इलेक्ट्रिक टूल्सची ओळख“
महत्वाची इलेक्ट्रिक टूल्स आणि त्यांचे उपयोग
महत्वाची इलेक्ट्रिक टूल्स आणि त्यांचे उपयोग
| क्र. | टूलचे नाव | उपयोग |
|---|---|---|
| 1 | ड्रिल मशीन (Drill Machine) | भिंत, लाकूड, मेटलमध्ये भोक पाडण्यासाठी वापरले जाते. |
| 2 | ग्राईंडर (Angle Grinder) | धातू कापणे, घासणे, पॉलिश करण्यासाठी वापरले जाते. |
| 3 | सोल्डरिंग आयर्न (Soldering Iron) | वायर किंवा इलेक्ट्रॉनिक घटक जोडण्यासाठी (soldering) वापरले जाते. |
| 4 | मल्टीमीटर (Multimeter) | व्होल्टेज, करंट आणि रेसिस्टन्स मोजण्यासाठी वापरले जाते. |
| 5 | कटिंग मशीन (Cutting Machine) | वायर, पाइप किंवा मेटल कापण्यासाठी वापरले जाते. |
| 6 | हीट गन (Heat Gun) | वायर श्रिंक ट्यूब बसवण्यासाठी किंवा रंग काढण्यासाठी वापरले जाते. |
| 7 | इलेक्ट्रिक स्क्रू ड्रायव्हर (Electric Screw Driver) | स्क्रू लावणे किंवा काढण्यासाठी वापरले जाते. |
| 8 | वायर स्ट्रिपर (Wire Stripper) | वायरची कवच (इन्सुलेशन) काढण्यासाठी वापरले जाते. |
| 9 | मेग्गर (Megger) | इन्सुलेशन रेसिस्टन्स तपासण्यासाठी वापरले जाते. |
| 10 | क्लॅम्प मीटर (Clamp Meter) | वायरमधून जाणारा करंट मोजण्यासाठी वापरले जाते. |
सन फोटोवोल्टिक (सौर विद्युत) सिस्टमची माहिती
सौर विद्युत सिस्टम म्हणजे सूर्याच्या प्रकाशाचा वापर करून विद्युत ऊर्जा निर्माण करणारे यंत्र आणि त्या प्रणालीतील विविध घटक. खाली त्याची संपूर्ण माहिती आहे — काम कसे करते, मुख्य घटक काय आहेत, फायदे आणि लक्ष ठेवायच्या गोष्टी.
१) सौर विद्युत सिस्टमचे काम
- सूर्याच्या किरणांमध्ये असणारी ऊर्जा सौर पॅनेलमध्ये (पीव्ही मॉड्यूल) पडकते आणि ते प्रत्यक्ष धारा (DC) मध्ये रूपांतरित होतात.
- ही DC विद्युत इनव्हर्टर द्वारे पर्यायी धारा (AC) मध्ये रूपांतरित केली जाते, जी आपल्या घरातील उपकरणांसाठी वापरली जाऊ शकते.
- घरात वापर झाल्यानंतर उरलेली ऊर्जा ग्रिडमध्ये पाठवता येते (नेट-मिटरींग) किंवा काही सिस्टममध्ये बॅटरीमध्ये साठवली जाते (ऑफ-ग्रिड किंवा हायब्रिड प्रकार).
- जेव्हा सौर ऊर्जा पुरेशी नसते (उदाहरणार्थ रात्री किंवा ढगाळ दिवस) तेव्हा ग्रिडमधून विद्युत घेता येते.
२) मुख्य घटक
- सोलर पॅनेल्स (PV मॉड्यूल्स): सूर्यप्रकाश धारण करतात आणि विद्युत तयार करतात.
- इनव्हर्टर: DC to AC वर रूपांतरण करते.
- माउंटिंग स्ट्रक्चर: छपरावर किंवा जमिनीवर पॅनेल्स घट्टपणे बसवण्यासाठी.
