ॲग्री

1.बीज प्रक्रिया

बीजप्रक्रिया :म त्याच्या लागवडीपूर्वी करावयाची प्रक्रिया त्यात बियाण्यांची पारख करणे, त्यांतील सकस बिया निवडणे, त्यांवर लेपन इत्यादी योग्य प्रक्रिया करणे, त्यांची उगवणशक्ती तपासणे आदी बाबींचा समावेश असतो. बीजप्रक्रिया केल्यावर त्यांपासून व प्रक्रिया आहे. याने तद्नंतरच्या कीटकनाशक फवारणीच्या खर्चात बचत होते. योग्य प्रक्रिया केलेले बियाणे पेरल्याने कमी अथवा जास्त ओलाव्यातही पीक एकसारखे येते. बीजप्रक्रिया केल्यामुळे पिकांची रोगप्रतिकार शक्ती वाढते, पीक जोमदार येते,

2.बटाटे

पहिल्यांदा आम्ही वरील पाला काढून घेतला त्यानंतर एक दिवस बटाटा सुखण्यासाठी ठेवले बटाटा सुकल्यानंतर त्याच्यावर ने ट्रॅक्टर फिरवले

खालचे बटाटे वर आल्यानंतर त्याला गोळा केले

त्यानंतर चांगले चांगले बटाटे पोत्यात भरून घेतले. आणि भात असलेले बटाटे बाजूला पोत्यात भरून घेतले एकूण पोती 18 झाले.

त्याच्यानंतर सगळी पोते ट्रॅक्टरमध्ये भरून किचनच्याबीज प्रक्रिय एकदम आणून ठेवले.

3.कोंबडी पालन

कुक्कुट पालन अथवा कोंबडी पालन हा एक प्राचीन व्यवसाय आहे. कोंबडी पालन हे शेतीस पूरक म्हणून उपजिविकेचे साधन आहे. यामध्ये मांसासोबत अंड्याचे उत्पादन होते.

कोंबडी पालन कशासाठी करतात :

1. अंडी उत्पादन: कोंबड्यांपासून अंडी मिळवणे हे एक प्रमुख कारण आहे. अंडी हा प्रोटीनचा महत्त्वाचा स्रोत असतो.
2. मांस उत्पादन: कोंबडी मांस देखील लोकप्रिय आहे आणि विविध पदार्थांमध्ये त्याचा वापर होतो.
3. आर्थिक लाभ: कोंबडी पालन हे आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर असू शकते, कारण कोंबड्यांची वाढीची गती आणि उत्पादनाचा दर चांगला असतो.
4. कृषी कचरा व्यवस्थापन: कोंबड्यांच्या खाद्याशी संबंधित उर्वरित कचरा इतर प्रकारे पुनर्निर्मित होऊ शकतो.

4.झाडाचे कलम

कलम चे प्रकार : कलमांचे चार मुख्य प्रकार आहेत: स्वतंत्र, आश्रित, सापेक्ष आणि संज्ञा. स्वतंत्र खंड हे एक पूर्ण वाक्य आहे जे एकटे उभे राहू शकते. त्यात एक विषय, क्रियापद आणि संपूर्ण विचार आहे.

“झाडांचे कलम” म्हणजे एक वनस्पतीविज्ञानातील तंत्र, ज्याद्वारे एक झाडाचा भाग (जसे की शंठ किंवा शाखा) दुसऱ्या झाडावर लावून नवा झाड तयार केला जातो.

कलम तंत्रामध्ये, एक झाडाचा शंठ किंवा शाखा (जो कापला जातो) त्याच्याशी समान प्रजातीच्या दुसऱ्या झाडाच्या ताण किंवा तणाशी जोडला जातो, आणि नंतर तो जुळवला जातो. या प्रक्रियेत त्या भागाचे मुळ तयार होतात आणि नवीन झाड तयार होतो.

5.बकरी यांच्या वजनावरून खाद्य

बकऱ्यांच्या वजनावरून खाद्य

“बकरी यांच्या वजरावरून खाद्य” याचा अर्थ असा होतो की, बकरीच्या वजनावरून त्याच्या आहाराची गरज आणि योग्यताबद्दल विचार केला जातो. बकरींना ताजे घास, गवत, ओला चारा आणि अन्य पूरक आहार दिला जातो, जो त्यांच्या शरीराच्या वजनानुसार आणि वयावर आधारित

6. शेळी पालनाचे प्रकार

शेळीपालनाचे प्रकार

1. दुग्ध उत्पादनासाठी शेळीपालन:

या प्रकारात शेळ्या मुख्यत: दूध उत्पादनासाठी पाळल्या जातात. या प्रकारात दुग्ध शेतकीमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या वाणांची निवड महत्त्वाची आहे, ज्यामुळे जास्त दूध मिळू शकते. खास दुग्ध उत्पादक शेळ्या, जसे की Saanen, Jamunapari, आणि Beetal, यांचा वापर केला जातो.

