Electrical blo

1]बोर्ड भरणे.

आवश्यक

सामग्री:स्विच, वायर, सॉकेट, इंडिकेटर, फ्युझ इ

.१) स्विच :इलेक्ट्रिक स्विच हे एक उपकरण आहे जे सर्किटमधील इलेक्ट्रॉन प्रवाहात व्यत्यय आणते. स्विचेस ही प्रामुख्याने चायनरी उपकरणे असतात: एकतर पूर्णपणे चालू किंवा बंद आणि लाईट स्विचची रचना साधी असते. स्विच बंद केल्यावर सर्किट तुटते.थ्री वे सर्किट्समध्ये दोन स्वतंत्र स्विच असतात जे समान उपकरण नियंत्रित करतात, तर मंद सर्किट फक्त विजेचे प्रमाण नियंत्रित करते

.२) वायर :वायरिंगसाठी, आम्ही मुख्यतः लाल, काळ्या, निळ्या आणि हिरव्या अशा चार प्रकारच्या तारांचा वापर करतो1. लाल वायर आम्ही ही वायर ज्या टप्प्यात विद्युत प्रवाह वाहतो त्यासाठी वापरतो आणि जर तुम्ही त्या इलेक्ट्रिक टेस्टरने स्पर्श केला तर टेस्टर जळला पाहिजे.2. काळी वायर – ही रंगाची वायर तटस्थ म्हणून वापरली जाते किंवा कुठेतरी त्याला कोल्ड वायर म्हणूनही ओळखले जाते आणि जेव्हा आम्हाला 5 पिन सॉकेट बसवायचे असते तेव्हाच ही वायर बोर्डला जोडते

.3. हिरव्या – वायर या वायर दिले आहे जमिनीवर किंवा पृथ्वी, या वायर क्वचितच घरे वापरले जाते.4. ब्लू वायर या वायर आपण देखील इन्व्हर्टर कनेक्ट होत आहात तर तर वायरिंग, नंतर आपण इन्व्हर्टर हा रंग वायर निवडू शकता(३) सॉकेट :हा पाच पिनचा असतो, ज्यामध्ये आम्ही आमचा मोबाईल चार्ज करतो आणि तो साधारण 6 amps असतो पण जर तुम्ही एखादे उपकरण जास्त लोडसह चालवत असाल तर, स्वीच प्रमाणे, 16 amps मध्ये वापरा कारण जास्त लोड मिळत आहे

.४) इंडिकेटरइंडिकेटर चा वापर बोर्डात इलेक्ट्रिक सप्लाय चालू आहे का ते कळते.

५) फ्यूजटाळण्यासाठी शॉटिंग करून बोर्डवर येण्यासाठी वापरले जाते आणि त्याचे कनेक्शन जेव्हा कोणीतरी प्रथम इलेक्ट्रिक उपकरण वायर असते तेव्हा आम्ही बोर्ड करतो तेव्हा फाइंड जोडतो म्हणून ते नेहमी फेज फक्त त्या शॉटिंगमध्ये जोडा कोसिस त्यात फेज कनेक्शन कट केले जावे आणि कोणालाही कोणत्याही संधीचा सामना करावा लाग नये विजेचा धक्का लागल्याने.

2]वायरचे प्रकार

उद्दीष्ट: – वायरच्या प्रकारांबद्दल खेळातआवश्यकता.:

– सर्व प्रकारचे तार

1) सिंगल कोर वायर: – तीन कोर, दोन कोर, चार कोर, मल्टी स्टँडर्ड वायर

.2) दोन मूल तार: – ते फ्यूज आणि तटस्थ जोडणीसाठी वापरली जाते जे ते अॅल्युमिनियमपासून बनलेले असते तसेच मल्टि मानक

.3) तीन मूळ तार: – ते फेज आणि तटस्थ जोडणीसाठी वापरली जाते जे ते अॅल्युमिनियमपासून बनलेले असते जे मशीन कनेक्ट करण्यासाठी वापरलेले असते.

4) चार मूळ वायर: – या तार्याचा वापर अवस्था, तटस्थ किंवा तीन अवस्थेच्या एक तटस्थ म्हणून केला जाऊ शकतो.

3]इलेक्ट्रिक सुरक्षा

1) चाचणी दिवाच्या मदतीने विद्युत पुरवठा तपासा.

2) पुरवठा मुख्य स्विच आणि फ्यूज काम चालू करण्यापूर्वी.

3) वाळलेल्या वाळू फेकून आग बुडवा.

4) अग्निशामक यंत्र वापरण्याआधी हे कालबाह्य झाले नाही आणि ते कार्बन डाय ऑक्साईड प्रकारचे असल्याचे सुनिश्चित करा.

5) मुख्य ओळ थेट असेल तर आग बुडविणे पाणी वापरू नका.