- विद्युत् वायरिंग आणि सुरक्षा उपकरणे: केबल्स, धारा सुरक्षा व्यवस्‍था.
- नेट-मिटर (बाय-डायरेक्शनल मिटर): ग्रिडमधून घेतलेल्या व ग्रिडमध्ये दिलेल्या विद्युत मात्रांचा नोंद ठेवतो.
- (पर्यायी) बॅटरीसिस्टम: फक्त काही प्रकारांमध्ये आवश्यक; मुख्यतः ऑफ-ग्रिड व हायब्रिड सिस्टममध्ये.
३) प्रणालीचे प्रकार
- ऑन-ग्रिड (Grid-Connected) सिस्टम: घरातील मुख्य ग्रिडशी जोडलेले असते. बॅटरी नसतात.
- ऑफ-ग्रिड सिस्टम: ग्रिडपासून स्वतंत्र; बॅटरी आवश्यक.
- हायब्रिड सिस्टम: ऑन-ग्रिड + बॅटरी दोन्हीचा संयोजन.
४) भारतात खर्च, सबसिडी व परतावा
- उदाहरणार्थ, १ किलोवॉट (kW) सिस्‍टमचा अंदाज केला तर काही ठिकाणी ₹३०,००० ते ₹९०,००० पर्यंत खर्च येतो.
- घरगुती ३ kW सिस्‍टमसाठी अंदाजे ₹१,२०,००० ते ₹१,६०,००० किंवा त्याहुन अधिक खर्च येऊ शकतो.
- केंद्र व राज्य सरकारद्वारे सबसिडी उपलब्ध आहे — प्रणालीच्या प्रकारावर व क्षमतेवर अवलंबून.
- परतावा (ROI) म्हणजे कित्येक वर्षांत तुमचा खर्च वसूल होईल — घरातील वीजेचा खर्च, सक्तीच्या वाटपाचं दर, ग्रिडमध्ये विकिलेल्या विद्युतचं दर या सर्वावर अवलंबून.
५) का फायदेशीर आहे?
- वीजेचा बिल कमी होतो — घरात वापरलेली विद्युत सौर प्रणालीमधून येते.
- पर्यावरणासाठी चांगले — जीवाश्म इंधनावर कमी अवलंबित्व.
- दीर्घकालीन शाश्वत समाधान — पॅनेल्सची आयुष्य सामान्यतः २५ वर्षांहून जास्त असू शकते.
६) लक्ष ठेवायच्या महत्त्वाच्या गोष्टी
- छपराची दिशा आणि झाक; पॅनेल्सना पुरेसे सूर्यप्रकाश मिळावा लागतो.
- दर्जेदार घटक निवडा — पॅनेल्स, इनव्हर्टर व माऊंटिंग स्ट्रक्चर उत्तम दर्जाचे असावेत.
- योग्य प्रमाणात आणि रॅटिंगसह सुरक्षा यंत्रणा असावी (उदा. ओव्हरलोड, शॉर्ट सर्किट संरक्षण).
- देखभाल: पॅनेल्स स्वच्छ ठेवणे (धूळ, पत्ती यामुळे क्षमतेत घट होते).
- ग्रिडविषयक निर्णय: ‘नेट-मिटरिंग’ धोरण समजून घ्या — स्थानिक वितरण कंपनीचे नियम काय आहेत?
- सबसिडी, मंजुरी आणि कागदपत्रे — आपल्या राज्यातील व केंद्रातील योजनांची माहिती जाणून घ्या.
जर हवं असेल, तर मी महाराष्ट्रातील आणि विशेषतः पिंपरी/पुणे परिसरातील सौर विद्युत स्थापना कंपन्यांची यादी व त्यांची तुलना सुद्धा आणू शकतो — पाहू इच्छिता का?Attach
MOTAR RIWADIG
तुम्ही विचारत आहात: “मोटर रिव्हायडिंग (motor rewinding) किती प्रकारची केली जाते?”
