1) प्रॅक्टिकल :- वैयक्तिक स्वच्छता
उद्देश :- आरोग्य निरोगी राहण्यासाठी.
रोज सकाळी उठल्यावर पोट साफ करावे.
बाथरूम मधून आल्यावर स्वच्छ हात धुवावेत.
स्वच्छ पाण्याने अंघोळ करून घ्यावी. ( डेटॉल युक्त पाणी )
स्वच्छ धुतलेले कपडे उन्हात वाललेले कपडे घालावेत.
दर आठवड्याला नखें कपावीत.
केस आठवड्यातून एक किंवा दोनदा शाम्पू ने धुवावीत.
नखे दाताने कुरतडू नयेत.
दात दिवसातून दोनवेळा स्वच्छ करावेत
1दिवसला 3 लिटर पाणी पिल पायजे.
२] प्रॅक्टिकल :- लाडू बनवणे .
कृती :-1 ] प्रथम 3 kg शेंगदाणे घेतले ते शेंगदाणे मंद गॅस 30 मिनिट भाजून घेतले .
2] शेंगदाणे थंड होईपर्यंत गुळ कापून घेतला
3] शेंगदाणे मिक्सर ला लाऊन त्याचा कूट केला
4] शेंगदाणा व गुळ एकत्र मिक्सर ला भरीक करुन घेतले . त्यानंतर तूप गरम करुन शेंगदाणा लाडूच्या मिश्रणामध्ये टाकले
5] व 20 – 20 ग्रॅम चे लाडू बनवले
शेंगदाणा लाडू बनवायला आलेला खर्च
मटेरियल | वजन | दर / kg | किंमत |
शेंगदाणा | 3 kg | 130 | 390 |
गुळ | 2.5 kg | 46 | 103.5 |
तूप | 250 gm | 600 | 153 |
गॅस | 50 gm | 906/14200 | 3.19 |
649.69 रु | |||
मजुरी 35 % | 227.39 रु | ||
एकूण खर्च | 915.69 रु |
3] प्रॅक्टिकल :- चिक्की बनवणे
कृती :- 1] प्रथम तिळ मंद गॅस वर भजून घेतले
2] साखरेचा पाक करून घेतला
3] नंतर पट्याला रोलर व कटर ला तेल लाऊन घेतल
4] साखरेच्या पाकमध्ये तिळ टाकून घेतले व ते सर्व मिश्रण पाट्यावर टाकले
5] रोलर च्या सहहयाने मिश्रण पूर्ण पसरवले व कटर च्या सहहयाने कट केल
मटेरियल | वजन | दर / kg | किंमत |
तिळ | 250 gm | 240 | 60 |
साखर | 250 gm | 40 | 10 |
तेल | 5 gm | 520 | 2.6 |
गॅस | 30 gm | 906/14200 | 1.91 |
74.51 रु | |||
मजुरी 35 % | 26.07 रु | ||
एकूण खर्च | 100.58 रु |
4} प्रॅक्टिकल :- प्रथमोपचार
प्रथमोपचार म्हणजे काय ?
:- डॉक्टरांकडे जाण्यापूर्वी केला जाणार उपचार म्हणजे प्रथमोपचार होय .
उद्देश :- 1) पीडित व्यक्तीचा जीव वाचवणे .
2) वेदना कमी होणे .
नियम :- 1) प्रथमोपचार पेटी सोबत असणे गरजेचे आहे .
2) जखमी व्यक्तीस शांत करणे
3) प्रथमोपचार पेटीचा वापर करणे
4) जखम जास्त मोठी असल्यास डॉक्टरांकडे घेऊन जाणे
5 ) प्रॅक्टिकल :- पाव
- एक बाउल मध्ये ईस्ट,साखर व ब्रेड impruar पाण्यामध्ये मिक्स करून घेतल.
- मैदा घेतला व तो चालला त्यानंतर ते मैदा मळून घेतला.
- नंतर ते पीठ एक तासा साठी fermentation साठी ठेवले.
- त्यानंतर त्याचे गोळे केले व ते परत fermentation साठी ठेवले.
- ओहण फ्री हिटला 200 डिग्री वर सेट केला
- एक तास झाल्यावर पाव बेकिंग ला ठेवले.