6) नोकरी दुरुस्त करण्यासाठी नेहमी पीव्हीसी किंवा लाकडी टेबल आणि मल वापर.

7) पर्यवेक्षकांच्या उपस्थितीत कोणतेही साधन / उपकरणे कनेक्ट करा.

8) वर्कशॉप फ्लोर स्वच्छ आणि साधने चांगल्या स्थितीत ठेवा.

9) स्विच बंद होईपर्यंत फुलांचे फ्यूज नूतनीकरण करू नका.

10) थेट कनेक्शन किंवा सर्किट्सवर काम करताना नेहमी रबरी दस्ताने आणि रबरी चटई / इन्सुलेट साधने.

11) सर्किट स्विचच्या बाहेर सर्किट बंद केल्यानंतर केवळ फ्यूज बदला.

12) नेहमी 3 पिन प्लग सॉकेट, उपकरणाच्या शीर्ष 3 देखभाल तार्यांचा वापर करा.

13) चांगल्या स्थितीत उपकरणे वापरा.

14) पुरवठा करण्यासाठी उपकरणे जोडण्यासाठी नेहमी वापरलेले प्लग पिन टॉप.

15) नेहमीच पुरवठा बंद करणे, प्लग टॉप काळजीपूर्वक पकडणे आणि ते ओढणे.

16) विद्युत यंत्रणेतील कनेक्शन घट्ट असले पाहिजेत.

4]बायोगॅस गॅस :

बायोगॅस हा ज्वलनशील असल्याने त्याचा इंधन म्हणून चांगलाच वापर करता येतो. सांडपाणी प्रकल्पातील गाळ बंद टाकित कुजू दिल्यास त्यातून मोठ्या प्रमाणावर बायोगॅसची निर्मिती होते. व या गॅसला साठवून त्याचा इंधन म्हणून वापर करतात. बायोगॅसचा वापर अधिक व्यापक होण्यामागे पर्यावरणाची चिंता हे एक प्रमुख कारण आहे

.बायोगॅस चे फायदे :स्वछ इंधन धूर विरहित अवशेष रहित पकाने के लिए सीधे प्रयोग बिजली का उत्पादनघरगुती वापरकरता योग्य बायोगॅस ची निर्मिती

प्रक्रिया :उद्देश :घरगुती उपयोग बियोगास बनवणे आवश्यक सामग्री :1 लिटरच्या दोन टाकी , ताजा गोबर , २ pvp पाइप , कॉक होल्डर , शेण , पाणी इ. प्रक्रिया :

1) एक लिटर टाकी आहे. मला ते भंगारातून मिळाले

.2) कोणत्याही pvp पाइप आउटलेट चिकटवा.

3)गॅस होल्डर टाकी बनवण्यासाठी 20 लीटर रंगाची बादली घेणे .

४ ) त्या टकीस पाठीमागुण कॉक होल्डर बसवावे .

५) शेण मिसळा (5 किलो 50 लिटर) आणि पाणी घालून बारीक स्लरी बनवा. आता डायजेस्टर टाकीमध्ये स्लरी टाका

.६) टाकी उलटून ठेवी . १० – १५ दिवसात गॅस तयार होईल

. Capacity of Biogas Required Dung Water (LTR)1 M3 25 Kg 252 M3 50 Kg 503 M3 75 Kg 754 M3 100 Kg 1006 M3 150 Kg. 150बायोगॅसमधले रसायने : १) (CH4=60% )२)( CO2= 40% )३) हायड्रोजन सल्फेट 4) इतर गॅससेस घरगुती बायोग्यास….

उद्देश : कृत्रिम श्वसन की शेफियर पदूधतो को सीखना

आवश्यक सामग्री

:चटई, स्वयंसेवकप्रक्रिया :१) पीडित व्यक्ती को पेट के बल लेटा है। उसके एक हाथ को सामने की और औरे सीधा कर ले दूसरे हाथ को कोहलीसे मोडले तथा चेहरे की एक ओर घूमा ले और उसे हाथ या हथेली पर रख ले

.२) पीडित के पास घुटनों के बल इस प्रकार बैठ जाए ताकि उनकी जांघे अपने घुटनों के बीच में आ जाए तथा अपनी उंगलियों व अंगूठों को इस प्रकार रखें

।३ ) हाथों को सीधा रखते हुए धारे- धीरे आगे को झुके | जिसमें कि आपके शरीर का भार पीडित की निचली पसलियों पर पड़े और पीछित के फेफडों में वायू बाहर निकल सके जैसा कि नीचे चित्र में दर्शाया गया है।

४) दो सेंकद के पश्चात पुन: आगे को सुके और एक मिनीट में 12 से 13 बार इस प्रक्रिया को दोहराए |केबल विद्युत रोधक को हातानं ( सवचलित छिलन )

