पॉलिहाऊस म्हणजे नियंत्रित वातावरणात पिकांची लागवड करण्यासाठी बनवलेला संरक्षित क्षेत्र. यामुळे शेतकऱ्यांना विविध प्रकारच्या वनस्पतींची वाढ अधिक प्रभावीपणे करता येते. चला, पॉलिहाऊस शेताचा अभ्यास कसा करावा याबद्दल अधिक माहिती पाहूया.
१. पॉलिहाऊस म्हणजे काय?
पॉलिहाऊस एक संरक्षित बाग आहे, जिथे प्लास्टिक किंवा काचाच्या छतामुळे सूर्यप्रकाश आत येतो आणि तापमान नियंत्रित ठेवले जाते. या प्रकारच्या शेतात पिकांना आदर्श वाढीचे वातावरण मिळते.
२. पॉलिहाऊसचे फायदे
- क्लाइमेट कंट्रोल: तापमान, आर्द्रता आणि वाऱ्याच्या गतीवर नियंत्रण ठेवता येते.
- किडी व रोग नियंत्रण: संरक्षित वातावरणामुळे रोग आणि कीडांचा प्रभाव कमी होतो.
- उत्पादन वाढ: विविध ऋतूंमध्ये पिकांचे उत्पादन शक्य होते.
- पाण्याचा कार्यक्षम वापर: सिंचन प्रणालीद्वारे पाण्याचा कमी वापर होतो.
३. पॉलिहाऊसच्या प्रकार
- फ्रेम स्ट्रक्चर: स्टील किंवा अल्युमिनियम फ्रेमने बनवलेले.
- नेट पॉलिहाऊस: जाळीदार संरचना, जिथे हवाबंद वातावरण मिळवता येते.
- रोल-अप पॉलिहाऊस: ओढण्यायोग्य जाळी, जेथे वाऱ्यावर नियंत्रण ठेवता येते.
४. लागवडीची प्रक्रिया
- तयारी: पॉलिहाऊसची माती चांगली तयार करणे, खत घालणे.
- वनस्पतींची निवड: हंगामानुसार योग्य पिकांची निवड (उदा. टोमॅटो, काकडी, मिरची).
- सिंचन: ड्रिप सिंचन प्रणालीचा वापर.
५. तंत्रज्ञानाचा वापर
- सेन्सर्स: तापमान, आर्द्रता आणि प्रकाश यांचा मोजमाप करण्यासाठी.
- ऑटोमेशन: जलद सिंचन आणि खत प्रणाली.
६. व्यवस्थापन आणि देखरेख
- रोग नियंत्रण: नियमितपणे निरीक्षण करणे, कीड नियंत्रण उपाययोजना.
- तोडणी: पिकांच्या योग्य वेळेत तोडणी करणे.
७. आर्थिक गुंतवणूक
- लागत: पॉलिहाऊसची बांधणी, साधने, आणि सुरुवातीच्या खर्चाची गणना.
- उत्पादन आणि विक्री: पिकांच्या उत्पादनाची बाजारपेठेत विक्री.
