1) बोर्ड फिटीनग
साहित्य : फॅन , बोर्ड , वायर , स्विच , स्क्रू
साधने : टेस्टर , वायर , कटर , स्क्रू , ड्रायवर, पक्कड, हॅमर , स्टूल , पाना
प्रॅक्टिकल :
सर्वप्रथम बोर्ड फिटीनग करताना सर्व प्रथम वायरीग माहिती गरजेची आहे व बोर्ड भरायचे साहित्य जमा केले बोर्ड वायर स्विच स्क्रू टेशठर त्या नंतर आमी बोर्ड चा माप घेऊन ड्रिल मशीन ने होल मारले बोरडे बसवला त्या मधी फेज वायर स्वीचच्या पहिल्या टर्मिनल मधी घालून घेतले व न्यूट्रल वायर पावर बाटनाला जोडून घेतले व बोर्ड प्याक करून घेतला आणि mcb ऑन करून फॅन चालू केला .
2) पर्जन्य मापक
वर्षा मापान २ प्रकारचे असतात एक डिजिटल प्रकारचा असतो व दूसरा आपण घरी बनऊ शकतो त्या साथी एक १ लीटर ची बोटल घायवि तिला वरुण कापावे तिच्या मधी सीमेंट टाकून एक लेवळ करावे नंतर त्याला बाहेरून लागलेले सीमेत पुसून घ्या व त्याला सुकवा नंतर त्याला बाहेरून एक पटी लावावी आणि बोटल कापलेले वरचे भाग नरसाळ सारखा उपयोग करा
पाऊस मोजायचे सुतर= फणेलचे क्षेत्रफळ / पाऊसचे पानी * १० .
3) बायोगॅस
बायो गॅस सयत्र के प्रयोग किविधी को सिखणाआवश्यक सामग्री : ताजा गोबर पाणी मीटर टेप संगणक [ calculator ] आदी.प्रक्रिया: 1) बायोगॅस संयंत्र की श्रमात के आणुसर इमलेथ ठेक मे ताजा गोबर तथा पाणी को सटी अनुपात मे मिफ्रित करे .2) गम्रियो सद्रियो तथा बरसात के मोसम मिडस प्रक्रिया को नियमित रूप कम से कम सात दिनो के लिटा जारी करे .
4) तार मपण
तार मापन
साहित्य : वायर गेज किवा swg असे संक्षित कप
साधने : तार, वायर, प्लास्, सुशममपी
कृती : प्रणालीचा आधार आहे . किवा ०.००१ मध्ये आकार तार व्यास म्हणून निधरिष्ट केले आहेत . तु आणि दहाव्या मिल्स आणि दशमाझा मध्ये संगितले आहेत. वाढत्या आकाराच्या संखेसह वायरचा व्यास कमी होतो . क्रमक ७१०. सक्ती मोठा आकार, ०.५०. ईच आहे. (५०० टू किवा १२.७ मीमि व्यास आहे , क्रमाक १०.३० इच आहे .
5) वायर छिलणे
साहित्य- वायर
साधने फक्कड, कटर,
–
कृती – 1) वायर कट करताना आतील तार कटु न होऊ देता कुट करावी
2) जेवढी केबल छेला यची आहे तेवढीच चे छेलावी
3) वायर छेल नेहमी कट्टर नीट चे छेलावी
6) बॅटरी चे घनत्व मोजणे
साहित्य – बॅटरी, डिस्टिल वॉटर
साधने- थर्मामीटर, मल्टीमीटर
कृती – 1 ) बॅटरी डिस्टिल्ड वॉटर वताना मधी हात घालू नये
2) थर्मामीटर च्या साह्याने डिस्टिल्ड वॉटर चेक करणे
3) मल्टीमीटर च्या साह्याने डीसी व्होल्टेज मोजावे
4) बॅटरी जेवढे डिस्टिल्ड वॉटर गरजेचे आहे तेवढे वातावे
7) मीटर रीडिंग
साहित्य- मिटर
साधने – परिकलन नोटबुक, पेन्सिल आदि.