5]वायर छिलण

उदद्वेष
सोवान्चलित छीलन ( Auto stripper) का प्रयोग करने केबल विधुतारोधन को छिलने की विधिको सीखना

आवश्यक सामग्री
केबल स्वचालित छीलकर मकर्र

प्रक्रिया
१ विद्युतरोधन को जहा तक चीला जाना है वह चिन्ह लगाए
२ केवल के चोरों को सीधा करे
३ चील के उचित सेट का चयन कीजिये
४ छलकर के दाँतोको स्थिक रूप से चिन्ह को ऊपर संयोजित करे
५ स्वचालित छीलकर को दबाये
६ अधिक दबाने से विधूतरोधन केवल के उस छोस से काट जायेगा जिसे केवल से हटाया जाना हे
७ जाँच कर लेनहे की केबल का कोई चालक तर कटी तो नही है

धूर विरहित चुलहा

धुर विरहित कार्य:- 

१) नेहमीच्या चुलीत जाळाच्या उष्णतेचा जेवढा वापर होतो त्याच्या सुमारे दुप्पट अधिक उष्णता मिळले.

 २) पहिल्या टप्यात शिल्लक राहिलेला कार्बन दुसऱ्या टप्प्यात पूर्णपणे जळतो व या टप्यात देखील य वापर करता येतो.

धुर विरहित चुलीचे फायदे –

१) इंधनाची (लाकडाची) बचत होते.

२) जंगल तोड कमी व पर्यावरणाचे संवर्धन.

३) वापरलेल्या इंधनाचा पुरेपूर व पूर्ण उपयोग होतो.

४) चुलीतील जाळापासून सुरक्षितता.

५) एकाच वेळी चुलीचा दुहेरी उपयोग,

६) स्वयंपाक करणे सुरक्षित,

७) कमीत कमी वायू प्रदूषण.

6]इंधन म्हणजे काय :- 

जे पदार्थ कमी तापमानास (ज्वलनांक) पेट घेतात; जळाल्यानंतर भरपूर उष्णता देतात असे पदार्थ आपण इंधने म्हणून वापरतो. केरोसिन (रॉकेल), गोबर गॅस (मिथेल), एल.पी.जी. (ब्यूटेन) ही सर्व इंधने ही कार्बन व हायड्रोजनपासून बनलेली असतात, यात कार्बनची साखळी असते. जेवढी साखळी लांब तेवढे ते इंधन जळण्यास कठीण. घरगुती वापराच्या सिलेंडरमध्ये दाबाखाली द्रवरुप ब्युटेन वायू साठवलेला असतो. सिलेंडरमधून बाहेर आल्यावर दाब कमी होतो. व द्रवाचा वायू बनतो.

खाली तीन वेगवेगळ्या इंधनांचा वापर करून वेळ खालीलप्रमाणे आहे.

7]प्रजन्यमापक

१) आपल्या ठिकाणी किती मिमी पाऊस पडला ते कळते.

२) आपल्या ठिकाणी पाऊस कमी व जास्त पाऊस पडला ते कळते.

३) आपल्या ठिकाणी दुष्काळ पडल्यास तर सहकार पुरावा दाखवता येतो.

आवश्यक साम्रगी :- बॉटल , मोजपटी , सिमेंट , नरसल इ.

प्रक्रिया :- 

पद्धत १ :- 

१) प्लास्टिक बॉटल चित्रा दिल्या नुसार कापावी.

२) त्याच्या खाली सिमेंट सपाट करावे.

३) प्लास्टिकच्या बॉटला सिमेंट इथून मोजपटी

चिटकावी.

४) त्याच्या वरून नरासाल मधी ठेवावं. बाटलीच खालीची बाजू आणि नेसालचा व्यास सारखा पाहिजे.

५) पर्जन्यमापक मोकळ्या जागेत ठेवावे.

६) पर्जन्यमापकला बाजूने विटा लावावे ते पडू नये.

पद्धत २ :- 

मोजपती नाही लावता आल्यास.

तर , 

      मिळालेले पाणी

  ———————-   X  १०

उदा ,

         क्षेत्रफळ

समजा नरसालच त्रिज्या = २ सेमी

मिळालेले पाणी = ५५२ मिली

  वर्तुळाचे क्षेत्रफळ = π r^२

                                 = ३.१४ x २²

                    = ३.१४ x १८²

                    = १२.५६ cm²

  १ मिलीटर पाणी = १ cm³

 ५५२ मिलीटर पाणी = ५५२ cm³

पाऊस =         मिळालेले पाणी

               ———————-   X  १०

                       क्षेत्रफळ

        =             ५५२ cm³

               ———————-   X  १०

                       ११३.०४ cm²

           =         ४७.१६ मिमी

सावधानी :

१) प्लास्टिकच्या बॉटलीच्या बाजूस आधार लावावे कारण ते पडू नये.