मटेरियल | वजन | दर / kg | किंमत |
मैदा | 7 kg | 36 | 252 |
ईस्ट | 150 gm | 150 | 22.5 |
साखर | 75 gm | 41 | 3.07 |
मीठ | 150 gm | 20 | 3 |
तेल | 100 gm | 100 | 10 |
ब्रेड impruar | 14 gm | 250 | 19.60 |
ओहण चार्ज | 14 unit | 10 per unit | 140 |
450.17 रु | |||
मंजूरी 35% | 157.55 रु | ||
एकूण खर्च | 607.72 रु |
6) प्रॅक्टिकल :- अन्न टिकवण्याच्या पद्धती
अन्न टिकवण्याची उद्दिष्टे:
- अन्न दूषित होणे टाळण्यासाठी.
- रोगकारक जंतु मारण्यासाठी.
- अन्न खराब होणे आणि अन्न विषबाधा कमी करण्यासाठी.
अन्न टिकवण्याच्या पद्धती
- उन्हामध्ये
- वाळवणे
- भाजणे
- शिजवणे
- मुरवणे
- खारवणे
- गोडवणे
- उकळणे
- वाफवणे
- थंड करणे
- गोठवणे
- कॅनिंग
- हवाबंद पॅकिंग करणे
- रासायनिक पदार्थांचा वापर करून अंबावणे
अन्न खराब होण्याची कारणे
- पदार्थात असलेले पाणी
- हवेतील सूक्ष्मजीव
- जिवाणूंना वाढण्यासाठी लागणारे पोषक अन्न
- अयोग्य तापमान
8) प्रॅक्टिकल :- रोग व आजार
रोग व आजार म्हणजे काय ?
शरीराची किंवा मनाची अस्वास्थ्यकर स्थिती आजारपण.
- आजारी पडण्याची कारण : –
- अस्वच्छता
- फास्टफूड
- मच्छर
- दूषित पाणी दूषित अन्न
- जास्त मोबाईल वापर
- अपुरी झोप
- वेळेवर न जेवणे
- व्यसन
- जास्त श्रम करणे इत्यादी
9) प्रॅक्टिकल :- पिझ्झा
अनू क्रमांक | मटेरियल | वजन | दर/ kg | किंमत |
1 | मैदा | 300gm | 28 | 7.5 |
2 | यीस्ट | 4gm | 150 | 0.6 |
3 | साखर | 10gm | 40 | 0.4 |
4 | मीठ | 4gm | 10 | 0.04 |
5 | ओव्हन चार्ज | 1 यूनिट | 14 | 14 |
6 | पिझ्झा पॅकिंग | – | – | 10 |
7 | सॉस | – | – | 10 |
8 | बटर | 13gm | 100 | 1.3 |
9 | चीज | 113gm | 123 | 13.89 |
मटेरियल खर्च | 57.73 | |||
35% मजुरी | 20.20 | |||
77.93 ₹ |
पिझ्झा तयार करण्यासाठी लागणारा एकूण खर्च 77.93 इतका आला.
10) प्रॅक्टिकल :- कुकीज
अनू क्रमांक | मटेरियल | वजन | दर/ kg | किंमत |
1 | नाचणी पीठ | 50gm | 80 | 4 |
2 | गव्हाच पीठ | 50gm | 35 | 1.75 |
3 | तूप | 50gm | 600 | 30 |
4 | बेकिंग पावडर | 3gm | 250 | 1.05 |
5 | बेकिंग सोडा | 1.5gm | 350 | 0.525 |
6 | दूध | 10ml | 40 | 0.4 |
7 | गूळ पावाडर | 70gm | 60 | 4.2 |
8 | ओव्हन चार्ज | 14यूनिट | 10रू/ यूनिट | 140 |
8 | मटेरियल खर्च | 181.925 | ||
9 | 35% मजुरी | 63.67 | ||
245.595 ₹ |
कुकीज तयार करण्यासाठी लागणारा एकूण खर्च 245.595 रुपये इतका आला.
11) प्रॅक्टिकल :- आईस केक
मटेरियल | वजन | दर | किमत |
क्रीम | 717 gm | 270 kg | 157.74 |
प्रीमिक्स चॉकलेट | 400 gm | 340 kg | 136 |
प्रीमिक्स व्यनिला | 300 gm | 300 kg | 90 |
चॉकलेट कंपाऊंड | 50 gm | 150400 gm | 18.75 |
व्हाइट कंपाऊंड | 50 gm | 150400 gm | 18.75 |
तेल | 20 gm | 80 kg | 1.6 |
तूप | 10 gm | 600 kg | 6 |
चेरी | 1 packet | 40 | 40 |
ओव्हन चार्ज | 1 2 unit | 714 | 7 |
475.84 रू | |||
मजुरी 35 % | 166.54 रू | ||
642.54 रू |
2 kg आईस केक बनवायला आम्हाला 642.54 इतका खर्च आला .