मोटर रिव्हायडिंग म्हणजे इलेक्ट्रिक मोटरमधील तांब्याच्या वायरिंगचे पुनर्निर्माण किंवा बदलणे. हे मुख्यतः तीन प्रकारे केले जाते:
१. पूर्ण रिव्हायडिंग (Full Rewinding)
- या प्रक्रियेत मोटरच्या संपूर्ण स्टेटर किंवा रोटर वाइंडिंग बदलली जाते.
- जुन्या वायर काढून नवीन वायर लावली जाते.
- मुख्य कारणे: पूर्णपणे खराब वायरिंग, शॉर्ट सर्किट किंवा जास्त गळती.
२. भाग रिव्हायडिंग (Partial/Sectional Rewinding)
- फक्त ट्रेन्स किंवा काही फेजेसचे वायरिंग बदलली जाते.
- संपूर्ण मोटर काढणे आवश्यक नाही.
- मुख्य कारणे: काही ठिकाणी ओव्हरहीटिंग, वायरचे स्थानिक नुकसान.
३. टर्मिनल रिव्हायडिंग (Terminal Rewinding / End Winding Repair)
- फक्त एंड वाइंडिंग किंवा टर्मिनल कनेक्शन सुधारले जातात.
- जेव्हा फेजेस योग्य आहेत पण टर्मिनल किंवा कनेक्शन जळलेले असतात.
- हे कमी खर्चिक आणि जलद उपाय आहे.
- रिव्हायडिंगच्या प्रकाराचा निर्णय मोटरच्या खराबीवर आणि आवश्यक कामगिरीवर अवलंबून असतो.
- योग्य रिव्हायडिंग केल्यास मोटरची आयुष्य आणि कार्यक्षमता वाढते.
जर तुला हवं असेल, तर मी मोटर रिव्हायडिंगसाठी स्टेप-बाय-स्टेप प्रक्रिया आणि सुरक्षितता टिप्ससह चार्टसुद्धा दाखवू शकतो.
तुम्हाला ते हवे आहे का?
अरे बरोबर! आता समजलं. तुम्ही म्हणताय की “सेप्टी गॅलॉन बॅटरीमध्ये पाणी टाकलं आणि त्या शिवाय काहीही काम करत नाही”. म्हणजे बॅटरी चालू ठेवण्यासाठी फक्त पाणी पुरेसे नाहीये, इतर काहीतरी आवश्यक आहे.
खरं तर, बॅटरी फक्त पाण्याने चालत नाही. त्यात काही गोष्टी आवश्यक आहेत:
- इलक्ट्रोलाइट (Electrolyte):
- बॅटरीमध्ये सामान्यत: सल्फ्यूरिक ऍसिड + पाणी मिश्रण असतं. फक्त पाणी भरल्यास बॅटरीमध्ये रासायनिक प्रतिक्रिया होत नाही, म्हणून ती चालत नाही.
- चार्जिंग / चार्जिंग सिस्टम:
- बॅटरीला योग्य चार्जिंग व्होल्टेज लागतो.
- जर फक्त पाणी असेल आणि चार्जिंग नसेल, तर बॅटरी पूर्णपणे निष्क्रिय राहते.
- संपर्क / कनेक्शन:
- टर्मिनल्स स्वच्छ आणि योग्यरीत्या जोडलेले असावेत.
- गळती किंवा जंग असल्यास बॅटरी काम करणार नाही.
- फक्त पाणी भरल्याने बॅटरी चालत नाही.
- बॅटरीला सैल्फ्यूरिक ऍसिड (इलक्ट्रोलाइट) + योग्य चार्जिंग + स्वच्छ संपर्क हवे असतात.
जर हवं असेल, तर मी तुला स्टेप-बाय-स्टेप सांगतो की कसली बॅटरी पाण्याशिवाय चालत नाही ते कसं तपासायचं आणि दुरुस्त करायचं.
तुम्हाला ती माहिती हवी आहे का? आमी दोन् फेन निट केले गावात मधे मोटर निट केले आहे ते आमी संकलन
Ami bodhu Barela