२) पर्जन्यमापकला सपाट जागेवर ठेवणे.झाडं , भिंत यांच्या खाली ठेवू नये.

३) पाऊस प्रतिदिन एकदा रोज मोजणे.

४) प्रतिदिनाची नोंद ठेवावी. त्याचे आलेख का.

8]इलेक्ट्रिकल वायर रंग कोडींग काय आहे?

इलेक्ट्रिकल वायर सर्किट प्रत्येक वायरचा कार्य वर्गीकरण करण्यास मदत करतो, रंग कोडींग पालन करा. भारतात वायर RGB मोड मध्ये म्हणतात लाल- हिरवा – निळा आहेत. या RGB वायरचे विविध कार्ये आहेत.

लाल – लाल वायर फेज (phase) ला प्रतिसाद आहे, इलेक्ट्रिक सर्किट मध्ये. हि वायर लाईव्ह (Live) वायर आहे जी कोठल्या हि दुसरया लाल किव्हा निळ्या वायरला जोडता येणार नाही. लाल wire हि कुठल्या तरी switch leg मधी वापर करतात. Switch leg हि वायर आहे जी खालच्या टर्मिनल मधून येते आणि जेव्हा Switch चालू करतो तेव्हा गरम होते. हीच तो leg आहे जो लोड बंद चालू करतो.

निळा– निळी वायर इलेक्ट्रिकल सर्किट ची neutral वायरआहे . हि neutral वायर neutral bus bar ला कनेक्ट करतात इलेक्ट्रिकल पॅनल मधे. निळी वायर हि निळी वायरलाच जोडावी लागती आणि दुसऱ्या कुठल्या वायरला जोडता येत नाही. निळी वायर हि neutral वायर असल्या मुले त्यात करंट नसते. ती जास्त करून असुंतुलित लोड घेते. तयामुळे त्याला आपण return current म्हणतो. रिटर्न करंट हे इलेक्ट्रिसिटी/करंट इलेक्ट्रिकल बोर्ड/पॅनल मधे परत जातो.

हिरवा – हिरवी वायर हि जमिनीत असते अर्थिंग इलेक्ट्रिक सर्किट साठी. हिरवी वायर हि हिरव्या वायर लाच लावायची असते ( दुसऱ्या कुठल्याही वायर ला नाही). जमिनीत अर्थिंग (Earthing) साठी वायर हि करंट किव्हा लाईट साठी नाही असत. हिरवी वायर हि सॉकेट साठी असते. सॉकेट हे AC ,geyser ,टीव्ही ,micorwave ईत्यादी. जास्त करून बटनांन २ वायर असतात. Neutral आणि Phase.

रूम / अपार्टमेंट मधे भरपूर सॉकेट वापरण्य्त येतात. अर्थिंग ची वायर या सगळया सॉकेट्स मधून अपार्टमेंट मधे जमिनीवर / पॉईंट एकाच वेळी कनेक्ट करा. या जमिनीवर टर्मिनल बाजू एक डीबी (DB-Distribution Box) (वितरण बॉक्स) जोडलेले आहे ती एक तांब्याचा काठी / स्क्रू आहे. पासून डीबी, वायर नंतर जमिनीवर बस बार कडे नेहता सोसायटी मीटर बॉक्स जवळ. जमिनीवर बस बार खोल खाली जमिनीत आत पुरला जातो. याला सोप्या भाषेत अर्थिंग (Earthing) म्हणता.

9]लेव्हल टुब

उद्देश्य – लेव्हल टूब मध्ये पाणी भरा आणि लेव्हल टूब चा वापर करणे

साहित्य पाणी चौक

लक्ष पूर्ण लेवल ट्युब मध्ये पाणी भरा बुडबुडे किंवा हेअर काढून घ्यावी लेव्हल टू घ्या आणि खिडकीला एका कोपऱ्यात ती लेवल धरा आणि दुसरे टोक त्या दुसर्‍य टोकाला धरा आणि ती लेवल आहे का नाही ते पहा कुठे आहे , आणि पाणी लेवल करा

आपल्या अवतीभवती एखादी स्त

असेल तर त्याच्याकडे जाऊन ती कशी वापरायची त्याची माहिती नीट समजून घ्या

लेव्हल टुमणे आपण कोणतेही लेवल घेऊ शकतो तुझ्या आईच्या पुच्चित फर

10]सिल्वेस्टर पद्धत

पीडितेला त्याच्या पाठीवर झोपायला वा त्याच्या खांद्याखाली डोक्याजवळ त्याचे दोन्ही हात कोपऱ्या खाली तरा पीडित व्यक्तीला डोक्याजवळ गुडघे टेकून त्याचे दोन्ही हात कोपऱ्या खाली नीट धरा तो आडवा येईपर्यंत त्याचे हा त्या डोक्याजवळ हलवा आणि दोन्ही दोन सेकंद त्या स्थितीला रहा पीडिता चे दोन्ही हात छातीच्या दत्तकाला खाली आणि त्यांच्या हातावर थोडासा दाब द्या पीडित व्यक्तीने श्वास घेतल्या सुरुवात केली तर ती प्रक्रिया श्वास पूर्ण घेण्यास तयार सुरू करा

