Food labdipartment

1:-प्रात्यक्षिक :- Food Lab मधील मशीनची ओळख व उपयोग

निरीक्षण :-

१ सिम्पल पॅकिंग :- एखाद्या पदार्थ पॅकिंग करण्यासाठी वापर केला जातो या मशीनची किंमत २० ते २५ हजार आहे

२ ओव्हन :- कोणत्या हि पदार्थाचा पाण्याचा अंश जास्त असतो त्या पदार्थांमधील पाणी कडून टाकण्याचे काम करते
तसेच तो वातावण्यासाठी वापर कलेला जातो ,उदा .पाव ,केक, बिस्कीट ,याची किंमत २ लाख रुपये आहे

३ नायट्रोजन मशीन :- या माशानीच वापर वेफर ,कुरकुरे , पॅकिंग करण्यसाठी होतो या नायट्रोजन हे पदार्थात बुरशीं लागू देत नाही
मानून नायट्रोजन हे भरले जातो

४ केटर :- एखाद्या पदार्थाला उष्णता देण्यासाठी या माशानीच वापर केला जातो
उदा ,एका टाईमला ८० ते ७० लिटर दूध तापवले तसेच ढवडण्यासाठी उपयोग केला जातो किंमत ७०ते ७५ हजार आहेब

५ फिलींग टेक :-हे मशीन ज्युस फिलींग करण्यासाठी वापरतात व ज्युस बॉटल मध्ये भरण्यासाठी वापरतात किंमत ७५ हजार आहे

६ हाय स्पीड मशीन :- एखादा पदार्थ मिक्स कारण्यासाठी वापरतात तसेच कुट्टी करण्यासाठी वापरतात यामुढे काम वेडेत होते
एका वेडेत ३मग इतका मिक्स करू शकतो

७ आट्टा मेकर :- पिट मळण्यासठी केला जातो

८ फ्रुट पल्टर :- एखाद्या फडाचा रस व बिया वेगळ्या करण्यासाठी वापरतात

2:-प्रात्यक्षिकचे नाव :- अन्नप्रक्रियेसाठी वापरले जाणाऱ्या साहित्य व साधना ची ओळख .

निरीक्षण :-

1)कटींग टेबल :- पदर्थ तयार करण्यासाठी भाज्या फळे हव्या त्या आकारतचिरून घेण्यासाठी .

2)ओव्हन :- पाव ,बिस्किट इ पदर्थ भजण्यासाठी (बेक कण्यासाठी ) .

3)कढई :- पदार्थ तळण्यासाठी .

4)खोल तवा :- पदार्थ थोडे तेल टाकून तळा -न्यासाठी .

5)कप (मोजमपाचे ) :- साहित्य मोजून घेण्या -साठी .

6) चमचे :- बेकिंग पावडर ,मीठ ,तिखट ,यांसारखे पदार्थ मापत घेण्यासाठी .

7)वजणकाटा :-साहित्य चे वजन करण्यासाठी .

8)किसणी :-फळे ,खोवरे खिसून घेण्यासाठी .

3:– शेगदाना चिक्की तयार करणे .

साहित्य :-शेंगदाणा ,गुड ,साखर ,तेल ,टे ,चिक्की कटर ,लाटणी ,वजणकाटा ,सुरि ,गेस ,पेकिंग box इ .

कुर्ती :–

1) सर्व प्रथम साहित्य गोळा केला .

2)त्यानंतर गेस पेटवून त्यावर कढई ढेवउण त्यात 300 gm शेंगदाणा भाजून घेतले .

3)नंतर शेंगदाणा भाजून झाल्यावर त्याच्या साली काढून ते बारीक केले .

4) त्यानंतर कढईत 300 gm गुड टाकले . व गुळाचा पाक करून घेतले

5)त्या पाकात शेंगदाणे टाकून ते मिश्रण ढवळून घेतले . आणि ते मिश्रण ट्रे वर घेऊन लाटणीने लाटून घेतले . 6)चिक्की कटरने कट करून चिक्क्या तयार केल्या .

