करा.
बीट धुवा, सोलून किसा

कढईत तूप गरम करा

किसलेला बीट टाका व 4–5 मिनिटे परता

दूध घाला व झाकण ठेवून शिजवा

बीट मऊ झाल्यावर साखर/गूळ घाला

हलवत शिजवा (मिश्रण घट्ट होईपर्यंत)

(ऐच्छिक) खवा/मिल्क पावडर घाला

वेलची पूड व ड्रायफ्रूट्स घाला

गॅस बंद करा

निरीक्षण

दूध व तूपामुळे हलव्याची चव आणि मऊपणा वाढतो.

हलव्याचा रंग आकर्षक लालसर दिसतो.

निष्कर्ष

बीटचा हलवा हा पौष्टिक, चविष्ट व सोप्या पद्धतीने तयार होणारा पदार्थ आहे. यात लोह व जीवनसत्त्वे भरपूर असल्यामुळे तो आरोग्यास फायदेशीर आहे. त्यामुळे बीटचा हलवा हा गोड पदार्थाचा उत्तम व आरोग्यदायी पर्याय ठरतो.