वैयक्तिक स्वच्छता
स्वतची स्वच्छता म्हणजे वैयक्तिक स्वच्छता होय .
वैयक्तिक स्वच्छते मध्ये येणाऱ्या महत्वाच्या बाबी ;
- पोत साफ ठेवणे
- हाताची स्वच्छता
- व्यायाम व योग
- आंघोळ
- ब्रश करणे
- स्वच्छ कपडे घालणे
- केस कापणे
- नख कापणे
- पोषक आहार
- तोंड धुणे .
पाव बनवणे
.
उद्देश : पाव बनवण्यास शिकणे
साहित्य :
- मैदा
- यीस्ट
- ब्रेड इमपरूवर
- तेल
- पाणी
कृती :
- प्रथम सगळ साहित्य गोल केल .
- मैदा 6 किलो घेतला .
- यीस्ट घेऊन त्यात पाणी टाकून नीट मिक्सचर केल
- त्यात अवक्षकतेनुसार मीठ टाकल
- मैदया मध्ये यीस्ट आणि ब्रेड इमपरूवर टाकून त्यात पाणी टाकून नीट मळून घेतला .
- त्याचे पावच्या आकाराचे गोळे करून ट्रे मध्ये ट्रेला तेल लाऊन ठेवले .
- ट्रे ओव्हन मध्ये 2500 C ला 15 मिनिटे बेक करायला ठेवले .
- 15 मिनिटणे पाव तयार झाले .
खर्च :
| मटेरियल | वजन | दर | किंमत | एकूण |
| मैदा | 6 किलो | 36 | 216 | 216 |
| यीस्ट | 130 ग्राम | 370 | 28.46 | 28.46 |
| ब्रेड इमपरूवर | 18 ग्राम | 403 | 14.45 | 14.45 |
| मीठ | 100 ग्राम | 15 | 1.5 | 1.5 |
| तेल | 100 ग्राम | 130 | 13 | 13 |
| ओव्हन चार्ज | 10 यूनिट | 10 | 10 | 10 |
| टोटल | 283.41 |
मजुरी = 35%
= 99.19 रुपये
एकूण खर्च = 283.41 +99.19
= 282.60 रुपये
. अन्नपदार्थ टिकवण्याच्या पद्धती
.
उद्देश: अन्नपदार्थ टिकवण्याच्या वेगवेगळ्या पद्धतींचा अभ्यास करणे
1 अन्नपदार्थ टिकवून ठेवणे म्हणजे काय?
=] अन्नपदार्थ टिकवून ठेवणे म्हणजे त्या पदार्थाची टिकवन क्षमता वाढवणे
2 अन्नपदार्थ टिकून ठेवण्याची गरज काय?
=] गरजेच्या काळात तो पदार्थ मिळत नाही किंवा एखाद्या सीजन पुरताच त्याचे उत्पादन होत असेल तर असा पदार्थ टिकून ठेवणे गरजेचे असते
*अन्नपदार्थ टिकवून ठेवण्याच्या पद्धती
1)वाळवणे :
-पदार्थातील पाण्याचे प्रमाण कमी करणे.
-पद्धती. उन्हात .सोलार .ड्रायर .ओव्हन
उदा. कडधान्य .भाजीपाला .फळ .मटण. मासे
2) साठवने
-कोरड्या जागेत अन्नपदार्थ व्यवस्थित पॅक करून ठेवणे
-उदा-शेतकरी आपले धान्य साठवून ठेवतो
3) गोठवणे:
कमी तापमानास पदार्थ ठेवणे
उदा. आईस्क्रीम. पनीर ग्रीन पीस मासे मटण इ.
4) थंड करणे:
-एखाद्या पदार्थाचे तापमान कमी करणे
उदा.-दूध ज्यूस लस्सी दही कोल्ड्रिंक आईस्क्रीम केक खावा. इ.
5) हवा बंद:-
-air tide करण
उदा.zip lock bag .air tide container.air tide bag
6) उकळणे:- .
पदार्थ100°पर्यंत तापवणे
– ज्यूस जेली जॅम सॉस
7) गरम करणे)
-पदार्थाचे तापमान वाढवणे
8)गोडवणे
पदार्थाला गोड पाकात मुरवतात
उदा. चिक्की सिरप जेली लाडू सर्व गोड मिठाई.
9) मीठ
पदार्थाला मिठात पुरवतात उदा. खारे शेंगदाणे वेफर्स लोणचे मासे मटण आवळा सुपारी.
10) तेल:-
. साहित्य साधनांची ओळख
साहित्य व साधने:-
- क्रिमिक्स:- याचा वापर केक बनवण्यासाठी होतो साधारणता 180 ते 220 रुपये प्रति किलो भेटते
- मेजरींग ग्लास / कप:-याचा वापर द्रव्य पदार्थ मोजण्यासाठी केला जातो
- Baul set:- पदार्थ ठेवण्यासाठी
- स्पॅच्यूला:-ट्रेतील पाव काढण्यासाठी
- हॅन्ड ब्रिटर :-क्रीम पातळ करण्यासाठी
- स्पून सेट:-त्याचा वापर वेगवेगळ्या मापाच्या चमचा सारखा होतो
- केक मोल्ड:-वेगवेगळ्या मापाचा केक बनवण्यासाठी
- बटर पेपर: केक सहज काढण्यासाठी
- ब्रेड कटर: ब्रेड कापण्यासाठी
- नोझल: केक डिझाईन करण्यासाठी
. आवळ्यावर प्रक्रिया करणे
.