7)त्यानंतर पॅकिंग बॉक्समध्ये 200 ग्रॅम चिक्क्या भरल्या . असे आम्ही 6 बॉक्स चिक्किचे तयार केले .

कॉस्टिंग

अ . क्र	मटेरियल	वजन	दर /किलो	किंमत
1)	शेंगदाणे	300 ग्रॅम	120	36
2)	गूळ	280 ग्रॅम	45	12.6
3)	तूप	5 ग्रॅम	620	3.1
4)	गॅस	30 ग्रॅम	1100	2.3
5)	पॅकिंग बॉक्स	2 बॉक्स	10	10
6)	स्टीकर	2	2	2
7)	मजुरी 25%			15.19
एकूण				81.19

4. मोरिंगा चिक्की तयार

करणे .

साहित्य :-शेंगदाणे ,गूळ,तूप,गॅस ,पॅकिंग बॉक्स ,स्टिकर ,जवस ,तीळ ,चिक्की कटर ,लाटणी ,ट्रे इ .

कृती :-1)सुरुवातीला जवस 80 ग्रॅम ,तीळ 120 ग्रॅम व मोरिंगा powder ग्रॅम घेतली .

2)त्यांचे मिश्रण करून घेतले .

3)त्यानंतर 300 ग्रॅम गूळ घेतले . व 300 ग्रॅम जवस +तीळ +मोरिंगा powder चे मिश्रण घेतले .

4)त्यानंतर कढईत 300 ग्रॅम गूळ टाकून त्याचा पाक तयार करून घेतला .

5)त्या पाकात वरील सर्व मिश्रण टाकले व ढवळून घेतले . नंतर ट्रे व लाटणीला तेल लाऊन घेतले .

6)आणि ते मिश्रण लाटणीने लाटून घेतले व चिक्की कटरने कट करून घेतले . व पॅकिंग बॉक्समध्ये पॅकिंग केले .

कॉस्टिंग

अ. क्र	मटेरियल	वजन	दर /किलो	किंमत
1)	शेंगदाणे	300 ग्रॅम	120	6
2)	गूळ	300 ग्रॅम	45	13.5
3)	तूप	25 ग्रॅम	620	15.5
4)	गॅस	30 ग्रॅम	1100	2.3
5)	पॅकिंग बॉक्स	4 बॉक्स	5	20
6)	स्टिकर	4	1	4
7)	जवस	80 ग्रॅम	80	6.4
8)	तीळ	120 ग्रॅम	120	14.4
9)	मोरिंगा पाऊडर	20 ग्रॅम	600	12
10)	मजुरी 25%			23.52
एकूण				117.62

5. चिंचेचा सॉस तयार करणे .

साहित्य :-चिंच ,गूळ ,मिरची पावडर ,काळे मीठ ,गरम मसाला ,गॅस इ .

कृती :-1)सुरुवातीला चिंचा साफ करून घेतल्या . नंतर 1 लीटर पाण्यात 1 kg चिंच टाकून उकळून घेतल्या .

2)नंतर चिंचेच्या पल्कमध्ये 3 kg गूळ टाकले . व ते मिश्रण ढवळून घेतले .

3)त्यानंतर ते मिश्रण गॅसवर ठेवले . त्या मिश्रणात 30 ग्रॅम मिरची पावडर ,100 ग्रॅम काळे मीठ ,आणि 20 ग्रॅम गरम मसाला टाकले व ढवळून घेतले .

4)नंतर ते मिश्रण घट्ट होईपर्यंत गॅसवर ठेवले . आणि थंड झाल्यावर पॅकिंग करून किचनला विकले .(4.8 kg )

कॉस्टिंग

अ. क्र	मटेरियल	वजन	दर /किलो	किंमत
1)	चिंच	1 kg	80	80
2)	गूळ	3 kg	45	135
3)	मिरची पावडर	30 ग्रॅम	425	12.75
4)	काळे मीठ	100 ग्रॅम	50	5
5)	गरम मसाला	20 ग्रॅम	500	10
6)	गॅस	90 ग्रॅम	1100	99
7)	मजुरी 25%			85.43
एकूण				427.18

6. मिरचीचा ठेचा तयार करणे .