11]वायर गेज मापक

घरगुती वायरिंग साठी मल्टी स्टॅंडर्ड वायर वापरली जाते घरगुती आणि लघुउद्योगाच्या वायरिंग साठी गुंडाळलेल्या तारांचा वापर केला जातो घरगुती वायरिंग साठी घन साईड वायर चा वापर सामान्य केला जातो

माफ तार गेज मापक वायर गेज हे वायर आणि केबल च्या कंडक्टर आकार चा व्यास निर्माण करण्यासाठी वापरले जाणारे एक साधन आहे हेच तेल ची पातळ गोलाकार फ्लॅट असून तिच्या परिघामध्ये अनेक स्पोर्ट्स बनवलेल्या असतात प्रत्येक पोटचा गेज दर्शविण्यासाठी विशिष्ट संख्या चीन किती केली जाते प्रत्येक पोस्टच्या टोकाला छिद्रे असतात जेणेकरून वायर सहज काढता येतात

12]शोष खड्डा

उद्देश्य – खड्डा बांधण्याची पद्धत शिकणे

महत्त्वाचे साहित्य – विटा दगडी रेती खड्डा खोदण्याचे साहित्य

प्रक्रिया – वापरलेले पाणी ज्या ठिकाणी जमा होते ते शोधा

एक मी एक मी एक मी मोजमाप एक खड्ड्यात करा. एक बाई तीन भाग नारका च्या आकाराचा दगडांनी मधला एक बाई तीन व भाग दगडांच्या आकाराच्या विटांनी भरा वरचा भाग लिंबाच्या आकाराच्या कांड्या युव

्विटा भरून घ्यावा

निष्कर्ष 25 सेमी 25 सेमी गाळा सारखा भिजवणे खड्ड्यात खड्डे च काळजी दोन ते तीन वर्षानंतर घ्यावी खड्ड्यात फक्त पाणी जावे याची काळजी घ्यावी खड्ड्यात जास्त केरकचरा जाऊ नये व भाताचे शीत जाऊ नये याची काळजी घ्यावी शोष खड्डा हा गरजेचं आहे की सिमेंटच्या टाकीत होतो प्लास्टिकच्या टाकीचा पण बनवू शकतो

13]लाइट बिल

वस्तुनिष्ठ :-
विद्युत उपकरणे आणि इतर मारांद्वारे वीज वापराची गणना करा

आवश्यक साहित्य :-
एनजी मीटर करलक्युलेटर ;नोटबुक पेनिसळ

प्रकिया :-
१] तुच्या घरातील सर्व विद्युत उपकणांची यादी तयार करा

14]प्लेटअर्थींग

सहितय – वायर . केबल मायक्रोमीटर नोटबुक पॅन

        २] प्रत्येक उपकरणाचे र्वटेज लक्षात ठेवा 

         ३] प्रत्येक यंत्र किती वेळ वापरले ते पाहण्यासाठी काही दिवस घ्या त्यांचा वापर वेळ लक्षात घ्या 

         ४] दररोज प्रत्येक उपकरणाच्या वारा तासांची गणना करा 

         ५] खालील सूत्र वापरून w तासांना kw तासांमध्ये रूपांतरित करा 

               १]kw w तास १०० w /h (आम्हाला माहित आहे कि १ kw युनिट )

          दररोज वापरलेल्या जाणाऱ्या  युनिट्सची गणना करा 

आवश्यकता – ताब्य . किंवा जी इ पाईप . फणलं . बोल्ट वियर काष्ट iorn तारायंचं गाळा

प्रकीया – १ . जमिनीत खडा खोदन त्या खडयात उभा सिटीतस कॉपर प्लेट किंवा जि ई नट बोल्ट आणि कॅसायरा चा मदतीनय आर्त वायर ला जोडा २ . आर्त वायर नट प्लेट सारख्यच यातून असावीत माहिती प्रकीरिया कमी कर्णयसाठी आणि कॉलसात जाड कड तयार करा ३. प्लेट वर g i पाईप बसवणय फॅनला आणि वायरची जाळी पाईप ठेवली जातंय ४. एअर्थ प्लेट भोवती ओलावा टिकवून टवणायसाटी फॅनला मद्य पाईप मद्य ३ ते ४ बालवाडी पाणी वाटलंय पाहिज

