1) प्रॅक्टिकल :- वैयक्तिक स्वच्छता

उद्देश :- आरोग्य निरोगी राहण्यासाठी.

रोज सकाळी उठल्यावर पोट साफ करावे.

बाथरूम मधून आल्यावर स्वच्छ हात धुवावेत.

स्वच्छ पाण्याने अंघोळ करून घ्यावी. ( डेटॉल युक्त पाणी )

स्वच्छ धुतलेले कपडे उन्हात वाललेले कपडे घालावेत.

दर आठवड्याला नखें कपावीत.

केस आठवड्यातून एक किंवा दोनदा शाम्पू ने धुवावीत.

नखे दाताने कुरतडू नयेत.

दात दिवसातून दोनवेळा स्वच्छ करावेत

1दिवसला 3 लिटर पाणी पिल पायजे.

२] प्रॅक्टिकल :- लाडू बनवणे .

कृती :-1 ] प्रथम 3 kg शेंगदाणे घेतले ते शेंगदाणे मंद गॅस 30 मिनिट भाजून घेतले .

2] शेंगदाणे थंड होईपर्यंत गुळ कापून घेतला

3] शेंगदाणे मिक्सर ला लाऊन त्याचा कूट केला

4] शेंगदाणा व गुळ एकत्र मिक्सर ला भरीक करुन घेतले . त्यानंतर तूप गरम करुन शेंगदाणा लाडूच्या मिश्रणामध्ये टाकले

5] व 20 – 20 ग्रॅम चे लाडू बनवले

शेंगदाणा लाडू बनवायला आलेला खर्च

मटेरियल	वजन	दर / kg	किंमत
शेंगदाणा	3 kg	130	390
गुळ	2.5 kg	46	103.5
तूप	250 gm	600	153
गॅस	50 gm	906/14200	3.19
			649.69 रु
		मजुरी 35 %	227.39 रु
		एकूण खर्च	915.69 रु

3] प्रॅक्टिकल :- चिक्की बनवणे

कृती :- 1] प्रथम तिळ मंद गॅस वर भजून घेतले

2] साखरेचा पाक करून घेतला

3] नंतर पट्याला रोलर व कटर ला तेल लाऊन घेतल

4] साखरेच्या पाकमध्ये तिळ टाकून घेतले व ते सर्व मिश्रण पाट्यावर टाकले

5] रोलर च्या सहहयाने मिश्रण पूर्ण पसरवले व कटर च्या सहहयाने कट केल

मटेरियल	वजन	दर / kg	किंमत
तिळ	250 gm	240	60
साखर	250 gm	40	10
तेल	5 gm	520	2.6
गॅस	30 gm	906/14200	1.91
			74.51 रु
		मजुरी 35 %	26.07 रु
		एकूण खर्च	100.58 रु

4} प्रॅक्टिकल :- प्रथमोपचार

प्रथमोपचार म्हणजे काय ?

:- डॉक्टरांकडे जाण्यापूर्वी केला जाणार उपचार म्हणजे प्रथमोपचार होय .

उद्देश :- 1) पीडित व्यक्तीचा जीव वाचवणे .

2) वेदना कमी होणे .

नियम :- 1) प्रथमोपचार पेटी सोबत असणे गरजेचे आहे .

2) जखमी व्यक्तीस शांत करणे

3) प्रथमोपचार पेटीचा वापर करणे

4) जखम जास्त मोठी असल्यास डॉक्टरांकडे घेऊन जाणे

5 ) प्रॅक्टिकल :- पाव

1. एक बाउल मध्ये ईस्ट,साखर व ब्रेड impruar पाण्यामध्ये मिक्स करून घेतल.
2. मैदा घेतला व तो चालला त्यानंतर ते मैदा मळून घेतला.
3. नंतर ते पीठ एक तासा साठी fermentation साठी ठेवले.
4. त्यानंतर त्याचे गोळे केले व ते परत fermentation साठी ठेवले.
5. ओहण फ्री हिटला 200 डिग्री वर सेट केला
6. एक तास झाल्यावर पाव बेकिंग ला ठेवले.

