1.पर्जन्य मापक

1.पर्जन्य मापक

पर्जन्य मापक म्हणजे पाऊस मोजण्याची मापन .

पर्जन्यमापक तयार करण्याची पद्धत

पर्जन्यमापक बनवण्यासाठी सगळे सोपी पद्धत आणि कमी खर्चात.

प्रथम एक बॉटल घेतली.

बॉटल च्या वरचा भाग कापून नरसाळेचा उपयोग केला

बॉटलचा तळसपट करण्यासाठी सिमेंट टाकले.

बॉटल बसून सर्वात सोपे पर्जन्यमापक तयार केले.

आलेख

2)वायर व त्याचे प्रकार

वायर म्हणजे विद्युत प्रवाह एक ठाणाहून दुसऱ्या स्थानी नेण्यासाठी वायरला जाणारा चालक (कंडक्टर ) आहे. वायर विविध प्रकारचे असतात आणि त्याचे उपयोग देखील त्याच्या रचनेवर व उद्देशावर आधारित असतात वायरचे मुख्य प्रकार खालील प्रमाणे आहेत. 

1. सिंगल कोर वायर 

वर्णन: यात फक्त एकच तार असतो. 

2. मल्टीकोर वायर 

3. टवीस्ट्रीड पेउर वायर

4. को एक्सेल वायर 

5. प्लेट रिम्बन वायर 

6. शील डेड वायर 

7. अर्थिंग वायर 

8. फ्लेक्सिबल वायर 

वायर गेज कसे मोजतात

तार गॅस मोजणे: चारशे मिली लांबीचे इन्सुलेशन काढून घ्या. 

वायर मधील ताराची संख्या मोजून घ्या. 

. आता कुठल्याही एका तारेचा गॅस मोजा. गेज मोजण्या आधी तार वागडी असल्यास सरळ करून घ्या. 

वायर डीजेच्या वेगवेगळ्या गाळयां मधून तार घालून बघा.

आता ज्या नंबरच्या गाड्यांमधून तार दिली किंवा टाइट होत नसेल तो तारेचा घेत असेल. 

उदा . समजा एका वायर मध्ये 7 तारा आहेत आणि एका तारेच गेज 20आहे तर ती वायर 7120 ची आहे. 

मायक्रोमीटरने वायरचा व्याज मोजणे 

मायक्रोमीटर आँव्हाल आणि स्पिडल जॉब मधून प्रथम बेरल वरील डिव्हिजन ची.

3)डिझेल इंजिन ( जनरेटर)

इंजिन म्हणजे इंधनाची रासायनिक ऊर्जेतून ज्वलामार्ग यांत्रिका ऊर्जा उपलब्ध करणारे यंत्र यात

प्रथम ज्वलन झाल्यावर उष्णता निर्माण होते. उष्णता मुळे दाब तयार होतो व दाबामुळे गती मिळते.

आम्ही डिझेल इंजिनची माहिती घेतली आणि त्याच्या प्रत्यक्ष भागांची माहिती घेतली. हे चालू आणि बंद करायचे

मी स्वतः कॉन्ट्रॅक्ट घेतले.

रासायनिक ऊर्जा > उष्णता > दाब > गती

इंजिनचे प्रकार:

1) बाह्य ज्वलन इंजन (

2) अंतर्गत ज्वलन इंजिन.

4)मूलभूत साधने

साधनांची विविध कामासाठी गरज असते. साधने विविध कामांसाठी लागतात. इलेक्ट्रिशन किंवा वायरमेन या साधनांचा वापर करतात

मुख्य लागणारे साधने .

1) पक्कड( वेगळे प्रकार)

2) कॉम्बिनेशन प्लायर ( combination plier)

3) नोज प्लायर ( Nose plier)

4) मेजरमेंट टेप (Measurement tape )

5) गुना ( Try square)

6) हातोडी ( Hammer)

7) टेस्ट लॅम्प ( Test lamp )

8) लाईन टेस्टर ( Line tester)

9) स्कु ड्रायव्हर ( Screwdriver )

10) (मशीन्स )All type machines

11) इन्सुलेशन टेप ( Insulation tape )

12) हॅन्ड ग्लव्स (Hand gloves)

13) स्त्रीपर ( Stripper )

या सर्वांचं उपयोग इलेक्ट्रिक कामांसाठी होतो.

सीसीटीव्ही कॅमेरेच्या रिपेरिंग त्याचे मी BNC connector बसवले. पूर्ण सीसीटीव्ही चेक केला
व सर्व दुरुस्ती केले. Fab lab मधला डीव्हीआर पण बसवला आणि एक सीसीटीव्ही इन्स्टॉलेशन पण केला.
त्यात वापरलेले साहित्य : स्टेपर, इन्सुलेशन टेप, वॉटरप्रूफ टेप,Bnc कनेक्टर्स

5) कृत्रिम श्वसन

उद्देश- कृत्रिम श्वसन मध्ये शेफिएअर आणि सिलव्हिस्टर या दोन पद्धतीचे कार्य कसे करायचे.