2. मांस उत्पादनासाठी शेळीपालन:

या प्रकारात शेळ्या मांस उत्पादनासाठी पाळल्या जातात. मांसाची गुणवत्ता आणि वधकरणासाठी निवडलेली शेळी जात महत्त्वाची ठरते. काही लोकप्रिय मांस उत्पादनासाठी योग्य असलेल्या जातीत Boer आणि Black Bengal यांचा समावेश आहे.

3. विविध उद्देशासाठी (Mixed-purpose) शेळीपालन:

यामध्ये शेळ्या दूध, मांस आणि लोकर या सर्वांचा उत्पादनासाठी पाळल्या जातात. हे एक सामान्य शेळीपालनाचे प्रकार आहे, ज्यामध्ये शेळ्या सर्व प्रकारांमध्ये चांगली कार्यक्षम असतात. उदाहरणार्थ, Deccani आणि Osmanabadi हे वाण हे एक मिश्र उद्देश असलेल्या शेळ्या म्हणून ओळखले जातात.

4. कातडी उत्पादनासाठी शेळीपालन:

काही शेळीपालक कातडी उत्पादनासाठी शेळ्या पाळतात. त्यासाठी विशेषतः कातडीचे दर्जा आणि रेशमी कातडी निर्माण करणारी शेळ्या निवडल्या जातात. Kashmiri आणि Angora शेळ्या कातडी उत्पादनासाठी पाळल्या जातात.

5. पक्षी किंवा विविध उपयोगासाठी शेळीपालन:

या प्रकारात शेळ्या त्यांच्या विविध प्रकारांनी वापरल्या जातात, जसे की त्यांच्या अंडी, लोकर आणि इतर विविध उत्पादने.

7. रासायनिक खते

रासायनिक खते : रासायनिक खतं (Chemical Fertilizers) हे शेतीमध्ये पिकांच्या उत्पादनासाठी योग्य पोषण मिळवण्यासाठी वापरणारे कृत्रिम पदार्थ असतात. हे खतं मुख्यतः नत्र (Nitrogen), फास्फोरस (Phosphorus), आणि पोटॅशियम (Potassium) यांसारख्या महत्त्वपूर्ण अन्नद्रव्यांचे स्रोत असतात. रासायनिक खतांचा वापर पिकांच्या उत्पादनात लवकर परिणाम साधतो, परंतु त्यांचा अविवेकपूर्ण वापर मृदेत विषारी पदार्थांची वाढ करू शकतो.

रासायनिक खतांची नावे:

1. युरिया (Urea)
2. डायमोनियम फॉस्फेट (DAP)
3. सिंगल सुपर फॉस्फेट (SSP)
4. पोटॅशियम क्लोराईड (MOP)
5. अमोनियम नायट्रेट (Ammonium Nitrate)
6. सुपरफॉस्फेट (Triple Super Phosphate – TSP)
7. अमोनियम सल्फेट (Ammonium Sulphate)
8. पोटॅशियम सल्फेट (Potassium Sulphate – SOP)
9. नत्र फास्फेट (Nitro Phosphate)
10. जिंक सल्फेट (Zinc Sulphate)

8. गायांची गर्भधारणा

गायींची गर्भधारणा : गायांची गर्भधारणा म्हणजे गायाच्या शरीरात एका बाळाच्या जन्माला येण्यासाठी गर्भवती होणे. गायांची गर्भधारणा साधारणतः ९ महिने किंवा २७० ते २८० दिवसांच्या दरम्यान होते.

9. तन नियंत्रण

तन नियंत्रण कसे केले पाहिजे : तन नियोजन (Time Management) हे प्रत्येक व्यक्तीच्या कार्यक्षमतेसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. प्रभावी वेळ व्यवस्थापनाने कामे वेळेवर पूर्ण होतात, तणाव कमी होतो आणि उद्दिष्ट साध्य करणे सोपे होते. खाली काही महत्त्वाच्या टिप्स दिल्या आहेत, ज्यामुळे तुमचे समय नियोजन सुधारू शकते

10. फळबाग पिकांचा अभ्यास करणे

फळबाग म्हणजे काय:

फळबाग म्हणजे विशिष्ट प्रकारची फळझाडे शास्त्रशुद्ध पद्धतीने लावून त्यांचे संवर्धन करून उत्पादन घेण्याची शेतीपद्धती. यामध्ये विविध प्रकारची फळझाडे लावली जातात, जसे की आंबा, डाळिंब, सफरचंद, संत्रे, मोसंबी, केळी, पेरू इत्यादी.

फळबागेचे फायदे

1. अधिक उत्पन्न – पारंपरिक शेतीपेक्षा फळबागेतील उत्पन्न अधिक मिळते.
2. लांबकालीन उत्पन्न – एकदा झाडे पूर्ण वाढली की अनेक वर्षे सातत्याने उत्पादन मिळते.
3. पर्यावरणपूरक – फळझाडांमुळे मातीची धूप रोखली जाते आणि पर्यावरणास मदत होते.
4. निर्यातीची संधी – उच्च प्रतीची फळे निर्यात करून अधिक नफा मिळवता येतो.