• 

15]सौर कुकर

एक सौर कुकर , उष्णता थेट सूर्यप्रकाश ऊर्जा वापरते जे शिजू द्यावे साधन आहे . सध्या वापरात असलेले अनेक सौर कुकर तुलनेने स्वस्त, कमी तंत्रज्ञान उपकरण आहेत, जरी काही पारंपारिक स्टोव्हइतके शक्तिशाली किंवा महाग आहेत, आणि प्रगत, मोठ्या प्रमाणात सौर कुकर शेकडो लोकांसाठी स्वयंपाक करू शकतात. ते

कोणतेही इंधन वापरत नसल्यामुळे आणि ऑपरेट करण्यासाठी काहीही लागत नसल्यामुळे, इंधन खर्च आणि वायू प्रदूषण कमी करण्यासाठी आणि जंगळतोंड कमी करण्यास मदत होते . आम्ही सध्या बाजारात उपलब्ध असलेल्या विविध प्रकारच्या सौर कुकरची चर्चा करणार आहोत, कारण ते सौर कुकरशी परंपरागतपणे संबंधित असलेल्या समस्या दूर करतात. सोलर कुकर बद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी आम्ही तुम्हाला हा लेख काळजीपूर्वक पाहण्याची विनंती करू.

तुम्ही तुमच्या स्वतःच्या जागेवर सोलर कुकर बसवण्याचा विचार करत असाल तर तुम्हाला खूप मदत होईल. हा एक अपारंपरिक ऊर्जा स्त्रोत आहे आणि तुम्ही गरम भागात राहत असाल तर, पारंपारिक कुकर स्वयंपाक करताना तुमचे घर अधिक गरम करते.

२) एलपीजी आधारित कुकिंग सोल्यूशनच्या विपरीत जिथे तुम्हाला प्रत्येक वेळी नवीन सिलिंडर घेताना पैसे खर्च करावे लागतात, सोलर कुकरला आवश्यक नसते.३) सोलर कुकर स्वयंपाक अधिक पौष्टिक, स्वच्छतापूर्ण आणि चवदार बनवतात. तुम्ही स्वयंपाक करताना, बेकिंग करताना, ग्रीलिंग किंवा भाजताना अन्न जळण्याची शक्यता ते काढून टाकते.सौर कुकर दोन प्रकार :सौर कूक्कर बॉक्स

२) सौए कूक्कर पॅनल सौर कूक्कर तत्वे

:१) काला कलर हा सूर्य किरणे शोषून घेतो व पांढरा कलर हा सूर्य किरणे प्रवर्तण होते .

२) गरम हवा हा हलकी असत

16] डिझल इंजण

डिझल इंजण ने आपण शेतावर्ति पाणी घेऊ शकतो किवा लाईट तयार करू शकतो.

हे माला समजल व इंजण मध्ये सुद्धा छोटे इनज मोठे इंजण असतात. छोटे इंजण आपण छोट्या बोट ला किवा छोट्या गाडी साठी सुद वापरतात.

इंजण चालू करायला हँडेल मारून चालू करतात हे समजल. इंजण चालू करायच्या आधी ऑइल लेवळ व डिझल लेवल चेक करायची 

17]प्लेन टेबल

प्लेन टेबल सर्वेक्षण ही सर्वेक्षणाची सर्वात जलद पद्धत आहे. प्लेन टेबल हे ग्राफिकल पद्धतीने सर्वेक्षण करण्यासाठी वापरलेले साधन आहे ज्यामध्ये फील्ड वर्क आणि प्लॉटिंग एकाच वेळी केले जाते. प्लेन टेबल सर्वेक्षणाचा मुख्य फायदा म्हणजे मॅप करावयाची टोपोग्राफिक वैशिष्ट्ये पूर्ण दृश्यात आहेत. हे लहान आणि मध्यम स्केल-मॅपिंगसाठी (1:10000 ते 1:250000) सर्वात योग्य आहे

प्लेन टेबल सर्वेक्षणाचे फायदे :निरीक्षणे आणि प्लॉटिंग एकाच वेळी केले जातात, त्यामुळे आवश्यक तपशील वगळण्याचा धोका नाही.प्लॉटिंगमधील चुका आणि चुका चेक रेषा काढून तपासल्या जाऊ शकतात.जमिनीचा थर दिसत असल्याने अनियमित वस्तूंचे प्लॉट अचूकपणे करता येते.तपशील भरण्यासाठी हे सर्वात जलद आणि उपयुक्त आहे.कोणत्याही महान कौशल्याची आवश्यकता नाही.थिओडोलाइट सर्वेक्षणापेक्षा प्लेन टेबल सर्वेक्षण कमी खर्चिक आहे.हे चुंबकीय क्षेत्रांमध्ये फायदेशीर आहे जेथे होकायंत्र सर्वेक्षण विश्वसनीय नाही.प्लेन टेबल सर्वेक्षणाचे तोटे :ओल्या हवामानात आणि घनदाट वृक्षाच्छादित देशात काम करण्यासाठी प्लेन टेबल सर्वेक्षण योग्य नाही.मोजमाप नसणे (फील्ड नोट्स) गैरसोयीचे आहेत, जर सर्वेक्षण काही वेगळ्या प्रमाणात पुनर्रचना करायचे असेल.ते वाहून नेणे जड आणि अस्ताव्यस्त आहे आणि सामान हरवण्याची शक्यता आहे.खूप अचूक परिणाम देत नसल्यास.वापरणा जाणारे साधन :