साहित्य :-मिरची ,मीठ ,भाजलेले शेंगदाणे ,तेल ,लसूण ,गॅस इ .

कृती :-1)पहिल्यांदा 2 kg मिरच्या घेऊन त्या चिरून घेतल्या . नंतर त्या मिरच्या तळून घेतल्या .

2)तसेच शेंगदाणे पण तळून घेतले .

3)त्यानंतर तळलेल्या मिरच्या ,लसणी आणि शेंगदाणे एकत्र करून मिक्सरला लावले व मिश्रण केले .

4)मग कढईत तेल घेऊन त्यात ते मिश्रण टाकले व ढवळून घेतले.ढवळून झाल्यावर त्यात चवीनुसार मीठ टाकले.

5)नंतर तयार झालेला मिरचीचा ठेचा थंड होऊ दिला व बरणीत पॅक करून किचनला दिला .(2.7 kg )

कॉस्टिंग

अ क्र	मटेरियल	वजन	दर /किलो	किंमत
1)	मिरची	2 kg	40	80
2)	शेंगदाणे	500 ग्रॅम	120	60
3)	तेल	500 ग्रॅम	130	65
4)	मीठ	50 ग्रॅम	15	0.75
5)	लसूण	200 ग्रॅम	40	8
6)	गॅस	180 ग्रॅम	1100	13.94
7)	मजुरी 25%			56.92
एकूण				284.61





7. तिळाची चिक्की तयार करणे .

साहित्य :-तीळ , साखर ,गॅस ,कढई ,ट्रे ,चिक्की कटर ,लाटणी ,पॅकिंग बॉक्स ,डाळदा इ .

कृती :-1)सुरुवातीला साखर व तीळ समप्रमाणात वजनकरून घेतले . नंतर कढईत साखर घेतली व गॅस पेटवला .

2)साखरेचा पाक करून घेतला . त्या पाकात बारीक केलेले तीळ टाकले . व ते मिश्रण ढवळून घेतले .

3)त्यानंतर ट्रे ,लाटणी व कटरला तेल लाऊन घेतले . आणि ते मिश्रण ट्रे वर घेऊन लाटून घेतले .

4)व चिक्की कटरने कापून चिक्क्या तयार केल्या .

5)नंतर पॅकिंग बॉक्समध्ये पॅकिंग केल्या .

कॉस्टिंग

अ . क्र	मटेरियल	वजन	दर /किलो	किंमत
1)	साखर	250 ग्रॅम	37	9.25
2)	तीळ	250 ग्रॅम	120	30
3)	गॅस	30 ग्रॅम	1100	2.3
4)	तूप	5 ग्रॅम	620	3.1
5)	पॅकिंग बॉक्स	2 बॉक्स	5	10
6)	लेबल	2	1	2
7)	मजुरी 25%			14.16
एकूण				70.81





8. पाव तयार करणे .

साहित्य :-मैदा ,यीस्ट ,मीठ ,तेल ,ब्रेड इम्प्रूवेअर ,गॅस,इ .

कृती :-1)सुरुवातीला 7 kg मैदा घेऊन ,यीस्ट व पाणी एकत्र करून ठेवले . मैदयात चवीनुसार मीठ घातले .

2)त्यानंतर ब्रेड इम्प्रूवेअर टाकले .यीस्ट तयार झाल्यावर ते मैदयात टाकून व्यवस्थित पीठ मळून घेतले .

3)त्यानंतर ट्रेला तेल लाऊन घेतल्यानंतर पावाचे गोळे तयार करून 30 मिनिटासाठी फुगवण्यासाठी ठेवले .

4)त्यानंतर ट्रे ऑव्हन मध्ये ठेवले . पाव बेक करण्यासाठी 250 c तापमानाच्यावरती तापमान सेट केले .

5)पाव बेक झाल्यानंतर त्यावर तेल लाऊन घेतले व थंड झाल्यावर उलटे करून घेतले .

6)7 kg मैदापासून 210 पाव तयार केले .