मटेरियल	वजन	दर / kg	किंमत
मैदा	7 kg	36	252
ईस्ट	150 gm	150	22.5
साखर	75 gm	41	3.07
मीठ	150 gm	20	3
तेल	100 gm	100	10
ब्रेड impruar	14 gm	250	19.60
ओहण चार्ज	14 unit	10 per unit	140
			450.17 रु
		मंजूरी 35%	157.55 रु
		एकूण खर्च	607.72 रु

6) प्रॅक्टिकल :- अन्न टिकवण्याच्या पद्धती

अन्न टिकवण्याची उद्दिष्टे:

• अन्न दूषित होणे टाळण्यासाठी.
• रोगकारक जंतु मारण्यासाठी.
• अन्न खराब होणे आणि अन्न विषबाधा कमी करण्यासाठी.

अन्न खराब होण्याची कारणे

• पदार्थात असलेले पाणी
• हवेतील सूक्ष्मजीव
• जिवाणूंना वाढण्यासाठी लागणारे पोषक अन्न
• अयोग्य तापमान

8) प्रॅक्टिकल :- रोग व आजार

रोग व आजार म्हणजे काय ?

शरीराची किंवा मनाची अस्वास्थ्यकर स्थिती आजारपण.

• आजारी पडण्याची कारण : –
• अस्वच्छता
• फास्टफूड
• मच्छर
• दूषित पाणी दूषित अन्न
• जास्त मोबाईल वापर
• अपुरी झोप
• वेळेवर न जेवणे
• व्यसन
• जास्त श्रम करणे इत्यादी

9) प्रॅक्टिकल :- पिझ्झा

अनू क्रमांक	मटेरियल	वजन	दर/ kg	किंमत
1	मैदा	300gm	28	7.5
2	यीस्ट	4gm	150	0.6
3	साखर	10gm	40	0.4
4	मीठ	4gm	10	0.04
5	ओव्हन चार्ज	1 यूनिट	14	14
6	पिझ्झा पॅकिंग	–	–	10
7	सॉस	–	–	10
8	बटर	13gm	100	1.3
9	चीज	113gm	123	13.89
			मटेरियल खर्च	57.73
			35% मजुरी	20.20
				77.93 ₹

पिझ्झा तयार करण्यासाठी लागणारा एकूण खर्च 77.93 इतका आला.

10) प्रॅक्टिकल :- कुकीज

अनू क्रमांक	मटेरियल	वजन	दर/ kg	किंमत
1	नाचणी पीठ	50gm	80	4
2	गव्हाच पीठ	50gm	35	1.75
3	तूप	50gm	600	30
4	बेकिंग पावडर	3gm	250	1.05
5	बेकिंग सोडा	1.5gm	350	0.525
6	दूध	10ml	40	0.4
7	गूळ पावाडर	70gm	60	4.2
8	ओव्हन चार्ज	14यूनिट	10रू/ यूनिट	140
8			मटेरियल खर्च	181.925
9			35% मजुरी	63.67
				245.595 ₹

कुकीज तयार करण्यासाठी लागणारा एकूण खर्च 245.595 रुपये इतका आला.

11) प्रॅक्टिकल :- आईस केक

मटेरियल	वजन	दर	किमत
क्रीम	717 gm	270 kg	157.74
प्रीमिक्स चॉकलेट	400 gm	340 kg	136
प्रीमिक्स व्यनिला	300 gm	300 kg	90
चॉकलेट कंपाऊंड	50 gm	150400 gm	18.75
व्हाइट कंपाऊंड	50 gm	150400 gm	18.75
तेल	20 gm	80 kg	1.6
तूप	10 gm	600 kg	6
चेरी	1 packet	40	40
ओव्हन चार्ज	1 2 unit	714	7
			475.84 रू
		मजुरी 35 %	166.54 रू
			642.54 रू

2 kg आईस केक बनवायला आम्हाला 642.54 इतका खर्च आला .