 18]प्रेशर आणि दाब स्टोव्ह

उद्देश :- रॉकेलचा दिवा आणि प्रेशर स्टोव्ह ची देखभाल करण्याची पद्धत जाणून घेणे .

साहित्य :-कॉस्टिक सोडा स्कुबर जुना टू थब्रशडिट जर्ट पावडर डस्टर इ .

प्रक्रिया :- स्टोव्हवरील आना चे पूणर्पणे स्वच्छ करास्टोव्हची पृष्ठभाग कोमट साबणाच्या पाण्याने स्वछ करा .आता हे साबण ओल्या डस्टरच्या मदतीने स्टोव्हवर स्वच्छ करा . दिवे ट्रिम कटरला आणि स्वच्छ जेणेकरून सर्व दिवे एकसारखे असतील असा आकार घ्या .

विक स्टोव्ह उद्देश :- रॉकेल पूणर्पणे जाळण्यासाठी पुरेशी हवा आवश्यक आहे . पुरेशी हवा उपलब्ध नसल्यास स्टोव्ह मथून पिवळी ज्वाला निघते त्यामुळे पिवळी भाडी काळी पडतात .स्टोव्ह वापरल्यानंतर बोट वापरून प्रकाश खाली करा .आणि नंतर दिवा झाकून ठेवा . बऱ्याच वेळा लोक जाळण्यासाठी तोंडातून हवा भरतात . सर्व दिवे नेहमी समान पातळीवर ठेवा अन्यथा ,काही दिव्यामध्ये जास्ततेल असते ते पिवळी ज्योत देतील प्रज्वलित मेणबत्या नियमितपणे सम आकारात कापून घ्या .

19] सौर लाईट का संस्थापण

• उद्देश :- सोलर दिवे निवडण्यासाठी आणि स्थापित करण्याची सोषण पद्धत
• साहित्य :- मल्टीमीटर , सोल्डीग मटेरियल , सोलर पॅनल , बॅटरी , ई
• .
• प्रक्रिया :- शिक्षक वि्यार्थ्यांना त्यांच्या संबधित घरच्या सौर ऊर्जेच्या गरजेचे मूल्यांकन करण्यासाठी आणि सौर प्रकाश व्यवस्था डिझाईन करण्यासाठी सांगू शकतात प्रतेक्ष किटशह प्रयोग केला जावू शकतो सौर दिवे बसवण्यासाठी पायाच्या पुढलप्रमाणे आहेत
• १) उपकरणासाठी आवश्यक ऊर्जेचे गणना करा
• २) योग्य सोलर पॅनल निवडणे
• ३) योग्य प्रकाशन साधन निवडणे
• ४) योग्य बॅटरी निवडणे
• ५) कनेक्शन आणि स्थापना
• ६) वॉल्ट मीटर वापरून रस्ता काडणे
• निरीक्षण :- अनुमान गणना खालील प्रमाणे आहे. ऊर्जेच्या गरजेची गणना
• १) अपल्ब्ध भार आणि त्यांची दयनंदिन वापराची खालील उधारणे पहा.

• 

20] सेल आणि बेट्री

• उद्देश :-
• १) सेलचा अर्थ आणि प्राथमिक सेलची तने जाणून घेणे
• २) सेल विशिष्ट आणि प्राथमिक सेलचा उपचार समजून घेणे
• ३) ड्राय सेळचा महत्व आणि त्याचा वापर समजून घेणे
• ४) बॅटरी आणि त्याची अंतर्गत रचना आणि लीड – ऍसिड सेलच्या रासायनिक प्रतिक्रिया जाणून घेणे
• ५) बॅटरी तिची अंतर्गत रचना लीड – ऍसिड सेलची रासायनिक प्रतिक्रिया जाणून घ्या
• ६) बॅटरी चार्जिंग उपकरणे आणि बॅटरी चाचणी उपकरणे समजून घ्या
• सेल :- सेल हे एक इलेक्ट्रॉकेमिकल उपकरणे आहे ज्या मद्ये वेगवेगल्या सामग्री पासून बनलेले दोन इले्ट्रोड असतात आणि प्रतिक्रिया असते
• साधारणपने दोन प्रकारच्या सेल असतात
• १) प्राथमिक सेल २) कोरडा सेल
• बॅटरी :- बॅटरी हा सेलचा समूह आहे जो त्याच्या अंतर्गत रासायनिक पराप्रक्रिया द्वारे विद्युत ऊर्जा निर्माण करते बॅटरी स्थिर डीसी व्होल्टेजचा स्त्रोत आहे जिथे जड प्रवाहानी आवशकता असते जिथे लीड ऍसिड सेल वापरला जातो