कॉस्टिंग

अ क्र	मटेरियल	वजन	दर/किलो	किंमत
1)	मैदा	7.5 kg	35	262.5
2)	यीस्ट	200 ग्रॅम	500	100
3)	मीठ	100 ग्रॅम	15	1.5
4)	ओव्हन चार्ज	1 यूनिट	10	10
5)	ब्रेड इम्प्रूवेअर	20 ग्रॅम	50	50
6)	तेल	100 ml	130	13
7)	मजुरी 25%			109.25
एकूण				546.25



9. टोमॅटो सॉस तयार करणे .

साहित्य:-टोमॅटो ,साखर ,काळे मीठ ,गरम मसाला ,कांदा /लसूण ,व्हीनेगार ,गॅस ,पानी इ .

कृती :-1)टोमॅटो पाण्याने स्वच्छ् धुवून घेतले व देठाकडील हिरवा भाग काढून टाकला .

2)नंतर टोमॅटो स्वच्छ् पाण्यात घालून शिजवून घेतले . आणि शिजलेल्या टोमॅटोतून बी व साली काढून टाकल्या

3)टोमॅटो पल्प गॅसवर आठवण्यास ठेवला .

4)आटत असताना कांदा व लसनाचा लगदा टाकला . त्यानंतर व्हीनेगार व गरम मसाला टाकला .

5)याबरोबरच मीठ व साखरही टाकली . हे सर्व मिश्रण ढवळून घेतले व घट्ट होईपर्यंत ढवळले .

6)टोमॅटो सॉस थंड झाल्यावर किचनला दिला .(1.6 kg )

कॉस्टिंग

अ . क्र	मटेरियल	वजन	दर /किलो	किंमत
1)	टोमॅटो	10 kg	20	200
2)	साखर	100 ग्रॅम	37	3.7
3)	काळे मीठ	5 ग्रॅम	40	0.2
4)	गरम मसाला	5 ग्रॅम	500	2,5
5)	कांदा /लसूण	–	5	5
6)	व्हीनेगार	5 ml	51	0.98
7)	गॅस	180 ग्रॅम	1100	13.94
8)	मजुरी 25%			56.58
				282.9





10. पिझ्झा तयार करणे .

साहित्य :-मैदा, यीस्ट, साखर, मीठ, मिल्क पावडर, बटर, आलं पेस्ट, टोमॅटो सॉस, कांदा, टोमॅटो इ.

कृती :-1)सुरुवातीला 120ग्रॅम मैदा घेतला. यीस्ट साखर +आला यांचा पेस्ट तयार केला.

2)मैदयात बटर आणि पेस्ट टाकली. आणि ते मिश्रण मळून घेतले. आणि त्याचा पिठाचा गोळा तयार केला.

3)30 मिनिटे फरमेंटेशनसाठी ठेवला. त्यानंतर कांदा, टोमॅटो, शिमला मिर्च, कापून घेतली.

4)फरमेंटेशन झालेल्या पिठापासून पिझ्झाचा बेस तयार केला. त्यावर तेल लावून त्यावर टोमॅटो सॉस लावला.

5)त्यानंतर चवीनुसार मीठ व तिखट मसाला टाकला आणि मिरची, कांदा, टोमॅटो, यांचे तुकडे टाकून पिझ्झाला डेकोरेट केले.

6)आणि त्यावर चीज टाकले. व पिझ्झा 150ते 180 तापमानाला ओव्हनमध्ये बेक केला.

कॉस्टिंग:-



11. Ors तयार करणे.

साहित्य :-पाणी, साखर, मीठ, गॅस, इ.

कृती :-1)1लिटर पाणी घेतले.

2)ते पाणी उकळून घेतले.

3)उकवलेले पाणी थंड करून घेतले.

4)त्यानंतर त्या पाण्यात अर्धा चमच मीठ +6 चमच साखर टाकली.

5)अशाप्रकारे ors तयार केली.

निरीक्षण :- 1)जुलाब सारख्या आजारांना दूर करते .

2)शरीरातील पाणी rehydrat होत .

3)जिम करताना वापर.



12. पाणी परीक्षण करणे .