12) प्रॅक्टिकल :- SQUESH लिंबाचे रस
अनू क्रमांक | मटेरियल | वजन | दर/kg | किंमत |
1 | लिंबू | 3203 | 40 | 128.12 |
2 | साखर | 2526 | 41 | 103.56 |
3 | सोडियम बेणजोईट | 1.5 | 350 | 0.52 |
4 | गॅस | 50 | 906/14200 | 3.19 |
मटेरियल खर्च | 235.39 | |||
35 % मजुरी | 83.838 | |||
318.77 ₹ |
लिंबाचे squesh बनवण्यासाठी लागनारा एकूण खर्च 318.77 रुपय इतका आला.
13) प्रॅक्टिकल :- खारी
अनू क्रमांक | मटेरियल | वजन | दर/kg | किंमत |
1 | मैदा | 1250 | 36 | 45 |
2 | डालडा | 375 | 120 | 45 |
3 | मीठ | 15 | 20 | 0.3 |
4 | जिरे | 10 | 620 | 6.2 |
5 | ओव्हन चार्ज | 1 यूनिट | 14 रू/यूनिट | 14 |
मटेरियल खर्च | 110.5 | |||
35% मजुरी | 38.67 | |||
149.17 ₹ |
खारी तयार करण्यासाठी एकूण 149.17 रुपय खर्च आला
14) प्रॅक्टिकल :- नानकटाई
मटेरिअल | वजन | दर | किंमत |
मैदा | 250 gm | 36 | 9 |
डालडा | 200 gm | 140 | 28 |
पिठी साखर | 200 gm | 46 | 92 |
ओवन चार्ज | 1 unit | 14 ₹ per unit | 14 |
पॅकिंग | 3 box | 6₹ 1 box | 18 |
78.2 ₹ | |||
मजुरी 35 % | 27.37 ₹ | ||
105.57 ₹ |
650 ग्रॅम नानकटाई बनवण्यासाठी 105.57 इतका खर्च आला
2 kg सॉस बनवायला आम्हाला खर्च 169.41 रू आला .
15) प्रॅक्टिकल :- टुटी फ्रुटी कॅंडी
मटेरिअल | वजन | दर | किंमत |
पपई | 1602 gm | 10 | 10 |
साखर | 1302 gm | 40 | 52 |
फूड कलर | 3 gm | 10/ 20 ml | 1.5 |
फ्लेवर ( व्हाणीला ) | 1 ml | 41 / 20 ml | 2.05 |
अननस | 1 ml | 42 /20 ml | 2.1 |
केवडा | 1 ml | 42 /20 ml | 2.1 |
गॅस | 50 gm | 906 / 14200 gm | 3.19 |
फॅन | 1 unit | 14 | 14 |
79.94 Rs | |||
मजुरी 35 % | 27.42 Rs | ||
107.36 Rs |
16 ) प्रॅक्टिकल :- 4 रक्त गट चेक करने
रक्त गटाचा शोध कोणी लावला :–
कार्ल लॅन्डस्टीनर (1900-1902)
RH फॅक्टर : –
ज्या व्यक्तींच्या रक्तात Rh प्रोटीन असते त्यांना Rh पॉझिटिव्ह व ज्या व्यक्तींच्या रक्तात Rh प्रोटीन नसते त्यांना Rh निगेटिव्ह असे म्हणतात.
रक्तगट ओळखण्याचा तक्ता
🅰️ Rh+ ✅ ❎ ✅ 🅰️ Rh+ positive
🅱️ Rh+ ❎ ✅ ✅ 🅱️ Rh+ positive
🆎 Rh+ ✅ ✅ ✅ 🆎 Rh+ positive
🅾️ Rh+ ❎ ❎ ✅ 🅾️ Rh+ positive
. A. B. D.
🅰️ Rh_ ✅ ❎ ❎ 🅰️ Rh_ negative
🅱️ Rh_ ❎ ✅ ❎ 🅱️ Rh_ negative
🆎 Rh_ ✅ ✅ ❎ 🆎 Rh_ negative
🅾️ Rh_ ❎ ❎ ❎ 🅾️ Rh_ negative
O रक्त गटाला रक्तदाता असे म्हणतात.
AB रक्त गटाला रक्तग्राही असे म्हणतात.
O/AB निगेटिव्ह हा दुर्मिळ असतो.