12) प्रॅक्टिकल :- SQUESH लिंबाचे रस

अनू क्रमांक	मटेरियल	वजन	दर/kg	किंमत
1	लिंबू	3203	40	128.12
2	साखर	2526	41	103.56
3	सोडियम बेणजोईट	1.5	350	0.52
4	गॅस	50	906/14200	3.19
			मटेरियल खर्च	235.39
			35 % मजुरी	83.838
				318.77 ₹

लिंबाचे squesh बनवण्यासाठी लागनारा एकूण खर्च 318.77 रुपय इतका आला.

13) प्रॅक्टिकल :- खारी

अनू क्रमांक	मटेरियल	वजन	दर/kg	किंमत
1	मैदा	1250	36	45
2	डालडा	375	120	45
3	मीठ	15	20	0.3
4	जिरे	10	620	6.2
5	ओव्हन चार्ज	1 यूनिट	14 रू/यूनिट	14
			मटेरियल खर्च	110.5
			35% मजुरी	38.67
				149.17 ₹

खारी तयार करण्यासाठी एकूण 149.17 रुपय खर्च आला

14) प्रॅक्टिकल :- नानकटाई

मटेरिअल	वजन	दर	किंमत
मैदा	250 gm	36	9
डालडा	200 gm	140	28
पिठी साखर	200 gm	46	92
ओवन चार्ज	1 unit	14 ₹ per unit	14
पॅकिंग	3 box	6₹ 1 box	18
			78.2 ₹
		मजुरी 35 %	27.37 ₹
			105.57 ₹

650 ग्रॅम नानकटाई बनवण्यासाठी 105.57 इतका खर्च आला

2 kg सॉस बनवायला आम्हाला खर्च 169.41 रू आला .

15) प्रॅक्टिकल :- टुटी फ्रुटी कॅंडी

मटेरिअल	वजन	दर	किंमत
पपई	1602 gm	10	10
साखर	1302 gm	40	52
फूड कलर	3 gm	10/ 20 ml	1.5
फ्लेवर ( व्हाणीला )	1 ml	41 / 20 ml	2.05
अननस	1 ml	42 /20 ml	2.1
केवडा	1 ml	42 /20 ml	2.1
गॅस	50 gm	906 / 14200 gm	3.19
फॅन	1 unit	14	14
			79.94 Rs
		मजुरी 35 %	27.42 Rs
			107.36 Rs

16 ) प्रॅक्टिकल :- 4 रक्त गट चेक करने

रक्त गटाचा शोध कोणी लावला :–

कार्ल लॅन्डस्टीनर (1900-1902)

RH फॅक्टर : –

ज्या व्यक्तींच्या रक्तात Rh प्रोटीन असते त्यांना Rh पॉझिटिव्ह व ज्या व्यक्तींच्या रक्तात Rh प्रोटीन नसते त्यांना Rh निगेटिव्ह असे म्हणतात.

रक्तगट ओळखण्याचा तक्ता

🅰️ Rh+ ✅ ❎ ✅ 🅰️ Rh+ positive
🅱️ Rh+ ❎ ✅ ✅ 🅱️ Rh+ positive
🆎 Rh+ ✅ ✅ ✅ 🆎 Rh+ positive
🅾️ Rh+ ❎ ❎ ✅ 🅾️ Rh+ positive
. A. B. D.

🅰️ Rh_ ✅ ❎ ❎ 🅰️ Rh_ negative
🅱️ Rh_ ❎ ✅ ❎ 🅱️ Rh_ negative
🆎 Rh_ ✅ ✅ ❎ 🆎 Rh_ negative
🅾️ Rh_ ❎ ❎ ❎ 🅾️ Rh_ negative
O रक्त गटाला रक्तदाता असे म्हणतात.

AB रक्त गटाला रक्तग्राही असे म्हणतात.

O/AB निगेटिव्ह हा दुर्मिळ असतो.