साहित्य -चटई, दोन स्वयंसेवक, मार्गदर्शक

उपयोग- जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला करंट लागतो त्या वेळेस या दोन पद्धतीचा वापर केला जातो.

१) सेफीएअर पद्धत जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला पाठीच्या मागे करंट लागलेला असतो.

अश्या वेळेस या पद्धतीचा वापर करतात.

२) सिलव्हिस्टर पद्धत – जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला समोरच्या बाजूने करंट लागलेला असतो.

अश्या वेळेस या पद्धतीचा वापर करतात.

6)बायोगॅस

उद्देश :-बायोगॅस प्रोजेक्ट वापरण्याची पद्धत शिकणे आवश्यक साहित्य :-1] ताजे शेन 2] पाणी 3] मीटर टेपप्रक्रिया :-1.बायोगॅस प्रोजेक्ट क्षमते नुसार इनलेट टाकी मध्ये ताजे शेन आनि पाणी योग्य प्रमाणात मिसळा 

2.उन्हाळा, हिवाळा आणि पावसाळ्यात किमान सात दिवस ही प्रक्रिया नियमित पणे सुरू ठेवा 

3. फेड कालावधी दरम्यान गॅस निर्मितीचे निरीक्षण करा 

4.प्लांटचा गेट वॉल फक्त गॅस वापरायच्या असेल तेव्हाच उघडला पाहिजे त्यामुळे गॅसचा वापरतेवढापाहिजे

आकृती:-1] गॅस टाकीचे परिमित क्षेत्र 3.1.गॅस मापन 2] 4 -D4 =[3.14-1-1] =0.785 M2.3] समजा सकाळी गॅस टाकीची स्थिती एम आहे स्केलवर त्याचे वजन 50 सेमी आहे.4] सायंकाळी भरल्यानंतर टाकीची स्थिती अ असते आज स्केलवर त्याचे वजन 150 CM आहे.5] याचा अर्थ टाकीतील मिश्रणाची उंची वाढली आहे म्हणजे 150 CM =100 CM 1 मिटर .6] अशा प्रकारे उत्पादित गॅसचे प्रमाण आहे 7] क्षेत्रफळ =वेस्ट विस्थापनाची ऊंची=0.785=1 =0.785 मिटर 

6)सोलर कुकर 

7)सोलर कुकर 

सगळ्यात पहिले सरांनी आम्हाला कॉन्फरन्स रूममध्ये सोलर  कुकर बद्दल माहिती दिली व त्याचे काही मुद्दे सांगितले व प्रॅक्टिकल घेतलंआम्ही सोलर  कुकर आम्ही वापरून पाहिला व त्याच्यामध्ये आम्ही अंडे  उकडायला ठेवले होते तीन ते चार तास लागतात दुखायला आपल्या विज्ञान आश्रम मध्ये आम्ही केले होते.

सौर कुकरचे प्रकार

1. बॉक्स टाइप सौर कुकर (Box Type Solar Cooker) – सर्वसामान्य वापरासाठी उपयुक्त, ज्यामध्ये एक बंद बॉक्स आणि काच असते.
2. पॅराबोलिक सौर कुकर (Parabolic Solar Cooker) – वेगाने अन्न शिजवण्यासाठी, अधिक तापमान निर्माण करणारा प्रकार.
3. पॅनल सौर कुकर (Panel Solar Cooker) – हलका आणि सहज वापरण्यास सोपा प्रकार.
4. वॅक्यूम ट्यूब सौर कुकर (Vacuum Tube Solar Cooker) – अधिक कार्यक्षम आणि उष्णता टिकवून ठेवणारा आधुनिक प्रकार.

सौर कुकरचे फायदे

1) इंधनाविना अन्न शिजवण्याची सुविधा
2) वीज आणि गॅसच्या खर्चात बचत
3) पर्यावरणपूरक, प्रदूषणमुक्त उपाय
4)सोपी आणि कमी देखभालीची रचना
5)ग्रामीण भागासाठी विशेषतः उपयुक्त

सौर कुकर कसा वापरावा?

1. सौर कुकर ऊन येणाऱ्या ठिकाणी ठेवा.
2. अन्न सौर कुकरमध्ये ठेवा आणि झाकण लावा.
3. सूर्यप्रकाश योग्य प्रमाणात परावर्तित करण्यासाठी आरसे किंवा परावर्तक समायोजित करा.
4. 2-4 तासांत अन्न शिजते (अन्नाच्या प्रकारानुसार वेळ बदलतो).
5. शिजलेले अन्न बाहेर काढून गरमागरम सर्व्ह करा!