उद्देश्य:-आवळा सुपारी तयार करणे
साहित्य:-1) आवळा 2) काळी मिरी 3) हिंग 4) जीरा 5) ओवा 6) साधे मीठ 7) काळे मीठ
साधने:- 1) पातिले 2) सुपारी 3) ट्रायल 4) चाकू
कृती:-
- प्रथम एक केजी आवळा स्वच्छ धुवून घेतला
- त्याला ब्रेक होल करून घेतले
- 60°l. मिठाच्या द्रावणात आवळे24 तास ठेवले
- 24 तासानंतर त्याला पाण्यात मीठ टाकून उकळले
- बारीक फोडी केल्या
- आवश्यकतेनुसार त्याला मीठ हे काळी मिरी लावली
- उन्हात वाळवायला ठेवले
- वाळल्यानंतर पॅकिंग केली
ज्या पदार्थातील पाणी शोषून घेते त्या पदार्थाला osmosis प्रोसेसिंग म्हणतात
आवळ्याचे फायदे:
1 विटामिन c जास्त प्रमाणात
2 पचनक्रिया जास्त चांगली होते
3 केसांच्या वाढीसाठी वापर केला जातो
4 फायबर जास्त प्रमाणात मिळते
5 शरीर चांगले राहते
नानकटाई बनवणेस शिकणे
.
उद्देश्य-नानकटाई तयार करण्यास शिकणे
साहित्य: 1) मैदा 2डालडा 3फ्लेवर 4शुगर पावडर 5कलर
साधने: 1 कढई 2ओव्हन 3गॅस शेगडी परात्त इ.
मोरिंगा चिक्की तयार करणे
.
उद्देश:-मोरिंगा चिक्की तयार करण्यास शिकणे
साहित्य: 1 मोरिंगा 2 शेंगदाणे 3 जवस 4 तूप 5मीठ 6तीळ 7 गूळ 8 पॅकिंग बॉक्स ई*
साधने ; 1 गॅस शेगडी 2 कढई 3 चिकी ट्रे 4 चिक्की कटर 5 चिक्की लाटणे इ.
कृती 1) सर्वात प्रथम साहित्य साधने गोळा केले
. 2) शेंगदाणा जवस त्याचे मिश्रण एकत्र केले
3) गॅसवर कढई ठेवून त्यात गुळ गरम करून घेतला
4) त्यात मोरिंगा शेंगदाणा जवस याचे मिश्रण टाकून व्यवस्थित मिक्स केले
5) चिक्की ट्रे व लाटण्याला तूप लावून घेतले
6) मिश्रण ट्रेमध्ये घेऊन व्यवस्थित लाटून घेतले
7) चिक्की कटरने ते कट करून घेतले व पॅकिंग करून घेतले
. टोमॅटो सॉस तयार करणे
.
कृती :
- टोमॅटो धुऊन घेतला .
- त्याला 30 मिनिट उकडवली
- त्याला थंड करुन मिक्सचर ने बारीक करुन घेतली .
- त्यात मीठ , गरम मसाला , साखर , काळ मीठ , मिरची मसाला टाकून पुन्हा शिजवल
- तयार मिश्रण चाळणीने चालून बॉटल मध्ये गर करुन भरल .
कॉस्टिंग :
| क्र | मटेरियल | वजन | दर | किमत |
| १ | टोमॅटो | ३ किलो | ३० रु | ९० रु |
| २ | मीठ | १० ग्रॅम | १५ रु | ०.१५ रु |
| ३ | गरम मसाला | ५ ग्रॅम | २० रु /१०० ग्रॅम | १० रु |
| ४ | साखर | ४५० ग्रॅम | ३६ रु | १६.२ रु |
| ५ | काळ मीठ | १० ग्रॅम | ४० रु | ०.४ रु |
| ६ | मिरची पावडर | ५ ग्रॅम | २०० रु | १ रु |
| ७ | लसूण | १० ग्रॅम | ३३ रु | ०.३३ रु |
| ८ | कांदा | ५० ग्रॅम | १०० रु /3 किलो | १.६६ रु |
| ९ | गॅस | ३५ ग्रॅम | १०५० रु /१४२०० ग्रॅम | ३६.७५ रु |
| एकूण | 156.49 रु |
मजुरी ३५% = ५४.७७ रु
एकूण खर्च = २११.२६ रु
. वेगवेगळ आजार
आजार पासरण्याचे मार्ग :
१. दूषित हवा
२. दूषित पाणी
३. दूषित अन्न
४. भेसळहवा दूषित होण्याची कारणे :
१. फॅक्टरीचा धूर
२. गाड्यांचा धूर.
३. वणवाअन्न दूषित होण्याची कारणे :
१. शिळ अन्न२. उघड्यावरील अन्न
. ORS
ORS : ORAL REHYDRATION SALT ( जल संजीवनी )
ORS = SUGAR +SALT +WATER + SOMETIMES LEMON
SUGAR : Provides energy
SALT : Absorb the water.
WATER : Complete the need of water
LEMON : Increases the level of immune system .
3 to 4 liter water must be drink in a day .
आले पाक लाड
.
कृती :
१. आल क्लीन करुन घेतला.
२. आल आणि गुळ मिक्सचर ला पेस्ट करुन घेतला .
३. कढईत तूप टाकून त्यात पेस्ट परतून घेतली .
४. पेस्ट घट्ट झाल्यावर त्याचे लाडू बनवले .
५. लाडू १३० ग्रॅम झाले .
कॉस्टिंग :
| क्र. | मटेरियल | वजन | दर | किमत |
| 1 | आल | १०० ग्रॅम | ६० रु | ६ रु |
| 2 | गुळ | २०० ग्रॅम | ४० रु | ८ रु |
| 3 | तूप | २० ग्रॅम | 500रु | १० रु |
| 4 | इलायची | ५ ग्रॅम | 2000रु | १० रु |
| एकूण | ३४ रु |
मजुरी : ३५% : ११.९ रु
एकूण = ४९.९ रु