कृती- 1) आपल्या घरातील सर्व वस्तूंचा एक चार्ट बनवावा.
,2) प्रत्येक रेडींग आपल्या वहीत लिहून घ्यावी.
3) फ्रिज ला एक तासाला किती युनिट गेले ते काढावे.
4) वॅट व तास किलोवॅट तासात बदलणे.
८) कृत्रिम सवंशन
साधने – चटई, स्वयंसेवक, टेबल
कृती – 1) पहिल्यांदा त्या व्यक्तीला खाली पोटावर झोपवावे
2) आपले हात सरळ ठेवा त्याचे हात हळूहळू वर खाली करावे.
3) व त्याची छाती हळूहळू दाभावी.
4) त्या व्यक्तीचा चेहरा एका साईडला करावा.
9) मोटर वायडिंग
साधने – मोटर
कृती- 1) मोटरच्या आत मधील पोल व्यवस्थित काढावे.
2) मोटर व्यवस्थित साफ करून घ्यावे.
3) मोटर मधील व्यवस्थित कागद घालावे.
4) मोटर मधील वायर व्यवस्थित भरावे पोल प्रमाणे.
5 मोटर वायर भरून झाल्यानंतर वरून काडी लावावी.
6) मोटरचे कनेक्शन नीट जोडावे
१०) लवल ट्यूब
साहित्य- पाणी
साधने – लेवल टूब
कृती – 1 ) आपल्या घरासाठी एक भिंत. लाईनीत येण्यासाठी लेव्हल टू चा वापर करता येतो
2) लाईट फिटिंग साठी पट्ट्या बसवण्यासाठी लेवल टू चा वापर करता येतो
3) घराची उंची एकसारखी येण्यासाठी लेवल टू चा वापर करता येतो.
4) घरातील बोर्ड एक लाईनीत बसवण्यासाठी लेव्हल टू चा वापर करता येतो
११ ) सौर कुकर
साहित्य- भात, पाणी, मीठ,
साधने – सोलर डब्बा, सोलर कुकर
कृती- 1) पहिला सोलर उन्हाच्या दिशेने ठेवावा
2) एका डब्यात भात पाणी मीठ घेऊन तो सोलर कुकर मध्ये ठेवावा.
3) सोलर कुकरला उन्हात ठेवावा.
4) पाच तासांनी भाग पूर्णपणे शिजतो
5) याचा फायदा असा आहे की त्याला ना गॅस रॉकेल कोळसा वीज प्रथम त्यांचा वापर न करता आपण हे सर्व करू शकतो.
12) डिझेल इंजिन
साहित्य- डिझेल
साधने – डिझेल इंजिन, टेस्टर
कृती – 1 ) रासायनिक ऊर्जा – उष्णता दाब – गती
2) बाह्य ज्वलन इंजिन इंधनाचे साधने भट्टीत करून मग आलेले उष्णता जीवनामध्ये वापरले जाते त्यामुळे
3) इंजिन म्हणजे इंधनाची रासायनिक ऊर्जेतून ज्वाला मार्गी यांत्रिक ऊर्जा उपलब्ध करणारे यंत्र यात प्रथम ज्वलन उष्णता निर्माण होते उष्णतेमुळे दाब तयार होतो व दाबामुळे गती मिळते
13) निर्दुर चूल
साहित्य- ज्वलनासाठी लाकूड, माचिस
साधने – निर्दुर चूल
कृती- 1) सर्वप्रथम निर्दुर चूल निरीक्षण केले
2) त्याबद्दल माहिती घेतली
3) सुरस बद्दल माहिती घेतली
4) लाकूड लावून ते माचिस ने पेटवली
(5) निरीक्षण केले.