साहित्य :वॉटर टेस्ट बॉटल्स, वही,पेन ,टेस्ट पेपर, इ.

कृती :-1)दोन वॉटर टेस्ट बॉटल घेतल्या .

. 2)त्या दोन्ही बॉटल मद्ये टेस्ट पेपर टाकला.

. 3)एका बॉटल मद्ये किचन चे पाणी टाकले आणि दुसऱ्या बॉटल मद्ये ड्रीम हाऊसचे पाणी टाकले .

. 4)आणि त्या दोन्ही बॉटलवर तारीख आणि वेळ लिहिली.

निरीक्षण :-

. 1)एका बॉटल मद्ये किचन च पाणी घेतले ते 24 तासानंतर काले झाले .त्यामुळे ते पाणी पिण्यायोग्य नाही.

. 2)दुसऱ्या बॉटल मद्ये ड्रीम हाऊसचे पाणी घेतले ते 24 तासानंतर पांढर च राहिलं त्यामुळे ते पाणी पिण्यायोग्य आहे .

प्रात्यक्षिक:- नानकटाई तयार करणे.

साहित्य:- मैदा, डालडा, पिठीसाखर,ट्रे, तेल इत्यादी.

साधने:- ओव्हन

कृती :-1सर्वप्रथम सर्व साहित्य गोळा केले.

2 त्यानंतर 200 gm डालडा घेतला तो वितळवला आणि त्यामध्ये पिठीसाखर 200gm काढून टाकली.

3 त्यानंतर मग त्यात 250 gm मैदा टाकला व फ्लेवर चा थेंब टाकला.

4 व ते मिश्रण मळून घेतले आणि साच्याने वेगवेगळ्या आकाराच्या नानकटी तयार केल्या.

5 आणि ओव्हन मध्ये 150c ते180c तापमानाला बेक केला.

निरीक्षण :- 1 नानकटरी व्यवस्थित बॅक झाली.

2 चविष्ट व मऊ नानकटाई झाली

3 अर्धा किलो नानकटाई तयार झाली.

प्रात्यक्षिकाचे नाव :- बटर तयार करणे.

साहित्य:- साखर,मैदा,ईस्ट बटर ,तूप,इत्यादी.

कृती :- 1 सर्वप्रथम साहित्य गोळा करणे.

2 त्यानंतर 500gm मैदा,10ग्रॅम ईस्ट,10ग्रॅम साखर आणि 30 gm बटर मोजून घेतले.

3 मग ईस्ट + साखर मध्ये पाण्यात टाकून मिश्रण तयार केले.

4 ते मिश्रण मैदा टाकून व व मैद्याचे पीठ मळून घेतले

5 त्या पिठात बटर वितळून टाकले.

6 मळून झाल्यावर 30 मिनिटे फर्मेंटेशन साठी ठेवले.

7 त्यानंतर मग पीठ फुलल्यावर त्या पिठी पासून छोटे गोळे तयार केले आणि ते पुन्हा फर्मेंटेशन साठी ठेवले.

8 त्यानंतर ते पिठाचे गोडे ओव्हनमध्ये 250c तापमानाला बेक केल्याने बटर तयार केले

निरीक्षण :-1 बटर बटर कुरकुरीत बनले होते.

2 मीठ थोडे कमी होते.

3 काहींचा बेस जास्त भाजला गेला.

प्रात्यक्षिकाचे नाव:- खारी तयार करणे

साहित्य:- मैदा,साखर पीठ, जीरा,तूप, डालडा इत्यादी

कृती:- 1 सुरुवातीला अर्धा kg लास्ट घेतला

2 त्यानंतर त्यामध्ये चवीनुसार मीठ टाकून व पाणी टाकून मळून घेतलं

3 मळून झाल्यावर नंतर ते मीठ 10 मिनिटे फ्रीजला ठेवले

4 त्यानंतर टेबलवर घेऊन त्यात जिरा टाकून आणि तो करून घेतल्या

5 नंतर मग टेबलवर मैदान टाकून आणि ते पीठ चपाती सारखं लाटून घेतले ते झाल्यावर त्यावर डालडा लावून घेतला तसेच साखर टाकली