11. माती परीक्षण

माती परीक्षण :माती परीक्षण एक वैज्ञानिक विधि है, जिसके द्वारा मिट्टी की भौतिक, रासायनिक और जैविक विशेषताओं का विश्लेषण किया जाता है। इससे यह पता चलता है कि मिट्टी में कौन-कौन से पोषक तत्व उपलब्ध हैं और किन तत्वों की कमी है, जिससे फसलों की उत्पादकता को बढ़ाया जा सकता है।

12. प्राण्यांचे तापमान मोजणे

गायांचे तापमान किती असले पाहिजे :

गायांचे शरीर तापमान सामान्यतः 101°F ते 102.5°F (38.3°C ते 39.2°C) दरम्यान असते.

गायांच्या शरीर तापमानाबाबत महत्त्वाचे मुद्दे:

100°F (37.7°C) च्या खाली गेल्यास गाईला हायपोथर्मिया होऊ शकतो.

103°F (39.4°C) पेक्षा जास्त असल्यास ताप (फिव्हर) मानले जाते.

105°F (40.5°C) पेक्षा जास्त तापमान गंभीर असून त्वरित उपचार आवश्यक असतात.

गायींची तापमान मोजण्यासाठी

13.पीक लागवडीसाठी जमीन तयार करणे

पीक लागवडीसाठी जमीन तयार करणे :

पीक लागवडीसाठी जमीन तयार करणे हा शेतीतील महत्त्वाचा टप्पा आहे. योग्य प्रकारे जमीन तयार केल्यास उत्पादन वाढण्यास मदत होते. खालील पद्धतीने जमिनीची तयारी करता येते:

1. जमिनीची निवड आणि तयारी

पीक व हवामानाच्या गरजेनुसार योग्य प्रकारची जमीन निवडा.

चांगला निचरा होणारी, सुपीक व सेंद्रिय पदार्थांनी समृद्ध जमीन असावी.

14.कलम करणे

कलम चे प्रकार :

कलम (ग्राफ्टिंग) ही वनस्पतींच्या संवर्धनासाठी वापरण्यात येणारी एक तंत्रज्ञान पद्धती आहे. यामध्ये एका वनस्पतीचा काही भाग दुसऱ्या वनस्पतीला जोडला जातो, ज्यामुळे नवीन झाड अधिक चांगल्या गुणधर्मांसह विकसित होते. कलमांचे विविध प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत:

1. फांद्यांची (स्टेम) कलम

(i) मऊ लाकडी कलम (Softwood Cutting): कोवळ्या आणि नवीन वाढलेल्या फांद्यांपासून केली जाते.
(ii) अर्ध-कडक लाकडी कलम (Semi-Hardwood Cutting): मध्यम परिपक्व फांद्यांवर केली जाते.
(iii) कडक लाकडी कलम (Hardwood Cutting): पूर्ण वाढलेल्या आणि कडक झालेल्या फांद्यांवर केली जाते.

15.फळबाग पिकांचा अभ्यास करणे

फळबाग पिक :

फळबाग पिके म्हणजे विशिष्ट प्रकारच्या फळझाडांची लागवड करून त्यांच्यापासून आर्थिक उत्पन्न मिळवण्याचा शाश्वत मार्ग. फळबाग लागवडीसाठी हवामान, मातीचा प्रकार, पाण्याची उपलब्धता आणि बाजारपेठेचा विचार करणे महत्त्वाचे असते.

महत्त्वाची फळबाग पिके आणि त्यांची माहिती

1. आंबा (Mango)

शास्त्रीय नाव: Mangifera indica

हवामान: उष्ण आणि उपोष्ण कटिबंधीय

माती: मध्यम काळी ते वालुकामय, उत्तम निचरा असलेली

प्रमुख वाणे: अल्फोन्सो, केसर, तोतापुरी, लंगडा, दशहरी

उत्पादन कालावधी: 3-5 वर्षांत फळधारणा

16. फवारणी पीक चा अभ्यास करणे

फवारणी पीक चा अभ्यास करणे :

फवारणी पिकांचा अभ्यास म्हणजे पिकांवर फवारणी करण्याच्या पद्धती, वापरल्या जाणाऱ्या रसायनांचे प्रकार, त्यांच्या परिणामकारकता आणि पिकांच्या उत्पादनावर होणाऱ्या प्रभावाचा अभ्यास करणे. हा अभ्यास मुख्यतः कीड व रोग नियंत्रण, पोषण पूरकता आणि उत्पादकता वाढवण्यासाठी केला जातो.

फवारणी पीक अभ्यासाचे घटक

1. फवारणीसाठी योग्य वेळ

रोग किंवा किडींच्या प्रादुर्भावाच्या आधी किंवा प्रारंभिक अवस्थेत

हवामानाचा विचार करून, वारा कमी असताना फवारणी करणे

2. फवारणीसाठी लागणारे घटक

कीटकनाशके (Insecticides)

बुरशीनाशके (Fungicides)

तणनाशके (Herbicides)

पोषणपूरक फवारणी (Micronutrients, Growth regulators)