14) वायर्स आणि केबल्स
साहित्य- वेगवेगळ्या वायर
साधने स्टीपर –
कृती- 1) कंडक्टर चे प्रकार – 1) विजेच्या प्रवाहाला खूप कमी प्रमाणात विरोध उदा, चांदी तांबे इत्यादी
2) ब्याड कंडक्टर -1 ) विजेच्या प्रवाहाला मध्यम प्रमाणात विरोध
उदा, बल्ब मधील टंगस्टन वायर
3) नॉन कंडक्टर -1 ) विजेच्या प्रवाहाला तीव्र स्वरूपात विरोध करतात उदा, रबर पीव्हीसी अद्रक बॅकलाईट.
1५) रेफ्रिजरेटर दुरुस्त करणे
साहित्य- फ्रिज
साधने – शोल्डर मशीन, कट्टर, टेस्टर, 600
कृती- 1) रेफ्रिजरेटर मध्ये गॅस भरताना पहिली टाकी साफ करून घ्यावी
2) त्यानंतर शाम्पू च्या साह्याने पाईप कनेक्शन लिंक आहे का ते चेक करून घ्यावे
3) त्यानंतर लिंक आहे का आहे तिथे गरम करून कट करावे व त्या जागेत शोल्डर मशीनच्या साह्याने शोल्डरिंग करावी
4) रेफ्रिजरेटर मध्ये 90 ग्रॅम गॅस बसतो
5) एलपीजी गॅस च्या साह्याने आपल्याला कट करण्यासाठी मदत होते
16) फॅन नीट करणे
साहित्य-टेबल फॅन, फॅन
साधने – कटर, स्पॅनर, स्क्रू ड्रायव्हर
कृती- 1) फॅन खोलताना स्पॅनर च्या साह्याने खोलावा पकडच्या साह्याने खोलला तर नटाचे आटे खराब होतात
2) फॅन खोलल्यानंतर मल्टीमीटरने चेक करावे की बॉडीला करंट लागतो का ते मल्टीमीटरने कळते
3) पंख्याची कॉइल जळाली आहे का ती चेक करावी
4) स्क्रू ड्रायव्हरच्या साह्याने पंखा खोलावा.
5) पंख्याच्या कॅपॅसिटर चेक करावा डाऊन झालाय का ते कळते…
6) पंखा चालू केल्यानंतर तो पहिला पहावा पंकज सरळ फिरतोय का उलटा फिरतोय हा चेक करावा.
17) ये प्रेम कंटूर लाईन
साहित्य- ए फ्रेम
साधने – फक्की टिकाऊ फावडी
कृती – 1 ) ए प्रेम वापरताना डोंगर साईडला किंवा डोंगरावर वापरावी
2) ए प्रेम वापरली तर आपले अंतर मापात येते कमी जास्त होत नाही
3) हे प्रेम चा वापर जास्तीत जास्त डोंगर साईडला होतो
4) टेपच्या साह्याने माफ करीत तोपर्यंत हे प्रेम वापरून आपले काम लवकर होते
5) हे प्रेम चा वापर सपाट पृष्ठभागावर पण करता येतो
18) इव्हीकल सायकल
साहित्य- सायकल
साधने – कटर, पकड, टेस्टर, स्क्रू ड्रायव्हर, वायर
कृती- 1) वेहिकल सायकल मुळे आपल्याला वीज बिल कमी येतो
2) विकल सायकल तयार करण्यासाठी आपल्याला एक सायकल वायरची गरज असते
3) मल्टीमीटर च्या साह्याने आउटपुट आणि इनपुट चेक केले
4) सायकल चालवल्यानंतर बॅटरी किती इनपुट चार्ज होती ते कळते…
5) त्यानंतर बॅटरीची कॅपॅसिटी किती आहे ती चेक करावे
19) शोष खड्डा
साहित्य- विटांचे तुकडे जाड वाळू इत्यादी
साधने- फावडे टिकाऊ घमेले पहार मीटर टेप इत्यादी
कृती – 1) जमिनीतील पिण्याचे पाण्यामध्ये दूषित पाण्याचे जिरवण्याचे प्रमाण कमी होते.