8) वायरचे जॉईन

. वायरिंग करताना मीटर आरसीसीबी सॉकेट स्विच आणि वायर एकमेकांना विशिष्ट प्रकारे जोडावा लागतात मोठा वायरचा जोड करण्यासाठी पुढील पद्धती वापरतात

. १ पिग टेल जॉईंट यालाच रेट किंवा टीव्ही सेट जॉईन म्हणतात हा जॉईन सॉलिड करंटाला करतात ज्या ठिकाणी करंटावर जास्त रक्तदान येणार नाही अशा ठिकाणी वापरतात याचा वापर होल्टेज सिंलिंग रोज आणि स्विच बोर्ड मध्ये वापर जोडण्यासाठी करतात

. 1 टि (जॉईंट)

. सर्वेक्षण कनेक्शन साठी विद्युत शक्ती टेप करण्यासाठी ऒव्हरहेड लान्लाईन्स जॉईन वापरतात

. 2. वायर जॉईन ची गरज एका ठिकाणी दुसऱ्या ठिकाणी विजय पुरवठा करताना दोन कंट्रक्शन एकमेकास जोडणी त्याची लांबी वाढवावी लागते

. 3. ओव्हर हेड लाईन चा कंट्रक्शन ला टर्पिंग घेऊन विजय पुरवठा करावा लागतो वायरिंग इन्सुलेशन मध्ये दोन तास जोडावा लागतात

. 4. जॉईनचे प्रकार

. पिग टेल किंवा रेड टेल किंवा ट्विस्टेड जॉईंट

. मॅरीड जॉईन

. डिझाईन

. ब्रिटानिया स्टेट जॉईन

. ब्रिटानिया टी जाईन

. वेस्टर्न युनियन जॉईन

. सिंगल स्टॅंडर्ड टेप जॉईन

9)बोर्ड भरणे

कृती   :- सरांनी आम्हाला बोर्ड बद्दल माहिती दिली  तर पहिले सरांनी आम्हाला बोर्ड भरून दाखवले नंतर ना आम्ही प्रॅक्टिस केले तर नोटल वायर म्हणजे काय वायर फेस वायर म्हणजे दोन लाल वायर हिरवी वायर म्हणजे अर्थिंग चे वायर बोर्ड कसे भरणे तर टेस्टर ने बोर्ड खोलून घेणे व त्या बोर्ड मध्ये दाखवले जातात की  तिथं लिहिलेले असते न्यूट्रल फेज आणि अर्थिंग एक थ्री पिन घेऊन जोडायचे 

10)Dc and AC circuit

विद्युत प्रणालीमध्ये DC (डायरेक्ट करंट) आणि AC (अल्टरनेटिंग करंट) या

दोन्ही प्रकारांचा महत्त्वपूर्ण उपयोग केला जातो.

DC म्हणजे विद्युत प्रवाह जो एकाच दिशेत वाहतो.

बॅटरी, सोलर पॅनेल, आणि काही इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे यामध्ये DC करंटचा वापर होतो.

बरेच इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे DC करंटवर काम करतात, त्यामुळे ते अधिक कार्यक्षम असतात.

AC म्हणजे आल्टरनेटिंग करंट. यामध्ये करंटची दिशा आणि मात्रा वेळोवेळी बदलते.

घरगुती आणि औद्योगिक वीज, पुरवठाइलेक्ट्रिक,मोटर्सलाइटिंग, सिस्टीम्स उपकरणे यामध्ये Ac करंटचा वापर होतो.

AC करंट वेगवेगळ्या दिशांनी वाहतो, ज्यामुळे तो ट्रान्सफॉर्मरद्वारे सहजपणे वाढवला किंवा कमी केला जाऊ शकतो.

11)निर्धुर चूल 

उद्देश. निर्दुर चुलचे महत्व समजून घेणे.

‌‌‌‌‌‌‌

साहित्य. जालनासाठी लाकूड माचीस

साधने. निधुरचुल

कृती. सर्व प्रथम निर्दुर चुलीचे निरीक्षण करणे व त्याबद्दल माहिती घेणे

सुरक्षित बद्दल माहिती घेतली

लाकूड लावून ते माचिस ने पेटवल

निरीक्षण करणे

निर्दोष मुलीचे फायदे

धुराचा त्रास होत नाही

त्यामुळे होणाऱ्या श्वासाचे आजार होत नाही इंधन बचत होत नाही घरी घर काळी ह

12)वायर छिलने

उद्देश :- हस्त चिलणे ( mahual gtripper) का प्रयोग करके विद्युत रोध की छीलने की विधि को सिखता

आवश्यक सामग्री :- केबल, संयोजन, प्लास ,चाकु, छिलन, मार्कर

प्रक्रिया:- 1 केबल को जहा तक छिला जाना है वाह तक चीहन लगारा!

2. संयोजन प्लस का प्रयोग करते हुरा चिहन तक केबल को छीले!

3. अनावरित किया गया विधूत्रोधक के छोरोंको सिधा करे

4. जहा तक विधुत्रोधक को अनावरीत करना है वह चींन लगाय

5. एक छोर पर आवश्यकता के अनुसार विद्युत रोध को हराया

6. लचीली तारो के मानले मे विशेष सावधानी का ध्यान रखे ताकी केबल की

एक भी तार न तुटे