6 त्यानंतर पुन्हा चपाती सारख्या लाटून खारीच्या आकारांसारखे तुकडे कटरने कट करून घेतले

7 आणि पुस्तकासारखी घडी मारून पुन्हा फ्रीजमध्ये ठेवलेत आणि चार वेळा केला

8 आणि त्या खारीला 150 ते 180 तापमान बेक केले

निरीक्षण :- 1 घरगुती खारी तयार केली

2 वेगवेगळ्या आकाराची खारी तयार केली

प्रतीक्षकाचे नाव :-टोस्ट तयार करणे

साहित्य:- मैदा,ईस्ट, कस्टर पावडर ,साखर,पीठ कट्टर इत्यादी

कृती:-1 सर्वप्रथम 250kg मैदा घेतला

2 त्यानंतर ईस्ट+ साखर+ कस्टर्ड पावडर पाण्यात मिक्स करून घेतली

3 ते मिश्रण मैदा टाकले व चवीनुसार मीठ टाकले आणि पीठ चांगले मळून घेतले

4 मळलेले पीठ फर्मेंटेशन साठी ठेवले

5 नंतर मग ते पिठ चपाती सारखं लाटून ते फोल्ड करून ब्रेड टीन मध्ये ठेवले

6 आणि,200c तापमान ओवन मध्ये बेक केले

7 बेक झाल्यावर छोटे छोटे आकारांचे टॉस चाकूने कट केले

प्रात्यक्षिकाचे नाव :-केक तयार करणे

साहित्य:-प्रिमिक्स पावडर,पॅचल, केकटीन ,क्रीम,पाणी, पिशवी वेगवेगळ्या फुलांचा साचे इत्यादी

कृती:- 1 सर्वप्रथम 300gm प्रिमिक्स पावडर घेतली त्यामध्ये 200ml पाणी टाकले व ते ढवळून घेतले

2 त्यानंतर त्यात 5 ml तेल टाकून पुन्हा आठवले

3 केक टिन ला आतून बटर लावून मैद्याचे पीठ लावले आणि त्यात प्रिमिक्स पावडरचे मिश्रण टाकले. आणि तो केक टिन गॅसवर कुकरमध्ये ठेवला व आतील मिश्रणाला बेक करून घेतले

4 नंतर बेक झालेल्या भाग सुरीने कापून घेतला. त्यावर जॅम लावला आणि त्यावर क्रीमला लावून घेतलं

5 तसेच आम्ही पुन्हा एक भाग कट केला आणि पहिल्या भागावरच्या वरती ठेवला पुन्हा जाम लावला आणि त्यावर क्रीम लावली बाजूने पण क्रीम लावून घेतली

6 हे झाल्यावर त्यावर वेगवेगळ्या आकाराची क्रीम मध्ये रंग टाकून केकवर डिझाईन करून घेतली आम्ही 1.5kg केक तयार केला

प्रोजेक्ट:- चॉकलेट तयार करणे

साहित्य:- साखर, कोको पावडर, दूध पावडर, व्हॅनिला फ्लेवर,बाउल,बटर दूध,फ्रिज,गॅस इत्यादी

कृती :- चॉकलेट

1 बटर मित्र वितळवणे

2 साखर+ व्हॅनिला + कोको पावडर + दूध + फ्लेवर टाकून मिश्रण करणे

3 मिश्रण पूर्ण पातळ करणे

4 नंतर मिश्रण चॉकलेट कंपाउंड मध्ये ओतने

5 फ्रिज मध्ये ठेवणे( कडक होण्यासाठी )

6 नंतर फ्रिज मधून बघितले तर आमचा चॉकलेट मस्त टेस्टी झाला होता

निरीक्षण :- 1 साखर पूर्ण वितळली नव्हती

2 व्हॅनिला इसेन्स जास्त होता

3 जास्त गोड होता

प्रोजेक्ट चे नाव :-चिंचेचे सोस तयार करणे

साहित्य :- चिंच, गूळ, मिरची पावडर, काळे मीठ, गरम माशाला, ग्यास इत्यादी.