2) शोष खड्ड्यापासून रोगराई प्रसारास आळा बसून आरोग्य राखले जाते
3) या खड्ड्यात प्रथम 20 सेमी जाडीचा वाळूचा थर घ्यावा
4) वाळूच्या थरावर वीस सेमी जाडीचा थर द्यावा
5) त्यावर पुन्हा वाळूचा 10 सेमी जाडीचा थर द्यावा
6) त्यानंतर सर्व सांडपाणी वाहून खड्ड्यात येईल अशी सोय करावी.
20) एलईडी लाईट दुरुस्त करणे
साहित्य- एलईडी बल्ब, ट्यूबलाइट
साधने – मल्टीमीटर, सोल्डरिंग
कृती – 1 ) उपकरण के लिए अपेक्षित ऊर्जा का परिकलन
2) उचित सौर पॅनल का चलन
3) उपयुक्त बॅटरी का चलन
4) उचित प्रकाशन उपकरण का चलन
5) कनेक्शन वर संस्थापना
6) ओल्ड मीटर का प्रयोग करके रीडिंग लेगा.
21) प्लग पर टाप ला जाडण.
साहित्य- प्लग पिन,
साधने-तीनशे मी मी स्टील का रुचर, इलेक्ट्रिशियन, पेचकस, वायर
छिलन,
कृती- 1) क्लब पिन टॉप के संपर्क कव्हर को हटाना
2) सॉकेट पर लगे केबल को दिल करे
3) चिलका चाकू की सहायता के केबल को चोरो को अपेक्षित लंबाई तक चिले
4) नोज क्लास की सहायता से इन छोरो उपयुक्त रुपये से तयार करे जोश शॉकपूक सॉकेट के लिए उपयुक्त है
5) संपर्क कव्हर को पूर्ण अपने स्थान पर लगा दे.
22) टूल्सची ओळख आणि उपयोगि
साहित्य- हॅमर,, कोल्ड चीजल हातोडा, चुलारी
साधने- टेप, स्केल, वर्नियर, स्क्रू मापी, तुला रस्सी, स्पिरिट लेवल
कृती- 1 ) हॅमर = ठोकणे टाव पीटने के लिए प्रयोग मिलाया जाता है।
2) केबल उसी वस्तू पर हातोडा मारे जिसे ठोक ना हो
2) चुलारी = 1 ) जोडो को काटने के लिए प्रयोग
6) कपलिंग प्लग के संपर्क कव्हर को ले.
23) त्री फेज मोटर
साहित्य- मोटर
साधने – स्पॅनर सेट, इलेक्ट्रिशियन पेजकस, इलेक्ट्रिशियन प्लेस
कृती- 1) टर्मिनल बॉक्स को खोलो
2) टर्मिनल से वायर को अलग करे
3) नवे कोणी काढले
4) नटको कसे
5) चित्रकम दर्शनी अनुसार वायडिंग चिडको टर्मिनस से जोडो
6) मोटार को विद्युत अपूर्ती से जोड.
24) प्लेन टेबल सर्वेक्षण
साहित्य- प्लेन टेबल,
साधने – प्लेन उपकरणदर्श रेख कुचर, पोलीस गार्ड अरेखन पेपर पिन, 30 मीटर टेप लेवल ट्यूब स्पिरिट लेवल इत्यादी
कृती – 1 ) एक पी बिंदू का चलन कीजिए ताकी देखे जाने वाले सभी बीड वहा से अवलोणी हो
2) बिंदू पी वर टेबल को स्थापित कीजिए और उसे समतल करने केस पाश्चात वहा बोर्ड स्थापित कर लो
3 ) सीट पर बिंदू पिका चलन कर लेता की वह भूमी पर संस्थान निर्धारित हो सके
4) मे गनेटिकक का प्रयोग करके हुए मानचित्र पर दिशा कोचिंग करें