21]बोर्ड भरणे

• उद्देश :- बोर्ड हा आपण घरामध्ये प्रत्येक बटन वरती सर्व लाईट फॅन तव असे वेगवेगळे साधन वेगवेगलय बटनाने चालू करू शकतो बोर्ड मध्ये मोबाईल चार्जर व काही यंत्र जोडू शकतो व चार्जिंग करू शकतो
• फायदा :- वायर कोटिंग प्रत्येक बोर्ड मध्ये आपल्याला फेस नुटल समजला पाहिजे व दुसऱ्याला समजून घेण्यासाठी वायरिंग हि कलर कोटिंगनुसार करावी फेजच्या जागी फेज नुट्रलच्या जागी नुट्रल जोडावी आणि अर्थिंगच्या जागी अर्थिंग जोडावी बोर्डाला फ्युज हा असावा कारण पूर्ण लोड किंवा शॉट सर्किट कुठे झाला तरी फ्युज खराब होतो तीन प्लेग हा बोर्ड मध्ये असतो एस पी स्विच बैल पुश अशे वेगवेगळे स्विच असतात
• कृती :- पहिला एक बोर्ड घेतला व काही स्विच बसवले व त्यामध्ये वायरिंग केली कलारकोटिंगनुसार फेस नुट्रल अर्थिंग असे जोडून घेतले व टॉप पिन जोडले

 22]वर्षा मापन

• उद्देश :- पर्जन्यमापक तयार करा आणि पावसाचे प्रमाण मोजा
• साहित्य :-
  १) काचेचे किंवा प्लास्टिकचे बनलेले एक गोलाकार भांडे घ्या
  २) जलरोधक मापक किंवा स्केल , किमी २५ सेमी उंची असणे आवश्यक आहे
  ३) १२ इंच ( २५ मिमी ) प्लास्टिक किंवा स्टीलचे साधन
• प्रक्रिया :-
  १) काचेच्या भांड्याचे खालचे टोक शाशकाने अश्या प्रकारे तोडून घ्या कि ते पत्राच्या तळाशी असेल
  २) पाण्याच्या पातळीच्या उंचीच्या वाचून घ्या अचूक वाचून मळण्यासाठी विद्यखहली त्याच्या टोकाची पातळी पाण्यावर आली पाहिजे
  ३) पर्जन्यमापक नोंद घेतल्या नंतर ती रिकामी करून ती पुन्हा भरण्यासाठी ठेवावे
  ४) पावसाच्या वाचनाचा साप्तहिक आधारावर आलेख तयार करा मन्हजे पाऊस ( मिमी ) दिवसाचा निष्कष
• निरीक्षण :-
  दिलेल्या कालावधीत किती पाऊस पडला हे दिलेल्या खोलीतील मूलभूत माप आहे पुष्ट भागावरील पाणी म्हणजे वाहते किंवा बाष्पीभवन होते
  पावशाचे प्रमाण साधारपणे पावसाची खोली मिली मीटर मोजली जाते रेन प्यानल सामन्यात ठरणं कालावधीत पावसाचे पाणी माधाम एक भांड्यात गोळा करा

23]डम्पी लेवल

उद्देश: डम्पि लेवा के प्रयोग को सिखिये !

आवशक्य सामग्री:डम्पी लेवल स्पीड इन लेवल स्टाफ लव लाईक नोटबुक मीटर टेप आधी

प्रक्रिया : (१) बैच मार्क का चायन। करे !

(२) डम्पि लेव्हल को सेट करे

(३) द्रजोड मे उपकरण को किंवस् करे !

(२) लेग एडषमेन्त्

(३) लेव्हल लिंग

(१) बँक साईट रेडींकथा उपकरणे के नीधरण करे

(२ सभी बिन्दुओ की फोर्सईट gidis लो !

परिकलन:(१) एक छानएक छान काकरे नक्शा दर्शनीय

(२) ढलान् की उचाई

(३) डम्पि के लिए उपयुक्त स्थळ को दर्शाए अनुदेशन डेम की जल् भांडारण क्षमता के परिकलन की विधी विध्यार्थीक् की सिखाएगा