प्रकल्पाचे नाव: तणनाशक मारने प्रकल्प उदेश तण म्हणजे काय हे समजून घेणे.तणनाशकांचे प्रकार जाणून घेणे.तणनाशकांचा शेतीवरील परिणाम समजून घेणे.पर्यावरणावर होणारे परिणाम अभ्यासणे.पर्यायी पद्धतींचा अभ्यास करणे.तण म्हणजे काय?तण म्हणजे शेतीच्या पिकांसोबत उगवणारी, पण उपयोगी नसलेली व पिकांचे नुकसान करणारी झाडे.उदा.: कुंभारजुई, धडा, कोरडई इ.तणनाशक म्हणजे काय?तणनाशक (Herbicide) हे एक रसायन आहे जे तण नष्ट करण्यासाठी वापरले जाते.तणनाशकांचे प्रकार:प्रसारण तणनाशक (Broadcast Herbicides) – संपूर्ण शेतात फवारले जातात.संपर्क तणनाशक (Contact Herbicides) – तणाच्या संपर्कात आल्यावर त्याचा नाश करतात.प्रणालीगत तणनाशक (Systemic Herbicides) – वनस्पतीमध्ये शोषले जाऊन संपूर्ण तण नष्ट करतात.पूर्व-उगम तणनाशक (Pre-emergence) – तण उगवण्यापूर्वी वापरले जातात.उगमानंतरचे तणनाशक (Post-emergence) – तण उगवल्यानंतर वापरले जातात.तणनाशकांचे फायदे:तण नियंत्रणामुळे पिकाची वाढ सुधारते.उत्पादकता वाढते.मजुरीवरचा खर्च कमी होतो.वेळेची बचत होते.तणनाशकांचे तोटे:मातीचे पोत बिघडते.पाण्यामध्ये मिसळल्यास प्रदूषण होते.मानव व प्राण्यांच्या आरोग्यावर परिणाम.उपयुक्त कीटक व वनस्पती नष्ट होतात.पर्यायी उपाय:सेंद्रिय तणनाशक वापरणे.आंतरमशागत करणे.मल्चिंग (Mulching).हाताने तण काढणे.जैविक तंत्रज्ञान वापरणे (जैव तणनाशक).निष्कर्ष:तणनाशके योग्य प्रमाणात आणि योग्य वेळी वापरल्यास फायदेशीर ठरतात, परंतु त्यांचा अतिरेक पर्यावरणासाठी घातक ठरू शकतो. त्यामुळे संतुलित व सुरक्षित वापर आवश्यक आहे.
